19 Aralık 2009’da vefat eden, yeşilçamın en efsane sinema ve dizilerine imzasını atan Zeki Ökten, vefatının 12. yılında rahmetle anılıyor. Pekala Zeki Ökten kimdir? Hangi sinemaları yönetmiştir?
Çektiği sinemalarla Türkiye haricinde milletlerarası alanda da biroldukca ödül alan Ökten, 4 Ağustos 1941’de İstanbul’da dünyaya geldi.
çabucak hemen bir yaşındayken babasını kaybeden usta direktör, verdiği bir röportajda, o günleri şu sözlerle anlatmıştı:
“Babam, ben bir yaşındayken ameliyat masasında kalmış. Annem (Sabriye Ökten) tekrar evlenmiş. İki kardeşim daha olmuş. daha sonra o kocası da bırakıp gitmiş. Bize annem baktı. Vakit zaman meskenlere çocuk bakmaya giderdi. Biz kardeşlerimle su, gazete satardık, pazarcılık yapardık. Para kasveti çektik. kimi vakit namaz kılarken annemin seccadesinin üstüne yatar, namazını bozup, ‘para’ diye yalvarırdık. Fakat parası yoktu, veremezdi.”
Haydarpaşa Lisesi’nde okuduğu senelerda tiyatro çalışmalarına başlayan Ökten, 1961’de Nişan Hançer’in direktörlüğünü yaptığı “Acı Zeytin” sinemasında direktör yardımcılığı yaparak sinemaya adım attı.
Ömer Lütfi Akad, Halit Refiğ, Memduh Ün ve Atıf Yılmaz üzere Yeşilçam’ın ünlü direktörlerinin yanında çalışan Ökten, 1963’te birinci sineması “Ölüm Pazarı”nı çekti. Direktör Ökten, 1972 imali “Kadın Yapar” ve 1973’te çektiği “Bir Demet Menekşe” sinemalarıyla dikkati üzerine çekti.
Osman Seden, Ömer Lütfi Akad, Metin Erksan, Memduh Ün, Halit Refiğ ve Atıf Yılmaz’ın neslinden daha sonra gelen ikinci yeni jenerasyon sinemacılar içinde yerini alan direktör Ökten, 1974’te “Askerin Dönüşü”, 1978’de “Sürü” ve 1979’da çektiği “Düşman” isimli sinemalarında, gerçekçi üslubunu korurken, 1975’te “Hanzo”, 1976’da “Kapıcılar Kralı”, 1977’de “Çöpçüler Kralı” ve 1982’de ise “Faize Hücum” isimli sinemalarında, toplumsal problemleri güldürüyle harmanlayarak sinemaseverlerin beğenisine sundu.
Zeki Ökten, Kemal Sunal’ın başrolünde oynadığı “Kapıcılar Kralı”, “Çöpçüler Kralı” ve “Düttürü Dünya” sinemalarıyla toplumsal yaşama reaksiyon ve tenkitleri beyaz perdeye taşıdı.
Türkiye’nin o devir yaşadığı gerçekleri ustalıkla harmanlayan usta direktör, 14. Antalya Sinema Şenliği’nde “Kapıcılar Kralı” sinemasıyla “En Düzgün Yönetmen” mükafatını kazandı.
Ökten’in, senaryosunu Yılmaz Güney’in kaleme aldığı, Türk sinemasının başyapıtları içinde gösterilen “Sürü” sineması memleketler arası başarılara imza atarak 11 kısımda ödül aldı.
bir daha Yılmaz Güney’in senaryosunu yazdığı, Ökten’in yönettiği “Düşman” sineması de yurt haricinde büyük ilgi uyandırdı. Başrolünde Genco Erkal’ın yer aldığı 1982 imali “Faize Hücum” sineması ise Antalya Sinema Şenliği’nde “En Yeterli Film” ve “En Yeterli Yönetmen” mükafatlarını Ökten’e kazandırdı.
Direktör Ökten, 1984’te “Pehlivan”, 1986’da “Ses”, 1988’de “Düttürü Dünya” sinemalarını izleyiciyle buluşturdu.
“Pehlivan” sinemasıyla de memleketler arası alanda çeşitli mükafatlar kazanan Ökten, İstanbul Sinema Şenliği’nde, “Üstün Muvaffakiyet Ödülü”ne layık görüldü. Usta direktör, “Düttürü Dünya” sinemasından daha sonra sinemaya bir süre orta verdi.
Direktör Ceylan Özçelik, Ökten’i anlattığı bir yazısında hakkında şu sözleri kullanmıştı:
“Ökten, sinema sevdalıları için bir memleket erbabıydı. İlkokulda ayakkabı boyacılığı, Haydarpaşa Lisesi’ni bitirmedilk evvel çaycılık yapmış, kahvelerde çalışmıştı. 1950’lerde yazlık sinemalarda izlediği Lütfi Akad sinemaları, onda sinemacı olma isteğini doğurmuştu. Atıf Yılmaz, Lütfi Akad, Halit Refiğ üzere isimlere, yıllarce direktör yardımcılığı yapmıştı. Tanju Gürsu’lu Vefat Pazarı için birinci defa direktör koltuğuna oturduğunda sene 1963’tü. Kendisini yetersiz bulmuştu. Dokuz yıl daha asistanlığa devam etti. Biraz da eşi Güler Ökten’in dayanağıyla ve ısrarıyla Bayan Yapar’ı çekti.”
Kemal Sunal ile çektiği televizyon dizisi “Saygılar Bizden”i 1993’te yayımlayan Ökten, 1995’te Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın katkılarıyla hazırlanan ve 10 direktörün çektiği kısa sinemalardan oluşan “Aşk Üzerine Söylenmiş Her Şey” projesinde yer aldı.
Zeki Ökten 1999’da, usta oyuncular Metin Akpınar, Zeki Alasya, Yıldız Kenter ve Eşref Kolçak’ın rol aldığı “Güle Güle” sinemasını çekti. Almanya ve Fransa’da gösterime giren sinema, yurt içi ve haricindeki biroldukça şenliğe davet edildi ve 37. Altın Portakal Sinema Şenliği’nde “En Yeterli Film” ve “En Güzel Senaryo” mükafatlarını aldı.
Gerisinde, Türk sinemasına unutulmaz eserler bırakan Ökten, 19 Aralık 2009’da, 68 yaşındayken tedavi gördüğü hastanede hayata veda etti.
Zeki Ökten’in sanatla iç içe geçen 48 yıllık mesleğinde misyon aldığı ve yönettiği sinemalardan kimileri şu biçimde:
“Ölüm Pazarı (1963), Bayan Yapar (1972), Kırık Hayat (1972), Ağrı Dağı’nın Gazabı (1973), Bitirim Kardeşler (1973), Bitirimler Sosyetede (1973), Boşver Arkadaş (1974), Hasret (1974), Hanzo (1975), Çöpçüler Hükümdarı (1977), Davacı (1986), Gülüm (2002), Çinliler Geliyor (2006)
Çektiği sinemalarla Türkiye haricinde milletlerarası alanda da biroldukca ödül alan Ökten, 4 Ağustos 1941’de İstanbul’da dünyaya geldi.
çabucak hemen bir yaşındayken babasını kaybeden usta direktör, verdiği bir röportajda, o günleri şu sözlerle anlatmıştı:
“Babam, ben bir yaşındayken ameliyat masasında kalmış. Annem (Sabriye Ökten) tekrar evlenmiş. İki kardeşim daha olmuş. daha sonra o kocası da bırakıp gitmiş. Bize annem baktı. Vakit zaman meskenlere çocuk bakmaya giderdi. Biz kardeşlerimle su, gazete satardık, pazarcılık yapardık. Para kasveti çektik. kimi vakit namaz kılarken annemin seccadesinin üstüne yatar, namazını bozup, ‘para’ diye yalvarırdık. Fakat parası yoktu, veremezdi.”
Haydarpaşa Lisesi’nde okuduğu senelerda tiyatro çalışmalarına başlayan Ökten, 1961’de Nişan Hançer’in direktörlüğünü yaptığı “Acı Zeytin” sinemasında direktör yardımcılığı yaparak sinemaya adım attı.
Ömer Lütfi Akad, Halit Refiğ, Memduh Ün ve Atıf Yılmaz üzere Yeşilçam’ın ünlü direktörlerinin yanında çalışan Ökten, 1963’te birinci sineması “Ölüm Pazarı”nı çekti. Direktör Ökten, 1972 imali “Kadın Yapar” ve 1973’te çektiği “Bir Demet Menekşe” sinemalarıyla dikkati üzerine çekti.
Osman Seden, Ömer Lütfi Akad, Metin Erksan, Memduh Ün, Halit Refiğ ve Atıf Yılmaz’ın neslinden daha sonra gelen ikinci yeni jenerasyon sinemacılar içinde yerini alan direktör Ökten, 1974’te “Askerin Dönüşü”, 1978’de “Sürü” ve 1979’da çektiği “Düşman” isimli sinemalarında, gerçekçi üslubunu korurken, 1975’te “Hanzo”, 1976’da “Kapıcılar Kralı”, 1977’de “Çöpçüler Kralı” ve 1982’de ise “Faize Hücum” isimli sinemalarında, toplumsal problemleri güldürüyle harmanlayarak sinemaseverlerin beğenisine sundu.
Zeki Ökten, Kemal Sunal’ın başrolünde oynadığı “Kapıcılar Kralı”, “Çöpçüler Kralı” ve “Düttürü Dünya” sinemalarıyla toplumsal yaşama reaksiyon ve tenkitleri beyaz perdeye taşıdı.
Türkiye’nin o devir yaşadığı gerçekleri ustalıkla harmanlayan usta direktör, 14. Antalya Sinema Şenliği’nde “Kapıcılar Kralı” sinemasıyla “En Düzgün Yönetmen” mükafatını kazandı.
Ökten’in, senaryosunu Yılmaz Güney’in kaleme aldığı, Türk sinemasının başyapıtları içinde gösterilen “Sürü” sineması memleketler arası başarılara imza atarak 11 kısımda ödül aldı.
bir daha Yılmaz Güney’in senaryosunu yazdığı, Ökten’in yönettiği “Düşman” sineması de yurt haricinde büyük ilgi uyandırdı. Başrolünde Genco Erkal’ın yer aldığı 1982 imali “Faize Hücum” sineması ise Antalya Sinema Şenliği’nde “En Yeterli Film” ve “En Yeterli Yönetmen” mükafatlarını Ökten’e kazandırdı.
Direktör Ökten, 1984’te “Pehlivan”, 1986’da “Ses”, 1988’de “Düttürü Dünya” sinemalarını izleyiciyle buluşturdu.
“Pehlivan” sinemasıyla de memleketler arası alanda çeşitli mükafatlar kazanan Ökten, İstanbul Sinema Şenliği’nde, “Üstün Muvaffakiyet Ödülü”ne layık görüldü. Usta direktör, “Düttürü Dünya” sinemasından daha sonra sinemaya bir süre orta verdi.
Direktör Ceylan Özçelik, Ökten’i anlattığı bir yazısında hakkında şu sözleri kullanmıştı:
“Ökten, sinema sevdalıları için bir memleket erbabıydı. İlkokulda ayakkabı boyacılığı, Haydarpaşa Lisesi’ni bitirmedilk evvel çaycılık yapmış, kahvelerde çalışmıştı. 1950’lerde yazlık sinemalarda izlediği Lütfi Akad sinemaları, onda sinemacı olma isteğini doğurmuştu. Atıf Yılmaz, Lütfi Akad, Halit Refiğ üzere isimlere, yıllarce direktör yardımcılığı yapmıştı. Tanju Gürsu’lu Vefat Pazarı için birinci defa direktör koltuğuna oturduğunda sene 1963’tü. Kendisini yetersiz bulmuştu. Dokuz yıl daha asistanlığa devam etti. Biraz da eşi Güler Ökten’in dayanağıyla ve ısrarıyla Bayan Yapar’ı çekti.”
Kemal Sunal ile çektiği televizyon dizisi “Saygılar Bizden”i 1993’te yayımlayan Ökten, 1995’te Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın katkılarıyla hazırlanan ve 10 direktörün çektiği kısa sinemalardan oluşan “Aşk Üzerine Söylenmiş Her Şey” projesinde yer aldı.
Zeki Ökten 1999’da, usta oyuncular Metin Akpınar, Zeki Alasya, Yıldız Kenter ve Eşref Kolçak’ın rol aldığı “Güle Güle” sinemasını çekti. Almanya ve Fransa’da gösterime giren sinema, yurt içi ve haricindeki biroldukça şenliğe davet edildi ve 37. Altın Portakal Sinema Şenliği’nde “En Yeterli Film” ve “En Güzel Senaryo” mükafatlarını aldı.
Gerisinde, Türk sinemasına unutulmaz eserler bırakan Ökten, 19 Aralık 2009’da, 68 yaşındayken tedavi gördüğü hastanede hayata veda etti.
Zeki Ökten’in sanatla iç içe geçen 48 yıllık mesleğinde misyon aldığı ve yönettiği sinemalardan kimileri şu biçimde:
“Ölüm Pazarı (1963), Bayan Yapar (1972), Kırık Hayat (1972), Ağrı Dağı’nın Gazabı (1973), Bitirim Kardeşler (1973), Bitirimler Sosyetede (1973), Boşver Arkadaş (1974), Hasret (1974), Hanzo (1975), Çöpçüler Hükümdarı (1977), Davacı (1986), Gülüm (2002), Çinliler Geliyor (2006)