Türkiye’nin tarih kokan gözbebeği: Zeugma mozaik müzesi

Ideast

New member
Gaziantep’in Nizip ilçesine bağlı Belkıs Köyü yakınlarında kurulmuş Zeugma Mozaik müzesi, gerek bina büyüklüğü, gerekse sergilenen mozaiklerin kapladığı alan bakımından dünyanın en büyük mozaik müzelerinden biri olarak bilinmektedir. Asırlar evvelki sanatı ayaklarımızın altına seren, sanat tarihçileri, arkeologlar bununla birlikte tarih ve kültür meraklılarının göz bebeği haline gelmiş bir müzedir. Türkiye’yi ziyaret etmek için tek başına sebep oluşturabilecek bir zenginliğe sahiptir.


Resmi açılışı 9 Eylül 2011’de yapılan Zeugma Mozaik Müzesi, 25 bini kapalı olmak üzere 30 bin metrekarelik alana kurulmuştur.


Mozaiklerin üstün bir sanat zevkini yansıtması, Geç Antik Periyot kiliselerine, Erken Süryani ve Hristiyan ikonografisine ilişkin örnekleri barındırması müzeyi daha da cazip hale getirmektedir.


Çağımızın en kıymetli arkeolojik keşiflerinden olan Zeugma Antik Kenti’nden çıkartılan, toplam olarak 2 bin 500 metrekarelik alanı kaplayan ve bu vakitte sanatın ulaştığı tepe noktasının örneklerini meydana getiren mozaiklerin dışında bir daha Roma Dönemi’ne ilişkin heykeller, sütunlar ve çeşmeleri de müzede nazaranbilmek mümkündür.


Müzede yer alan mozaik panoların tamamı epey büyük ustalık yapıtıdır. Kimilerinin tam 500 bin modülden meydana getirilmiş olması yanında figürlerin gerçekçilikleri ve canlılıkları da hayranlık uyandırmaktadır. Fakat müzenin en değerli yapıtı bu epey büyük boyutlu panolar değil, başkalarına göre pek küçük bir modül halinde keşfedilmiş olan M.S. 2’nci yüzyıl tarihindeki Maenad ya da daha bilinir ismiyle Çingene Kızı Mozaiği‘dir.


Bazılarına bakılırsa Büyük İskender, kimilerine bakılırsa ise Yer İlahı Gaia’dan esinlenilerek oluşturulmuş.

Bölgede kaçakçılar tarafınca yapılan hafriyatlarda gözden kaçırılan Çingene Kızı mozaiği aslında tek modül değil. Büyükçe bir odanın tabanını büsbütün kaplayan bir yapıtın küçük bir modülü. Mozaiğin geri kalan modülleri ise kaçakçılar tarafınca yıllar evvel ABD’ye gdolayılerek satılmıştır. Ohio Üniversitesi’nde bulunduğu bilinen kayıp modüllerin 4 yıllık ağır çalışmalar kararında Türkiye’ye ilişkin olduğu kanıtlanarak ilişkin olduğu yere, Zeugma’ya dönmesi sonucu alınmıştır.


Maenad Villası’nda yemek odasının taban mozaiğinin geriye kalan tek modülünü meydana getiren figürün gözlerindeki mahzun tabir bu mozaiği müzenin en beğenilen buluntusu yapmış ve Zeugma’nın Mona Lisa’sı olarak isimlendirilerek antik kentin ve müzenin simgesi haline getirmiştir.


Türkiye’nin en etkileyici tarihi yapıtları içinde sayılan ‘Çingene Kızı’ mozaiğinin eksik modülleri, kaçakçılar tarafınca yağmalanarak ABD’ye kaçırıldıktan 50 yılı aşkın mühlet daha sonra 8 Aralık 2018’de ülkeye geri getirilmiştir. Yaklaşık iki bin yıllık mozaiğin 12 kesimi, ABD’den Gaziantep’teki Zeugma Mozaik Müzesi’ne getirilmiş ve özel bir merasimle ziyarete açılmıştır.
 
Üst