Veysel AĞDAR
Fındıkta yeni dönem yaklaşırken iddiası rekolte ve fiyat beklentileri de arttı. Başta üretici, endüstrici ve ihracatçı olmak üzere fındık bölümünün tüm paydaşları bu yıl gerçekleşecek rekolte ve fiyat beklentilerini tartışıyor. Şu ana kadar ilgili kurumlar tarafınca 790 bin ton, 686 bin ton ve 818 bin ton olmak üzere 3 başka kestirimi rekolte belirtildi. Fındıkta en yüksek rekolte bundan 13 dönem evvel 2008 yılında 804 bin 546 ton olarak gerçekleşmişti. Fındıkta üretici, yaşanan olumsuz hava şartları niçiniyle rekoltede düşüş yaşanacağını, girdi maliyetlerinin en az yüzde 25 oranında arttığını vurgulayarak 26-30 TL içinde fiyat beklentisi ortasında. Bölümde bir başka beklenti ise Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) açıklayacağı alım fiyatı.
TMO geçen yıl kabuklu fındık alım fiyatları yüzde 50 sağlam iç aslına nazaran; Giresun kalite kabuklu fındık için; 22,5 TL/kg, levant kalite kabuklu fındık için; 22, TL/kg olarak fiyat belirlenmişti. Özgür piyasada da fındık fiyatları 26 liraya kadar çıkmıştı. Husus ile ilgili bölüm temsilcileri DÜNYA’ya yaptıkları açıklamada sürdürülebilir, rekabetçi, üretici, endüstrici ve ihracatçının kazanacağı özgür piyasa koşullarının oluşacağı bir dönem geçirmek istediklerini belirttiler.
“Bu yıl 818 bin ton rekolte bekliyoruz”
İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İFMİB), rekolte kestirim komitesine yaptırılan çalışmanın sonuçlarını deklare etti. 2021-2022 dönemi için fındık rekoltesi 818 bin ton. Rekolte iddiasında, dikim alanlarının gerçek tespit edilmesinin çok elzem olduğuna dikkat çeken İFMİB Lideri Ali Haydar bakılırsan, “TMO’nun da son senelerda muvaffakiyet ile yürüttüğü regülasyon misyonunu hem üretici refahı tıpkı vakitte piyasa istikrarını gözeterek devam edeceğine inancımız tamdır” diye konuştu. Türk ihracatçısının geride bıraktığımız 2019-2020 döneminde 343 bin ton iç fındık ihracatı ile rekor kırdığını belirten goren, yüksek rekolte olursa eserin satılamayacağı ve elde kalacağı yolunda algı yaratılmaya çalışıldığına dikkat çekerek, “geçen yılki rekor ihracat sayısı ile yüksek rekoltenin pazarlanamayacağı algısını yıkmış olduk. Bu niçinle rekolte ne kadar yüksek olursa olsun, devletimizin uzun vadeli, sürdürülebilir ve dünya pazarlarında rekabet edebilecek fındık siyasetleri oluşturması halinde biz ihracatçılar daha fazla döviz girdisi sağlamak için üzerimize düşen misyonu yerine getirecek güçteyiz” dedi. bakılırsan, sonuna yaklaştığımız 2020-2021 fındık dönemini ise 280 bin tonun üzerinde iç fındık ihracatı ile kapatacaklarını kelamlarına ekledi.
TMO yetki verilirse 9. kere fındık alımı yapılacak
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürü Ahmet Güldal, nazaranv verilirse bu yıl da fındık alımı yapabileceklerini söylemiş oldu. TMO’nun geçmiş 8 periyotta piyasaya girerek fındık alımı yaptığını vurgulayan Güldal, bakılırsav verilirse 9. defa fındık alımı yapabileceklerini söylemiş oldu. Güldal, bu yıl da piyasa koşulları göz önüne alınarak, maliyet hesapları yapılarak bir alım fiyatı oluşturulabileceğini vurguladı.
KFMİB, rekolteyi bugün açıklıyor
Rekolte, maliyet ve fiyat konusunda değişken sayıların ortaya atıldığını vurgulayan Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (KFMİB) Lideri Edip Sevinç, Birlik olarak 20202021 dönemi için 14 vilayet, 90 ilçedeki ve farklı yüksekliklerdeki bahçelerde 10 Şubat-01 Mart 2021 tarihleri içinde “Karanfil Sayımı” 10-21 Mayıs 2021 tarihleri içinde “Karanfilden Çotanağa Dönüşüm” çalışması, 10-14 Haziran 2021 tarihleri içinde “daha sonradan Doğan Fındıklarda Döllenmenin Olup Olmadığı” çalışması sonuçlandırılmış olup, gerçeğe en yakın rekolte varsayımına ulaşabilmek için gerekli olan ve 01 Temmuz 2021 tarihinde başlatılan ve 14 Temmuz’da tamamlanan ‘Çotanak Sayımına nazaran Varsayımı Fındık Rekoltesi Çalışması’ sonuçlarını bugün açıklayacaklarını kaydetti. “Maalesef Türkiye fındıkta giderek dünyanın stok periyot ambarı haline geliyor” diyen Sevinç şu biçimde devam etti; “Önerilen siyasetler, fındıkta bütünlüğe nasıl tesir edecek? Üretimi, istihdamı, ticareti ve ihracatı arttıracak mı? Elimizde stok kalmasını engelleyecek mi? Bu sorulara bir arada yanıt aranmalıdır” dedi.
Tarım Bakanlığı’na bakılırsa rekolte 680 bin ton
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın oluşturduğu kurul tarafınca her vilayette farklı ayrı olarak yapılıp, daha sonra da birleştirilen, fakat hala kamuoyuna açıklanmayan çalışmasına bakılırsa 2021 eseri için kollarda 680 bin ton civarında bir eser var.
“TMO alım ve satım fiyatını açıklamalı”
Ulusal Fındık Kurulu (UFK) Lideri ve TTB Meclis Lideri Sebahattin Arslantürk, kamuoyu aldatıcı ve kesime ziyan verici, dahası üreticinin bile yanılarak ziyan etmesine de meydan veren rekolte iddialar kararında hem bölge, birebir vakitte ülkenin kaybettiğini tabir etti. Arslantürk, istikrarlı bir piyasa için TMO’nun hem alım tıpkı vakitte satış fiyatını birlikte açıklaması gerektiğini vurgulayarak şöyleki devam etti: “Üretici de satıcı da TMO’nun alım-satım fiyatını bilirse planlamasını ona nazaran yapacak. Üretici-sanayici içinde tedarikte arz güvenliği sağlanacaktır. Üretici eserin en az kaça satabileceğini, endüstrici de piyasada arz kasveti olursa TMO’dan kaça alabileceğini bilerek hareket edecektir. Geçen sene TMO’ya toplam üretimin yüzde 1’i gitti. Değerli olan regülatör kurumunun devrede olup piyasanın kendi kurallarında düzgün gitmesidir. Piyasa düzgün gidiyorsa o kurumun katiyetle mal alma mecburiliği olmadığı ortaya çıkacaktır. Sorun esasen bunu sağlamaktır. Hem üretecinin hem tüketicinin mutlu olacağı optimum fiyat düzeneğinin sağlanmasının çalışılması kıymetlidir.” Bu ortada Sebahattin Arslantürk, Tarım Bakanlığı yetkililerinin çabucak hemen kamuoyuna deklere edilmemesine karşın tüm vilayetlerden toparlayarak tespit ettikleri 680 bin tonluk fındık rekoltesi kestiriminin, kesimin tümü ile alay etmekten öbür bir manaya gelmeyeceğini kelamlarına ekledi.
Stok zamanıyla birlikte 885 bin ton
Milletlerarası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi’nin (INC) Mayıs 2021 toplantısında 20212022 döneminde Türkiye’nin iddiası fındık rekoltesi 790 bin ton olarak açıklanmıştı. Geçen yıldan 95 bin ton stok periyoduyla Türkiye’nin toplam 885 bin ton fındığı olacak.
Üreticiler ne diyor?
“Lobi yapılıyor”
Ordu Ticaret Odası Meclis Lider Yardımcısı ve fındık brokeri Osman Çakmak, dönem öncesi Avrupa’ya 24-25 TL’den önemli ölçülerde ön satış mutabakatları yapanların fındıkta rekolte lobisi olduklarını söylemiş oldu. “İhracatçı birliklerine bakılırsa rekoltede artış var, Tarım Bakanlığı bilgilerine bakılırsa ise yok” diyen Çakmak şunları söylemiş oldu: “Geçmiş periyotlarda de yüksek rekolteler görüldü. Değerli olan fiyat değil üretici ve ülke iktisadının kazanması. Pandemi periyodunda başta çikolata olmak üzere fındık kullanılan mamüllerin tüketiminde artış var. Bu da dolaylı olarak fındık tüketimine yansıyor. TMO’nun son 3 yıldır uyguladığı fiyat siyaseti yerinde. 16-22-24 TL fiyat üreticiye fındıktan para kazanacağını gösterdi. Gözden çıkarılmış bahçeleri diriltti. Şayet rekolte yüksek-düşük tartışmalarını bırakıp pazarlamaya, Ar-Ge’ye tartı verirsek satamayacağımız eser yok. 1,5-2,5 milyar dolar ortasına sıkışmış ihracat 4-5 milyar doları bulur.”
‘Üretici üzerinde baskı yaratılıyor’
Ordu Ziraat Odası Lideri Arslan Soydan, rekolte yüksek ve az olmuş diyerek üretici üzerinde baskı yaratılmak istendiğini söylemiş oldu. Son senelerda üreticinin bahçesine baktığını ve fındıkta üretim ve kalitenin arttığını tabir eden Soydan, “Bizim için tek varsayımı rekolte Tarım Bakanlığı’nın çalışma sonuçlarını deklare ettiğı rekolte. Bu yıl yaşanan doğal afetler dikkate alınmalı.” Özgür piyasa şartlarına kesim aktörlerince inanç kalmadığını için TMO’nun piyasada regülasyon bakılırsavi üstlendiğini vurgulayan Soydan şunları söylemiş oldu, “TMbu biçimdeı geldiğinde bir daha alım yapacaktır. Alım taban fiyatı hasattan evvel açıklanmalı. Bölge Ziraat Odaları olarak yaptığımız maliyet çalışmaları kilo maliyetimizin 22,85 kuruş olduğunu gösteriyor. Buna yüzde 30 refah hissesi eklediğimizde 30 TL üzere bir fiyat çıkmakta. Bu fiyat da her kesim tarafınca makul karşılanabilecek fiyattır.”
Fındıkta yeni dönem yaklaşırken iddiası rekolte ve fiyat beklentileri de arttı. Başta üretici, endüstrici ve ihracatçı olmak üzere fındık bölümünün tüm paydaşları bu yıl gerçekleşecek rekolte ve fiyat beklentilerini tartışıyor. Şu ana kadar ilgili kurumlar tarafınca 790 bin ton, 686 bin ton ve 818 bin ton olmak üzere 3 başka kestirimi rekolte belirtildi. Fındıkta en yüksek rekolte bundan 13 dönem evvel 2008 yılında 804 bin 546 ton olarak gerçekleşmişti. Fındıkta üretici, yaşanan olumsuz hava şartları niçiniyle rekoltede düşüş yaşanacağını, girdi maliyetlerinin en az yüzde 25 oranında arttığını vurgulayarak 26-30 TL içinde fiyat beklentisi ortasında. Bölümde bir başka beklenti ise Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) açıklayacağı alım fiyatı.
TMO geçen yıl kabuklu fındık alım fiyatları yüzde 50 sağlam iç aslına nazaran; Giresun kalite kabuklu fındık için; 22,5 TL/kg, levant kalite kabuklu fındık için; 22, TL/kg olarak fiyat belirlenmişti. Özgür piyasada da fındık fiyatları 26 liraya kadar çıkmıştı. Husus ile ilgili bölüm temsilcileri DÜNYA’ya yaptıkları açıklamada sürdürülebilir, rekabetçi, üretici, endüstrici ve ihracatçının kazanacağı özgür piyasa koşullarının oluşacağı bir dönem geçirmek istediklerini belirttiler.
“Bu yıl 818 bin ton rekolte bekliyoruz”
İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İFMİB), rekolte kestirim komitesine yaptırılan çalışmanın sonuçlarını deklare etti. 2021-2022 dönemi için fındık rekoltesi 818 bin ton. Rekolte iddiasında, dikim alanlarının gerçek tespit edilmesinin çok elzem olduğuna dikkat çeken İFMİB Lideri Ali Haydar bakılırsan, “TMO’nun da son senelerda muvaffakiyet ile yürüttüğü regülasyon misyonunu hem üretici refahı tıpkı vakitte piyasa istikrarını gözeterek devam edeceğine inancımız tamdır” diye konuştu. Türk ihracatçısının geride bıraktığımız 2019-2020 döneminde 343 bin ton iç fındık ihracatı ile rekor kırdığını belirten goren, yüksek rekolte olursa eserin satılamayacağı ve elde kalacağı yolunda algı yaratılmaya çalışıldığına dikkat çekerek, “geçen yılki rekor ihracat sayısı ile yüksek rekoltenin pazarlanamayacağı algısını yıkmış olduk. Bu niçinle rekolte ne kadar yüksek olursa olsun, devletimizin uzun vadeli, sürdürülebilir ve dünya pazarlarında rekabet edebilecek fındık siyasetleri oluşturması halinde biz ihracatçılar daha fazla döviz girdisi sağlamak için üzerimize düşen misyonu yerine getirecek güçteyiz” dedi. bakılırsan, sonuna yaklaştığımız 2020-2021 fındık dönemini ise 280 bin tonun üzerinde iç fındık ihracatı ile kapatacaklarını kelamlarına ekledi.
TMO yetki verilirse 9. kere fındık alımı yapılacak
Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürü Ahmet Güldal, nazaranv verilirse bu yıl da fındık alımı yapabileceklerini söylemiş oldu. TMO’nun geçmiş 8 periyotta piyasaya girerek fındık alımı yaptığını vurgulayan Güldal, bakılırsav verilirse 9. defa fındık alımı yapabileceklerini söylemiş oldu. Güldal, bu yıl da piyasa koşulları göz önüne alınarak, maliyet hesapları yapılarak bir alım fiyatı oluşturulabileceğini vurguladı.
KFMİB, rekolteyi bugün açıklıyor
Rekolte, maliyet ve fiyat konusunda değişken sayıların ortaya atıldığını vurgulayan Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (KFMİB) Lideri Edip Sevinç, Birlik olarak 20202021 dönemi için 14 vilayet, 90 ilçedeki ve farklı yüksekliklerdeki bahçelerde 10 Şubat-01 Mart 2021 tarihleri içinde “Karanfil Sayımı” 10-21 Mayıs 2021 tarihleri içinde “Karanfilden Çotanağa Dönüşüm” çalışması, 10-14 Haziran 2021 tarihleri içinde “daha sonradan Doğan Fındıklarda Döllenmenin Olup Olmadığı” çalışması sonuçlandırılmış olup, gerçeğe en yakın rekolte varsayımına ulaşabilmek için gerekli olan ve 01 Temmuz 2021 tarihinde başlatılan ve 14 Temmuz’da tamamlanan ‘Çotanak Sayımına nazaran Varsayımı Fındık Rekoltesi Çalışması’ sonuçlarını bugün açıklayacaklarını kaydetti. “Maalesef Türkiye fındıkta giderek dünyanın stok periyot ambarı haline geliyor” diyen Sevinç şu biçimde devam etti; “Önerilen siyasetler, fındıkta bütünlüğe nasıl tesir edecek? Üretimi, istihdamı, ticareti ve ihracatı arttıracak mı? Elimizde stok kalmasını engelleyecek mi? Bu sorulara bir arada yanıt aranmalıdır” dedi.
Tarım Bakanlığı’na bakılırsa rekolte 680 bin ton
Tarım ve Orman Bakanlığı’nın oluşturduğu kurul tarafınca her vilayette farklı ayrı olarak yapılıp, daha sonra da birleştirilen, fakat hala kamuoyuna açıklanmayan çalışmasına bakılırsa 2021 eseri için kollarda 680 bin ton civarında bir eser var.
“TMO alım ve satım fiyatını açıklamalı”
Ulusal Fındık Kurulu (UFK) Lideri ve TTB Meclis Lideri Sebahattin Arslantürk, kamuoyu aldatıcı ve kesime ziyan verici, dahası üreticinin bile yanılarak ziyan etmesine de meydan veren rekolte iddialar kararında hem bölge, birebir vakitte ülkenin kaybettiğini tabir etti. Arslantürk, istikrarlı bir piyasa için TMO’nun hem alım tıpkı vakitte satış fiyatını birlikte açıklaması gerektiğini vurgulayarak şöyleki devam etti: “Üretici de satıcı da TMO’nun alım-satım fiyatını bilirse planlamasını ona nazaran yapacak. Üretici-sanayici içinde tedarikte arz güvenliği sağlanacaktır. Üretici eserin en az kaça satabileceğini, endüstrici de piyasada arz kasveti olursa TMO’dan kaça alabileceğini bilerek hareket edecektir. Geçen sene TMO’ya toplam üretimin yüzde 1’i gitti. Değerli olan regülatör kurumunun devrede olup piyasanın kendi kurallarında düzgün gitmesidir. Piyasa düzgün gidiyorsa o kurumun katiyetle mal alma mecburiliği olmadığı ortaya çıkacaktır. Sorun esasen bunu sağlamaktır. Hem üretecinin hem tüketicinin mutlu olacağı optimum fiyat düzeneğinin sağlanmasının çalışılması kıymetlidir.” Bu ortada Sebahattin Arslantürk, Tarım Bakanlığı yetkililerinin çabucak hemen kamuoyuna deklere edilmemesine karşın tüm vilayetlerden toparlayarak tespit ettikleri 680 bin tonluk fındık rekoltesi kestiriminin, kesimin tümü ile alay etmekten öbür bir manaya gelmeyeceğini kelamlarına ekledi.
Stok zamanıyla birlikte 885 bin ton
Milletlerarası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi’nin (INC) Mayıs 2021 toplantısında 20212022 döneminde Türkiye’nin iddiası fındık rekoltesi 790 bin ton olarak açıklanmıştı. Geçen yıldan 95 bin ton stok periyoduyla Türkiye’nin toplam 885 bin ton fındığı olacak.
Üreticiler ne diyor?
“Lobi yapılıyor”
Ordu Ticaret Odası Meclis Lider Yardımcısı ve fındık brokeri Osman Çakmak, dönem öncesi Avrupa’ya 24-25 TL’den önemli ölçülerde ön satış mutabakatları yapanların fındıkta rekolte lobisi olduklarını söylemiş oldu. “İhracatçı birliklerine bakılırsa rekoltede artış var, Tarım Bakanlığı bilgilerine bakılırsa ise yok” diyen Çakmak şunları söylemiş oldu: “Geçmiş periyotlarda de yüksek rekolteler görüldü. Değerli olan fiyat değil üretici ve ülke iktisadının kazanması. Pandemi periyodunda başta çikolata olmak üzere fındık kullanılan mamüllerin tüketiminde artış var. Bu da dolaylı olarak fındık tüketimine yansıyor. TMO’nun son 3 yıldır uyguladığı fiyat siyaseti yerinde. 16-22-24 TL fiyat üreticiye fındıktan para kazanacağını gösterdi. Gözden çıkarılmış bahçeleri diriltti. Şayet rekolte yüksek-düşük tartışmalarını bırakıp pazarlamaya, Ar-Ge’ye tartı verirsek satamayacağımız eser yok. 1,5-2,5 milyar dolar ortasına sıkışmış ihracat 4-5 milyar doları bulur.”
‘Üretici üzerinde baskı yaratılıyor’
Ordu Ziraat Odası Lideri Arslan Soydan, rekolte yüksek ve az olmuş diyerek üretici üzerinde baskı yaratılmak istendiğini söylemiş oldu. Son senelerda üreticinin bahçesine baktığını ve fındıkta üretim ve kalitenin arttığını tabir eden Soydan, “Bizim için tek varsayımı rekolte Tarım Bakanlığı’nın çalışma sonuçlarını deklare ettiğı rekolte. Bu yıl yaşanan doğal afetler dikkate alınmalı.” Özgür piyasa şartlarına kesim aktörlerince inanç kalmadığını için TMO’nun piyasada regülasyon bakılırsavi üstlendiğini vurgulayan Soydan şunları söylemiş oldu, “TMbu biçimdeı geldiğinde bir daha alım yapacaktır. Alım taban fiyatı hasattan evvel açıklanmalı. Bölge Ziraat Odaları olarak yaptığımız maliyet çalışmaları kilo maliyetimizin 22,85 kuruş olduğunu gösteriyor. Buna yüzde 30 refah hissesi eklediğimizde 30 TL üzere bir fiyat çıkmakta. Bu fiyat da her kesim tarafınca makul karşılanabilecek fiyattır.”