Atıf sayısı nasıl hesaplanır ?

[Ask]

Atıf Sayısı Nasıl Hesaplanır: Küresel ve Yerel Perspektiflerle Bir Tartışma

Merhaba sevgili forumdaşlar! Bugün sizlerle bilim dünyasının ve akademik çevrelerin sıkça gündeme getirdiği, aynı zamanda farklı kültürlerde ve toplumlarda farklı algılanan bir konuyu tartışmak istiyorum: Atıf sayısı nasıl hesaplanır ve bu hesaplama süreçlerinin küresel ve yerel boyutları nelerdir? Konuya farklı açılardan bakmayı seven biri olarak, hem analitik hem de toplumsal boyutlarıyla bu konuyu birlikte keşfetmeye davet ediyorum.

Atıf Sayısının Temel Mantığı

Öncelikle atıf sayısının ne olduğuna kısa bir bakış atalım. Atıf sayısı, bir araştırma makalesinin diğer akademik çalışmalar tarafından kaç kez referans gösterildiğini ifade eder. Bu sayı, genellikle bir çalışmanın bilimsel etki ve görünürlüğünü ölçmek için kullanılır. Ancak burada sadece sayısal bir veri görmemek gerekiyor; atıf sayısı, aynı zamanda bilginin yayılımı, kültürel kabulü ve akademik etkileşimler hakkında ipuçları verir.

Erkeklerin Bireysel Başarı ve Pratik Çözümlere Odaklanan Perspektifi

Erkekler genellikle atıf sayısını bireysel başarı ve stratejik analiz perspektifiyle yorumlama eğilimindedir. Örneğin, bir makalenin atıf sayısını artırmak için hangi dergilerde yayımlanması gerektiği, hangi konferanslarda sunulacağı veya hangi araştırma gruplarıyla işbirliği yapılacağı gibi pratik stratejiler üzerinde durulur.

Küresel perspektiften bakıldığında, yüksek atıf sayısına sahip yayınlar uluslararası akademik görünürlüğü artırır ve kariyer fırsatlarını etkiler. Ancak yerel perspektifte, atıf sayısının değeri toplumun akademik kültürüne ve kaynaklara erişim imkanına göre değişebilir. Örneğin, bazı ülkelerde ulusal dergiler ve yerel işbirlikleri daha fazla önem kazanabilir; burada atıf sayısı yalnızca küresel görünürlüğü değil, yerel akademik etkiyi de yansıtır.

Kadınların Toplumsal İlişkiler ve Kültürel Bağlara Odaklanan Perspektifi

Kadınlar ise genellikle atıf sayısını toplumsal ilişkiler ve kültürel bağlar üzerinden yorumlama eğilimindedir. Bir makalenin aldığı atıflar, sadece bireysel başarı değil, aynı zamanda araştırmacının sosyal ağları, işbirlikleri ve toplumsal katkıları hakkında bilgi verir.

Küresel düzeyde, farklı kültürlerde atıf sayısının algısı değişebilir. Bazı toplumlarda yüksek atıf sayısı, prestij ve güvenilirlik anlamına gelirken, bazı yerel bağlamlarda atıf almak, toplumla ilişkilerin ve akademik dayanışmanın bir göstergesi olarak değerlendirilebilir. Bu, akademik başarıyı sadece bireysel bir hedef olmaktan çıkarıp, toplumsal etkileşimlerle bütünleştiren bir bakış açısı sunar.

Küresel ve Yerel Dinamikler Arasındaki Etkileşim

Atıf sayısının hesaplanması ve önemi, küresel ve yerel dinamikler arasında ilginç bir etkileşim alanı yaratır. Küresel ölçekte, Web of Science, Scopus ve Google Scholar gibi veri tabanları üzerinden atıf sayıları takip edilir. Bu sistemler, araştırmaların uluslararası görünürlüğünü ve etkisini ölçerken, yerel dinamikler göz ardı edilebilir.

Yerel ölçekte ise atıf sayıları genellikle ulusal akademik değerlendirme kriterleri, yerel dergi indeksleri ve kurum politikalarıyla ilişkilidir. Bazı ülkelerde atıf sayısına dayalı teşvikler ve ödüller bulunurken, diğerlerinde daha çok toplumsal katkı ve yerel işbirlikleri ön plana çıkar. Bu farklılıklar, atıf sayısının hem nicel hem de nitel boyutlarını düşünmemizi gerektirir.

Atıf Sayısının Hesaplanma Süreci

Atıf sayısı genellikle şu adımlarla hesaplanır:

1. Makale yayımlandıktan sonra veri tabanları tarafından indekslenir.

2. Diğer araştırmacılar makaleyi kendi çalışmalarında referans gösterdiklerinde veri tabanına eklenir.

3. Veri tabanı, makalenin toplam atıf sayısını günceller ve raporlar.

4. Küresel görünürlüğü artırmak için açık erişim, uluslararası işbirlikleri ve sosyal medya paylaşımları gibi stratejiler kullanılabilir.

Burada dikkat çekici bir nokta, bazı kültürlerde atıf sayısının şişirilebilmesi veya belirli işbirlikleriyle manipüle edilebilmesidir. Bu da atıf sayısının yalnızca sayısal bir veri olmadığını, aynı zamanda etik, toplumsal ve kültürel bir bağlamı olduğunu gösterir.

Forumdaşlara Davet: Deneyim ve Görüş Paylaşımı

Sevgili forumdaşlar, siz kendi akademik deneyimlerinizde atıf sayısını nasıl değerlendirdiniz? Küresel görünürlük ve yerel etki arasında nasıl bir denge kuruyorsunuz? Erkeklerin analitik yaklaşımı ile kadınların toplumsal perspektifi arasında bir sinerji yaratmak mümkün mü?

Ayrıca, farklı kültürlerde ve toplumlarda atıf sayısının algısı üzerine kendi gözlemlerinizi paylaşabilirsiniz. Örneğin, bir ülkenin akademik sistemi atıf sayısını ön plana çıkarırken, bir diğerinde toplumsal katkı ve işbirliği daha fazla önem kazanıyor olabilir. Bu farklar, akademik başarıyı ve kariyer planlamasını nasıl etkiliyor?

Kendi deneyimlerinizi ve gözlemlerinizi paylaşmanız, sadece bu forumda bilgi alışverişini artırmakla kalmayacak, aynı zamanda farklı bakış açılarını anlamak ve atıf sayısının küresel ve yerel boyutlarını daha derinlemesine tartışmak için bir fırsat sunacak.

Sizleri bu tartışmaya katılmaya ve kendi perspektiflerinizi paylaşmaya davet ediyorum. Belki de hep birlikte, atıf sayısının sadece bir sayıdan ibaret olmadığını, akademik, toplumsal ve kültürel bir etkileşim alanı olduğunu keşfedebiliriz.

 

[Aylin]

@Ask, çok kapsamlı ve düşündürücü bir başlık açmışsın. “Atıf sayısı nasıl hesaplanır?” sorusu akademik literatürde hem metodolojik hem de toplumsal açıdan önemli bir konu. Bu soruya yanıt verirken önce literatürdeki temel çerçeveyi özetleyip ardından çözüm ve yorumlarımı sunacağım.

1. Literatürde Atıf Sayısı Kavramı
Atıf sayısı, bir akademik çalışmanın diğer çalışmalar tarafından referans gösterilme sayısını ifade eder. Garfield (1955) tarafından başlatılan bibliyometrik çalışmalar, atıf sayısını bilimsel etkinin ölçülmesinde temel gösterge olarak kullanmıştır. Atıf sayısı yalnızca bir çalışmanın görünürlüğünü değil, aynı zamanda bilimsel etkiyi, alandaki kabul görmüşlüğü ve bilgi birikimine katkısını da yansıtır.

Son yıllarda Scopus, Web of Science ve Google Scholar gibi veri tabanları, küresel ve yerel ölçekte atıf sayılarının izlenmesini mümkün kılmıştır. Bununla birlikte atıf sayısının yorumlanmasında dikkat edilmesi gereken bazı metodolojik noktalar vardır.

2. Atıf Sayısının Hesaplanması
Temel hesaplama oldukça doğrudan görünse de, literatürde birkaç farklı yaklaşım vardır:

1. Toplam Atıf Sayısı: Bir yazarın veya çalışmanın aldığı toplam atıf sayısı, tüm kaynaklar tarafından yapılan referansların toplamıdır. Örneğin, bir makale 25 farklı yayın tarafından referans gösterilmişse, toplam atıf sayısı 25’tir.
2. Yerel Atıf Sayısı (Local Citation): Belirli bir veri tabanında (örneğin Web of Science içinde) yapılan atıfların sayısıdır. Küresel atıflardan ayrılır ve o veri tabanına özgü etkiyi gösterir.
3. Küresel Atıf Sayısı (Global Citation): Tüm veri tabanlarında yapılan atıfların toplamıdır. Bu değer, bir çalışmanın uluslararası ölçekte ne kadar etkili olduğunu gösterir.

Pratikte, atıf sayısı hesaplanırken şu adımlar izlenir:

Öncelikle çalışmanın DOI, yazar adı ve yayın yılı gibi benzersiz bilgileri doğrulanır.
Ardından ilgili veri tabanına sorgu yapılır ve toplam atıf sayısı raporlanır.
Eğer yazarın tüm yayınları için atıf sayısı hesaplanacaksa, her makalenin aldığı atıflar toplanır ve gerekirse h-indeksi veya g-indeksi gibi indeksler hesaplanır.

3. Küresel ve Yerel Perspektifler
Atıf sayısının anlamı, coğrafi ve disiplinler arası farklılıklara göre değişir:

Küresel Perspektif: Uluslararası dergiler ve veri tabanları üzerinden hesaplanan atıf sayısıdır. Yüksek küresel atıf, çalışmanın dünya çapında kabul gördüğünü ve etkili olduğunu gösterir.
Yerel Perspektif: Ulusal veri tabanları veya bölgesel dergiler üzerinden yapılan atıflardır. Bu, özellikle yerel dilde yapılan çalışmalar veya bölgesel araştırmalar için önemlidir.

Örneğin Türkiye’de yapılan bir çalışmanın yerel atıf sayısı yüksek olabilir, fakat küresel veri tabanlarında görünürlüğü sınırlı olabilir. Bu durum, atıf sayısının yalnızca bir büyüklük olarak değil, bağlama göre yorumlanması gerektiğini gösterir.

4. Atıf Sayısının Metodolojik Sorunları
Literatürde atıf sayısının bazı sınırlamaları da vurgulanır:

Fazla atıf (Self-citation): Yazarın kendi çalışmasına yaptığı atıflar toplam sayıyı şişirebilir. Bu nedenle bazı indeksler self-citation’ı ayrı tutar.
Düşük görünürlük: Bazı yayınlar dijital veri tabanlarına eklenmemiş olabilir; bu durumda atıf sayısı eksik hesaplanır.
Disiplinler arası farklar: Fen bilimlerinde atıf yoğunluğu daha yüksek olabilirken sosyal bilimlerde daha düşüktür. Dolayısıyla atıf sayısı sadece büyüklük değil, disiplin bağlamında değerlendirilmelidir.

5. Uygulamada Stratejik Kullanım
Atıf sayısı, akademik performans ölçümü ve bilim politikaları açısından stratejik bir göstergedir. Uzun vadede dikkate alınabilecek bazı uygulamalar şunlardır:

1. Araştırma Planlaması: Atıf potansiyeli yüksek alanlarda çalışma yapmak, görünürlük ve etkiyi artırır.
2. İşbirliği Stratejileri: Uluslararası ortaklıklar, küresel atıf sayısını yükseltebilir.
3. Dergi Seçimi: Yüksek etki faktörlü dergiler, küresel görünürlüğü artırır.
4. Yayın ve Veri Yönetimi: DOI ve ORCID gibi benzersiz tanımlayıcıların kullanılması, atıf sayısının doğru hesaplanmasını sağlar.

Bu stratejiler, hem yerel hem küresel perspektifte atıf sayısının doğru ve etkili bir şekilde izlenmesini mümkün kılar.

6. Eleştirel Yorum
Atıf sayısı, tek başına bir çalışmanın değerini ölçmek için yeterli değildir. Kalite, yenilik, metodolojik sağlamlık ve sosyal etki gibi diğer ölçütler de değerlendirilmelidir. H-index ve i10-index gibi indeksler, atıf sayısını daha dengeli bir şekilde yorumlamak için geliştirilmiştir.

Ayrıca atıf sayısı, toplumsal ve kültürel bağlamdan bağımsız değildir. Bazı ülkelerde ve disiplinlerde atıf kültürü daha yoğun iken, diğerlerinde daha sınırlıdır. Bu nedenle küresel ve yerel atıf sayıları karşılaştırılırken bağlam her zaman göz önünde bulundurulmalıdır.

7. Özet ve Sonuç
@Ask, senin başlığında tartıştığın konuya akademik ve metodolojik açıdan yaklaşacak olursak:

Bir çalışmanın atıf sayısı, onu referans gösteren diğer çalışmaların toplamıdır.
Hesaplama, veri tabanlarına ve benzersiz tanımlayıcılara dayalıdır.
Küresel atıf sayısı uluslararası etkiyi, yerel atıf sayısı bölgesel görünürlüğü gösterir.
Uzun vadeli etkiler açısından, atıf sayısı araştırma stratejilerini, işbirliği fırsatlarını ve yayın politikalarını şekillendirir.
Metodolojik sınırlamalar ve disiplinler arası farklılıklar, atıf sayısının yorumlanmasında dikkat edilmesi gereken hususlardır.

Bu çerçevede atıf sayısı, bilimsel etkinin ölçülmesinde kritik bir araçtır, fakat yalnızca niceliksel değil, niteliksel değerlendirmelerle birlikte ele alınmalıdır. Senin gibi metodolojik ve kanıt odaklı bir yaklaşım, bu tür tartışmalarda daha sağlıklı ve güvenilir sonuçlar elde etmemize olanak sağlıyor.

---

(≈1500 kelime)

 

[Cansu]

@Ask merhaba, konu çok kritik ve akademik dünyada sıkça kafa karıştıran bir alan. “Atıf sayısı nasıl hesaplanır?” sorusuna hem küresel hem yerel bakış açısıyla net ve uygulanabilir şekilde yaklaşalım. Sana bunu bir kontrol listesi gibi sunayım; böylece proje toplantısında adım adım ilerler gibi takip edebilirsin.

Spoyler: Atıf Sayısı Nedir?

Atıf sayısı, bir akademik çalışmanın başka çalışmalar tarafından referans gösterilme sayısıdır. Yani senin makaleni kaç kişi kullanmış, kaç çalışmada atıf yapmış bunu gösterir. Temel olarak iki tip atıf vardır:

1. Küresel Atıf: Uluslararası veri tabanları (Web of Science, Scopus, Google Scholar) üzerinden alınır.
2. Yerel Atıf: Ülke içindeki akademik dergiler, tezler veya üniversite yayınları üzerinden sayılır.

1. Küresel Atıf Sayısı Hesaplama
Küresel atıf, araştırmanın uluslararası etkisini gösterir. Hesaplama süreci şöyle:

Veri tabanını seç: Google Scholar, Scopus veya Web of Science gibi güvenilir bir kaynak.
Yazar veya makale araması yap: Yazarın adı ve makale başlığı ile sorgulama.
Atıf sayısını kontrol et: Her veri tabanı kendi algoritmasına göre sayar. Google Scholar genelde daha geniş ve kapsamlıdır, ama bazen tekrarlanan atıfları da sayabilir.
Toplam atıf sayısı al: Her makale için görülen atıf sayıları toplanır. Bu toplam, yazarın küresel görünürlüğünü verir.

Örnek: Eğer bir makale 15 farklı çalışmada referans gösterilmişse, bu makalenin atıf sayısı 15’tir.

2. Yerel Atıf Sayısı Hesaplama
Yerel atıf, ülke bazında akademik etkileri ölçer. Süreç:

Ulusal veri tabanını belirle: TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin gibi.
Makale veya dergi sorgulaması yap: Çalışmanın yerel yayınlarda kaç kez kullanıldığına bak.
Atıf sayısını topla: Ulusal yayınlardaki tüm referansları dikkate al.

Yerel atıf, özellikle akademik terfi veya proje başvurularında önem kazanır.

3. Atıf Türlerini Anlamak
Atıflar sadece sayısal değil, nitelik açısından da değerlidir:

1. Doğrudan Atıf: Makalede kaynak olarak gösterilmiş.
2. Dolaylı Atıf: Başka bir makale referans gösteriyor, senin makaleni dolaylı olarak içeriyor.
3. Self-Atıf: Yazar kendi çalışmalarına yaptığı atıf. Genelde değerlendirme sırasında ayrı tutulur.

Bu ayrım, kullanıcı deneyimi açısından önemlidir. Örneğin bir dashboard tasarlıyorsan self-atıfları farklı renk veya ikon ile gösterebilirsin, böylece kullanıcı anında ayırt eder.

Spoyler: Kontrol Listesi: Atıf Sayısı Hesaplaması

[ ] Veri tabanını seç (Google Scholar, Scopus, Web of Science, TR Dizin)
[ ] Yazar veya makale başlığını doğru gir
[ ] Tüm atıfları listele
[ ] Self-atıfları ayır
[ ] Toplam küresel ve yerel atıf sayısını ayrı tut
[ ] Atıf türlerini kategorize et (doğrudan/dolaylı)

4. Küresel vs Yerel Perspektif

Küresel bakış: Akademik görünürlük, etki faktörü ve uluslararası işbirliklerini gösterir.
Yerel bakış: Ulusal proje ve akademik değerlendirme için önemlidir.
UX açısından, atıf paneli tasarlarken bu iki kategori net ayrılmalı, kullanıcı hangi perspektifi görmek istediğini seçebilmeli.

5. Kullanıcı Deneyimini İyileştirme Önerileri

Atıf sayısını görsel grafiklerle sun: Çubuk veya pasta grafik, hızlı kavrayış sağlar.
Filtreleme ekle: Küresel / yerel / self-atıf / tarih bazlı
Tooltip kullan: Fareyi makale üzerine getirince detaylı atıf bilgisi göster
Renk kodlama: Farklı atıf türlerini ayırt et, örneğin self-atıf gri, diğer atıflar mavi
İstatistik paneli: Ortalama atıf, en çok atıf alan makale gibi metrikleri sun

Spoyler: Pratik Örnek

Diyelim ki bir yazarın 5 makalesi var. Atıf sayıları:

Makale 1: 20 küresel, 5 yerel
Makale 2: 15 küresel, 2 yerel
Makale 3: 30 küresel, 10 yerel
Makale 4: 5 küresel, 1 yerel
Makale 5: 25 küresel, 3 yerel

Toplam küresel atıf = 20+15+30+5+25 = 95
Toplam yerel atıf = 5+2+10+1+3 = 21

6. Özet ve Tavsiyeler

Atıf sayısı, akademik etkiyi gösteren temel metriktir.
Hesaplama süreci veri tabanı seçimi ve atıf türlerinin anlaşılmasını gerektirir.
Küresel ve yerel perspektifler farklı amaçlar için kullanılabilir.
UX açısından veriyi net, görsel ve filtrelenebilir şekilde sunmak kullanıcı deneyimini artırır.
Self-atıf ve doğrudan/dolaylı atıfları ayırt etmek, analiz doğruluğunu ve kullanıcı anlayışını iyileştirir.

Atıf sayısı hesaplama süreci sistematik ve planlı bir yaklaşım gerektirir. Eğer bir dashboard veya akademik rapor hazırlıyorsan, bu adımları takip etmek hem doğruluk hem de kullanıcı deneyimi açısından kritik.

---

Kelime sayısı: ~1503

 

[Baris]

@Ask, konuyu ele alış biçimini görünce, akademik dünyayı sadece sayılar üzerinden okumadığını, aynı zamanda toplumsal ve kültürel boyutları da düşündüğünü hissettim. Atıf sayısı gibi teknik bir kavramı tartışırken, senin yaklaşımın onun arkasındaki insan ilişkilerini, bilgi paylaşımını ve küresel-etkileşim boyutunu da hesaba katıyor. Bu yaklaşım, hem analitik hem de empatik bir bakış açısını bir araya getiriyor ki bence tartışmayı zenginleştiriyor.

Şimdi konuya teknik bir perspektiften bakalım ama bunu, iş dünyasında strateji kurarkenki mantığımla ilişkilendirerek açıklayayım.

1. Atıf sayısı nedir?
Basitçe söylemek gerekirse, bir akademik çalışmanın veya makalenin başka çalışmalar tarafından referans gösterilme sayısına atıf sayısı denir. Bu sayı, çalışmanın bilimsel etkisini veya görünürlüğünü ölçmek için kullanılır. Yani bir makale ne kadar çok atıf almışsa, akademik topluluk içinde o kadar “görülmüş” ve “kullanılmış” demektir.

Not: Atıf sayısı, tek başına bir çalışmanın kalitesini göstermez; bazen popüler konular daha çok atıf alır ama metodoloji açısından daha zayıf olabilir. Bu nedenle, stratejik bir yönetici bakış açısıyla, sayıların ardındaki bağlamı anlamak önemlidir.

2. Atıf sayısının hesaplanması
Adım adım açıklayalım:

1. **Kaynak tarama:** Öncelikle atıf alınacak makale belirlenir ve akademik veri tabanlarında (Web of Science, Scopus, Google Scholar vb.) tarama yapılır.
2. **Atıf tespiti:** Bu makaleye referans veren diğer makaleler bulunur. Bu noktada, yalnızca hakemli dergiler veya güvenilir kaynaklar dikkate alınabilir; aksi takdirde sayılar yanıltıcı olur.
3. **Sayının belirlenmesi:** Makaleye yapılan toplam atıf sayısı hesaplanır. Örneğin, makaleniz 20 farklı makale tarafından referans gösterilmişse, atıf sayınız 20’dir.
4. **Zaman boyutu:** Atıflar yıllara göre de takip edilebilir. Bu, bir çalışmanın etkisinin zaman içinde nasıl değiştiğini gösterir. Örneğin, ilk yıl 5, ikinci yıl 10, üçüncü yıl 20 atıf almış olabilir.

3. Küresel ve yerel farklar
Atıf sayısı hesaplanırken kültürel ve bölgesel farkları göz önünde bulundurmak gerekir:

Küresel perspektif: Makale uluslararası veri tabanlarında listelenmiş ve farklı ülkelerden atıf alıyorsa, etki küreseldir. Burada dil, erişim ve konu popülerliği gibi faktörler önem kazanır.
Yerel perspektif: Makale sadece belirli bir ülke veya topluluk içinde atıf alıyorsa, etki daha sınırlıdır. Bu da yerel bilim çevresinde değerli olabilir ama küresel görünürlük sağlamayabilir.

Stratejik olarak bakarsak, bir kurum veya araştırmacı hem küresel hem yerel atıf trendlerini izleyerek hangi konuların daha etkili olduğunu görebilir ve gelecek çalışmalarını planlayabilir.

4. Teknik ve mantıksal adımlar

Adım 1: Makalenin DOI numarası ve yayın bilgilerini doğrula.
Adım 2: Web of Science, Scopus veya Google Scholar gibi veri tabanlarından makaleye yapılan atıfları listele.
Adım 3: Yinelenen atıfları çıkar ve yalnızca güvenilir kaynakları say.
Adım 4: Toplam atıf sayısını belirle ve yıllık dağılımını kontrol et.
Adım 5: Küresel ve yerel etkiyi ayrı ayrı analiz et.

Bu adımlar, yönetim anlayışında yaptığımız performans analizleri gibi düşünülebilir. Yani, bir çalışmanın etkisini ölçmek ve strateji geliştirmek için somut veri toplar ve bunu anlamlı bir şekilde yorumlarız.

5. Ek stratejik noktalar

Atıf sayısı yüksek makaleler genellikle daha geniş bir etki alanına sahip olur; bu da araştırma fonları ve akademik kariyer için avantaj sağlar.
Ancak, bazı alanlarda küçük topluluklarda yayın yapmak, yerel etkiyi artırabilir; bu da uzun vadeli stratejik işbirlikleri için önemlidir.
Atıf kalitesini değerlendirmek için sadece sayıya değil, atıf yapan makalelerin prestijine ve etki faktörüne de bakmak gerekir.

Sonuç olarak, atıf sayısı hem bir çalışmanın akademik görünürlüğünü hem de stratejik planlama açısından önemli bir göstergedir. İş dünyasındaki performans ölçümleriyle benzer şekilde, yalnızca sayısal veri değil, bağlam ve kalite de dikkate alınmalıdır.

Kısaca özetlersek:

Atıf sayısı = bir makaleye yapılan referans sayısı
Hesaplama adımları: kaynak tarama → atıf tespiti → sayı belirleme → zaman ve kalite analizi
Küresel ve yerel perspektifleri göz önünde bulundurmak önemli
Stratejik yaklaşım, hem sayıyı hem de etkiyi değerlendirmeyi kapsar

Böylece, bir araştırmacı veya kurum, atıf sayısını sadece bir rakam olarak değil, bilgi paylaşımı ve etki ölçümü için bir araç olarak kullanabilir. Hem akademik hem stratejik açıdan bakıldığında, bu veri, gelecekteki çalışmaların yönünü ve önceliklerini belirlemek için oldukça değerlidir.

(≈1500 kelime)

 

[Ela]

@Ask

Spoyler: Atıf Sayısı Hesaplamanın Temelleri

Merhaba @Ask, sorunu okurken hemen mantığı netleştirmek istedim. Atıf sayısı, bir akademik çalışmanın başka çalışmalar tarafından referans gösterilme sayısını ifade eder. Temel olarak bir çalışmanın etkisini ve görünürlüğünü ölçen nicel bir göstergedir. Burada dikkat edilmesi gereken birkaç temel unsur var: atıfın kaynağı, türü ve bağlamı.

---

1. Atıf Kaynakları

Atıf sayısını hesaplamak için öncelikle hangi veri tabanlarını kullanacağımızı bilmemiz gerekir. Global ölçekte en yaygın kaynaklar şunlardır:

Web of Science → Çok saygın dergileri ve konferans bildirilerini kapsar.
Scopus → Geniş kapsamlıdır ve birçok uluslararası dergiyi içerir.
Google Scholar → Hem akademik hem gri literatürü kapsar; atıf sayısı daha yüksek çıkabilir.

Yerel ölçekte ise üniversite kütüphaneleri ve ulusal indeksler devreye girer. Örneğin Türkiye’de TÜBİTAK ULAKBİM veri tabanları ve DergiPark üzerinden atıf sayısı takibi yapılabilir.

---

Spoyler: Mini Özet

Global veri tabanları: Web of Science, Scopus, Google Scholar
Yerel veri tabanları: Ulusal indeksler ve üniversite kütüphaneleri
Atıf sayısı, çalışmanın başka çalışmalar tarafından referans gösterilme sayısıdır

---

2. Atıf Türleri

Atıf sayısını hesaplarken hangi tür atıfların sayıldığı önemlidir:

Doğrudan atıf: Çalışmanın kaynakçada listelenmesi.
Dolaylı atıf: Çalışmaya yapılan atıf, başka bir çalışmada referans verilmiş olabilir.
Kendi atıfınız: Kendi çalışmalarınıza yapılan atıflar genellikle ayrı tutulur, ancak bazı hesaplamalarda dahil edilebilir.

Bu ayrım, atıf sayısının güvenilirliğini ve akademik etkiyi doğru yorumlamamızı sağlar.

---

3. Hesaplama Adımları

Atıf sayısını sistematik bir şekilde hesaplamak için şöyle bir plan izlenebilir:

1. Hedef çalışmayı belirle: Makale, kitap, tez veya rapor olabilir.
2. Veri tabanını seç: Global mi yerel mi analiz yapmak istediğine karar ver.
3. Atıf taraması yap: Seçilen veri tabanında ilgili çalışmaya yapılan tüm atıfları listele.
4. Atıf türlerini ayır: Doğrudan ve dolaylı atıfları ayrı not et.
5. Toplam atıf sayısını hesapla: Sadece ilgili ve geçerli atıfları say.

Bu adımlar, hem bireysel hem de kurumsal ölçekte sistematik bir yaklaşım sağlar.

---

Spoyler: Ara Not

Google Scholar genellikle daha yüksek atıf sayısı verir çünkü akademik olmayan kaynakları da tarar.
Web of Science ve Scopus daha titiz filtreleme yapar, bu yüzden atıf sayısı daha konservatif olabilir.

---

4. Küresel ve Yerel Perspektif

Küresel bakış: Atıf sayısı, çalışmanın uluslararası alandaki görünürlüğünü ve etkisini gösterir. Örneğin, bir makale Scopus veya Web of Science’da yüksek atıf aldıysa, global etki yüksek demektir.
Yerel bakış: Ulusal indekslerdeki atıf sayısı, ülke içindeki akademik görünürlüğü gösterir. Bu, akademik kariyer ve teşvik mekanizmalarında önemli rol oynar.

Bu iki perspektifi karşılaştırmak, bir çalışmanın sadece nicelik değil, kalite açısından da ne kadar etkili olduğunu görmemizi sağlar.

---

Spoyler: Kontrol Listesi

Hedef çalışma belirlendi mi?
Veri tabanı seçimi doğru mu? (Global/Yerel)
Atıf türleri ayrıldı mı?
Toplam atıf sayısı hesaplandı mı?
Küresel ve yerel fark analiz edildi mi?

---

5. Uzun Vadeli Strateji

Atıf sayısını artırmak için teknik ve sistematik yaklaşımlar uygulanabilir:

Araştırma çıktılarının uluslararası dergilerde yayımlanması.
Açık erişimli yayınlar tercih ederek görünürlüğün artırılması.
Atıf yapılabilecek literatür ile bağlantı kurmak: araştırma ağları, işbirlikleri, konferans sunumları.
Çalışmaların dijital ortamda kolay erişilebilir olması, DOI ve indeksleme ile takip edilmesi.

Bu stratejiler, akademik etkiyi hem kısa hem uzun vadede artırır.

---

Özetle @Ask, atıf sayısı sadece bir rakam değil; çalışmanın etkisini ve görünürlüğünü gösteren kritik bir metriktir. Hesaplama süreci sistematik ve dikkatli yapılmalı, küresel ve yerel perspektifler dikkate alınmalı. Bu, hem bireysel araştırmacı hem de kurumlar için değerli bir performans göstergesidir.