ahmetbeyler
Active member
Balıkesir’de Ayvalık Belediyesi tarafınca düzenlenen Köy Enstitüleri Günleri aktifliğinin birinci gününde, ünlü tarihçi ve müellif Prof. Dr. İlber Ortaylı konuk oldu.
Ortaylı, Köy Enstitülerinin 1940 yılında kurulduğunu hatırlatarak, “Tabi artık Kemal Atatürk hayatta değildi. Lakin oluşum onun bölümündedir. Hasan Ali Yücel’in teorisidir. daha sonradan kurulmuştur. O periyot CHP bölümüdür. Tek parti vaktidir. CHP fazlaca partili hayata geçince de Köy Enstitülerinin sonu getirilmiştir” dedi.
“Çok yanlış gayelerle tespit ediliyor”
Türkiye tarihinin eksik öğretildiğini savunan Ortaylı, “Bu eksik öğretilme de hayli yanlış gayelerle tespit ediliyor. Şunu söyleyeyim, mevcut siyasi partilerin hiç bir biçimde Türkiye’nin yakın tarihine müspet yahut aksi ortak olma hakları yoktur. Yani ne bu zevatın, ‘Biz epeyce güzel şeyler yaptık ve biz bunu belgeliyoruz’ deme hakkı vardır. Ne de ‘Bunlar fazlaca makus işler yaptılar. Biz de onlarla savaştan geliyoruz’ diyebilmeye hakları vardır. Bu biraz tuhafa gelecek ancak elbette bu iş bu biçimde yapılır. Köy Enstitüleri bunun için bir esastır” tabirlerini kullandı.
“Köy öğretmenini köy lideri yapmak”
Atatürk’ün edebiyat ya da filozof fakültesini kurmadığını vurgulayan İlber Ortaylı, “Çünkü bu biçimde bir şey esasen vardı dünyada. Lisan, Tarih ve Coğrafya Fakültesi kurmak ise Atatürk’ün icadıdır. Yani o bir deha sıkıntısıdır ve yepyenidir. Köy Enstitüleri bir gereksinimi karşılayabilmek için kurulan eğitimdir. Osmanlı İmparatorluğu dağılırken, bu eğitimin benzerleri Bulgaristan ve Romanya’da kurulmuştur. Türkiye’de bu sistemi direkt doğruya Kemalizm yaptı. Yani direkt doğruya köydeki öğretmeni yetiştirmek ve köy öğretmenini köy lideri yapmaktı. harikulâde değerli bir projeydi” dedi.
“Ben doğdum doğalı…”
Türk hayatının en büyük probleminin, siyasetçilerinin palavra söylemekten de öte çocuk üzere prensip sahibi olmamaları olduğunu savunan Prof. Dr. Ortaylı, şunları söylemiş oldu:
“Prensip sahibi olsalardı aslına bakarsan, bugün en azından cumhurbaşkanı adayı tespit etmekte daha makul ve daha tertiplice gideriz. Herkes cumhurbaşkanı seçiyor. Ancak bizim kadar aciz hale getiren var mı? Ben doğdum doğalı cumhurbaşkanı seçemedi bu memleket. İhtilal çıkarılır, darbe yapılır. Bu durum prensipsizliklerle ilgili bir şeydir. Yani siz taban müştereklerde anlaşamıyorsunuz.”
“Ortada bir gevşeklik var”
Ortaylı şu biçimde devam etti:
“örneğin oruç tutan, tutuyor. Tuttuğu kadar. Tutmayan, tutmuyor. Tutanın güzel görülmemesi diye bir şey var ise o durum Atatürk Lisesi’nde de var. Lisan, Tarih Coğrafya Fakültesi’nde de var. Kimseye iftar saatine nazaran bir şey yapılmıyor. Fakat ortada da bir gevşeklik var.
Stalinist Rusya değil bunu yapan. Takip edeyim falan, yok bu biçimde bir şey. Artık şimdi bu biçimde bir his uyduruyorlar. Adeta Stalin Rusya’sı çiziliyor tek parti periyodunda. bu biçimde bir şey yok. ‘Nereden çıkarıyorsunuz bunu?’ diye soruyorum. ‘Annem anlatıyor’ diyor. Senin annen ne bilir ki? Bunlar işin irfanıyla bağdaşmıyor.”
“Din savaşına girip halletmeye kalkmaz”
Kurtuluş Savaşı’nı yapan kumandanların maceraperest adamlar olmadığını savunan İlber Ortaylı, “İş yapmak isteyenlerdi. Hiç kimse o denli din savaşına girip, bilmem ne medeniyet savaşı, iktisadi savaş üzere işleri halletmeye kalkmaz. Mümkün değil. Yani ne İsmet Paşa bu biçimdedir ne Kemal Atatürk bu biçimdedir. Hatta beş vakit namaz kılan Fevzi Paşa bu biçimdedir. Akıl var irfan var. O periyotta hiç kimsenin sağcılarla ya da solcularla büyük arbedesi yoktu” diye konuştu.
Ortaylı, Köy Enstitülerinin 1940 yılında kurulduğunu hatırlatarak, “Tabi artık Kemal Atatürk hayatta değildi. Lakin oluşum onun bölümündedir. Hasan Ali Yücel’in teorisidir. daha sonradan kurulmuştur. O periyot CHP bölümüdür. Tek parti vaktidir. CHP fazlaca partili hayata geçince de Köy Enstitülerinin sonu getirilmiştir” dedi.
“Çok yanlış gayelerle tespit ediliyor”
Türkiye tarihinin eksik öğretildiğini savunan Ortaylı, “Bu eksik öğretilme de hayli yanlış gayelerle tespit ediliyor. Şunu söyleyeyim, mevcut siyasi partilerin hiç bir biçimde Türkiye’nin yakın tarihine müspet yahut aksi ortak olma hakları yoktur. Yani ne bu zevatın, ‘Biz epeyce güzel şeyler yaptık ve biz bunu belgeliyoruz’ deme hakkı vardır. Ne de ‘Bunlar fazlaca makus işler yaptılar. Biz de onlarla savaştan geliyoruz’ diyebilmeye hakları vardır. Bu biraz tuhafa gelecek ancak elbette bu iş bu biçimde yapılır. Köy Enstitüleri bunun için bir esastır” tabirlerini kullandı.
“Köy öğretmenini köy lideri yapmak”
Atatürk’ün edebiyat ya da filozof fakültesini kurmadığını vurgulayan İlber Ortaylı, “Çünkü bu biçimde bir şey esasen vardı dünyada. Lisan, Tarih ve Coğrafya Fakültesi kurmak ise Atatürk’ün icadıdır. Yani o bir deha sıkıntısıdır ve yepyenidir. Köy Enstitüleri bir gereksinimi karşılayabilmek için kurulan eğitimdir. Osmanlı İmparatorluğu dağılırken, bu eğitimin benzerleri Bulgaristan ve Romanya’da kurulmuştur. Türkiye’de bu sistemi direkt doğruya Kemalizm yaptı. Yani direkt doğruya köydeki öğretmeni yetiştirmek ve köy öğretmenini köy lideri yapmaktı. harikulâde değerli bir projeydi” dedi.
“Ben doğdum doğalı…”
Türk hayatının en büyük probleminin, siyasetçilerinin palavra söylemekten de öte çocuk üzere prensip sahibi olmamaları olduğunu savunan Prof. Dr. Ortaylı, şunları söylemiş oldu:
“Prensip sahibi olsalardı aslına bakarsan, bugün en azından cumhurbaşkanı adayı tespit etmekte daha makul ve daha tertiplice gideriz. Herkes cumhurbaşkanı seçiyor. Ancak bizim kadar aciz hale getiren var mı? Ben doğdum doğalı cumhurbaşkanı seçemedi bu memleket. İhtilal çıkarılır, darbe yapılır. Bu durum prensipsizliklerle ilgili bir şeydir. Yani siz taban müştereklerde anlaşamıyorsunuz.”
“Ortada bir gevşeklik var”
Ortaylı şu biçimde devam etti:
“örneğin oruç tutan, tutuyor. Tuttuğu kadar. Tutmayan, tutmuyor. Tutanın güzel görülmemesi diye bir şey var ise o durum Atatürk Lisesi’nde de var. Lisan, Tarih Coğrafya Fakültesi’nde de var. Kimseye iftar saatine nazaran bir şey yapılmıyor. Fakat ortada da bir gevşeklik var.
Stalinist Rusya değil bunu yapan. Takip edeyim falan, yok bu biçimde bir şey. Artık şimdi bu biçimde bir his uyduruyorlar. Adeta Stalin Rusya’sı çiziliyor tek parti periyodunda. bu biçimde bir şey yok. ‘Nereden çıkarıyorsunuz bunu?’ diye soruyorum. ‘Annem anlatıyor’ diyor. Senin annen ne bilir ki? Bunlar işin irfanıyla bağdaşmıyor.”
“Din savaşına girip halletmeye kalkmaz”
Kurtuluş Savaşı’nı yapan kumandanların maceraperest adamlar olmadığını savunan İlber Ortaylı, “İş yapmak isteyenlerdi. Hiç kimse o denli din savaşına girip, bilmem ne medeniyet savaşı, iktisadi savaş üzere işleri halletmeye kalkmaz. Mümkün değil. Yani ne İsmet Paşa bu biçimdedir ne Kemal Atatürk bu biçimdedir. Hatta beş vakit namaz kılan Fevzi Paşa bu biçimdedir. Akıl var irfan var. O periyotta hiç kimsenin sağcılarla ya da solcularla büyük arbedesi yoktu” diye konuştu.