Bedenimizin hayati işlevleri gerçekleştirmesi için güce muhtaçlığı vardır. Bu güç de besinlerin ortasında bulunan çeşitli moleküllerle karşılanır. En kıymetlisi karbonhidratların yapı taşı olan glikozdur. Bedenin güç olarak kullanacağı glikozdan yoksun olması kararı tip-2 diyabet dediğimiz kronik hastalık ortaya çıkar. Pankreasta insülin salgılayan hücrelerin doğuştan hasarlı olmasıyla tip-1 diyabet ortaya çıkar.
• Hücrelerin glikoz gereksinimini karşılamak için pankreastan insülin isimli hormon salgılanır. İnsülin kanda bulunan glikozun hücrelerin içine girmesini sağlar. bu biçimdece güç için kullanılabilir.
• Fakat insülin kimi vakit bu geçişi çeşitli niçinlerle sağlayamaz. İnsülin direnci dediğimiz hücrelerin insüline duyarsızlaşması yahut pankreasta insülin üreten hücrelerin zara görmesi hücrelerin glikozlanmasını önler. Kanda insülin ve glikoz artar yahut insülin yetersiz olur, bir daha kanda glikoz birikir.
• Açlık kan şekerinin 124 mg/dL, tokluk kan şekerinin ise 200 mg/dL üzerinde olması ile HbA1c kıymetinin 6,5 üzerinde olması ile teşhis konur.
• Görülme sıklığı;
1. Ailesinde şeker hastası olanlarda
2. Obez ve fazla kilolu olanlarda
3. Gebelik devrinde şekeri yüksek olanlarda 4. Yaşlılarda
5. Bel etrafı ölçüsü bayanlarda 80 cm; erkeklerde 94 cm üzerinde olanlarda
6. Berbat lipid profili (LDL, T-KOL) olanlarda
7. Kronik gerilimi olanlarda
8. Uyku sorunu olanlarda
9. Ferritini (depo demir) yüksek olanlarda
10. Ürik asit düzeyi yüksek olanlarda
11. Sigara ve alkol kullananlarda
12. Makus beslenme alışkanlıkları olanlarda 13. D vitamini düzeyi düşük olanlarda fazladır.
BESLENMEDE NELERE DİKKAT EDİLMELİ? Besin kümelerine bakılırsa beslenmemizde genel iyileştirmeler yapabiliriz.
• Süt mamüllerinden yoğurt, kefir, süt ana yahut orta öğünlerde yemeğe eşlik etmeli.
• Karbonhidrat içeriği yüksek tahıl kümesinden kompleks karbonhidrat dediğimiz besinleri daha fazlaca hayatımıza almalıyız. Esmer ekmekler (tam buğday, çavdar, ruşeymli gibi), tam buğday makarnalar, bulgur, esmer pirinç, karabuğday (greçka).
• Protein içeriği yüksek olan yumurta, peynir kahvaltılarda; et, tavuk, hindi, balık yemeklerde bulunmalı.
• Yağ içeriği yüksek sert kabuklu yemişler; ceviz, fındık, badem, fıstık, kaju, antep fıstığı, kabak çekirdeği orta öğünlerde tüketilmeli. Ayçiçek yağı, zeytinyağı, fındık yağı istikrarlı kullanılmalıdır.
• Zerzevat ve meyveler beslenmenin şayet olmazsa olmazları, kısıtlanması gereken durumlar olmadığı sürece günde toplam 5-6 porsiyon tüketilmelidir. Şeker hastalığı olanlarda meyvelerin glisemik indeksleri ve glisemik yükleri kıymetlidir. Ona nazaran tüketim sağlanmalı, genelde kuru meyvelerden uzak durulmalıdır.
• Haftada 1-2 sefer bitkisel protein kaynaklarından kurubaklagiller tüketilmelidir. Sulu yemek olarak yahut salatalarda haşlama olarak tercih edilebilir.
Pişirme halleri de sağlıklı beslenmede atlanmaması gerekn bir noktadır. Kızartma ve kavurma yerine fırında, haşlama, buğulama üzere yollar tercih edilmelidir.
Hamur işleri, işlenmiş besinler, rafine unlar, rafine şekerler, yüksek şeker içerikli paketli besinlerden uzak durmak değerlidir.
Meskende içeriğini bildiğiniz eserlerden sağlıklı tarifler üretilerek kekler, kurabiyeler yapılabilir.
Her bireyin sıhhat bilgileri; kan analizi sonuçları, sıhhat geçmişi farklıdır. Yaş, cinsiyet, hayat biçimi, günlük rutinler, yapılan işler, meslekler, etkinlik seviyesi üzere biroldukça farklılık beslenmeyi de bireye özel olmaya itmektedir. En hoşu de bu biçimdesidir. Birebir konutun ortasındaki insanlarda bile gereksinim ve istekler farklılık gösterir, herkes farklı bir dünyadır.
Bireylerin günler, haftalar, aylar ortasında bile rutinleri değişebilir. Yazın ve kışın yeme tertipleri değişebilir. Kronik hastalıklarda dikkat edilmesi gereken ortak noktalar olsa da beslenme şahsa nazaran planlanmalıdır.
Diyetisyenlerin beslenme üzerine detaylarınden ve
yönlendirmelerinden yaralanmak, süreci uzman nezaretinde devam ettirmek değerlidir.
Tabipler, psikologlar, antrenörler, başka sıhhat çalışanları ile koordineli çalışmak uzun vadede hayli daha yararlıdır.
• Hücrelerin glikoz gereksinimini karşılamak için pankreastan insülin isimli hormon salgılanır. İnsülin kanda bulunan glikozun hücrelerin içine girmesini sağlar. bu biçimdece güç için kullanılabilir.
• Fakat insülin kimi vakit bu geçişi çeşitli niçinlerle sağlayamaz. İnsülin direnci dediğimiz hücrelerin insüline duyarsızlaşması yahut pankreasta insülin üreten hücrelerin zara görmesi hücrelerin glikozlanmasını önler. Kanda insülin ve glikoz artar yahut insülin yetersiz olur, bir daha kanda glikoz birikir.
• Açlık kan şekerinin 124 mg/dL, tokluk kan şekerinin ise 200 mg/dL üzerinde olması ile HbA1c kıymetinin 6,5 üzerinde olması ile teşhis konur.
• Görülme sıklığı;
1. Ailesinde şeker hastası olanlarda
2. Obez ve fazla kilolu olanlarda
3. Gebelik devrinde şekeri yüksek olanlarda 4. Yaşlılarda
5. Bel etrafı ölçüsü bayanlarda 80 cm; erkeklerde 94 cm üzerinde olanlarda
6. Berbat lipid profili (LDL, T-KOL) olanlarda
7. Kronik gerilimi olanlarda
8. Uyku sorunu olanlarda
9. Ferritini (depo demir) yüksek olanlarda
10. Ürik asit düzeyi yüksek olanlarda
11. Sigara ve alkol kullananlarda
12. Makus beslenme alışkanlıkları olanlarda 13. D vitamini düzeyi düşük olanlarda fazladır.
BESLENMEDE NELERE DİKKAT EDİLMELİ? Besin kümelerine bakılırsa beslenmemizde genel iyileştirmeler yapabiliriz.
• Süt mamüllerinden yoğurt, kefir, süt ana yahut orta öğünlerde yemeğe eşlik etmeli.
• Karbonhidrat içeriği yüksek tahıl kümesinden kompleks karbonhidrat dediğimiz besinleri daha fazlaca hayatımıza almalıyız. Esmer ekmekler (tam buğday, çavdar, ruşeymli gibi), tam buğday makarnalar, bulgur, esmer pirinç, karabuğday (greçka).
• Protein içeriği yüksek olan yumurta, peynir kahvaltılarda; et, tavuk, hindi, balık yemeklerde bulunmalı.
• Yağ içeriği yüksek sert kabuklu yemişler; ceviz, fındık, badem, fıstık, kaju, antep fıstığı, kabak çekirdeği orta öğünlerde tüketilmeli. Ayçiçek yağı, zeytinyağı, fındık yağı istikrarlı kullanılmalıdır.
• Zerzevat ve meyveler beslenmenin şayet olmazsa olmazları, kısıtlanması gereken durumlar olmadığı sürece günde toplam 5-6 porsiyon tüketilmelidir. Şeker hastalığı olanlarda meyvelerin glisemik indeksleri ve glisemik yükleri kıymetlidir. Ona nazaran tüketim sağlanmalı, genelde kuru meyvelerden uzak durulmalıdır.
• Haftada 1-2 sefer bitkisel protein kaynaklarından kurubaklagiller tüketilmelidir. Sulu yemek olarak yahut salatalarda haşlama olarak tercih edilebilir.
Pişirme halleri de sağlıklı beslenmede atlanmaması gerekn bir noktadır. Kızartma ve kavurma yerine fırında, haşlama, buğulama üzere yollar tercih edilmelidir.
Hamur işleri, işlenmiş besinler, rafine unlar, rafine şekerler, yüksek şeker içerikli paketli besinlerden uzak durmak değerlidir.
Meskende içeriğini bildiğiniz eserlerden sağlıklı tarifler üretilerek kekler, kurabiyeler yapılabilir.
Her bireyin sıhhat bilgileri; kan analizi sonuçları, sıhhat geçmişi farklıdır. Yaş, cinsiyet, hayat biçimi, günlük rutinler, yapılan işler, meslekler, etkinlik seviyesi üzere biroldukça farklılık beslenmeyi de bireye özel olmaya itmektedir. En hoşu de bu biçimdesidir. Birebir konutun ortasındaki insanlarda bile gereksinim ve istekler farklılık gösterir, herkes farklı bir dünyadır.
Bireylerin günler, haftalar, aylar ortasında bile rutinleri değişebilir. Yazın ve kışın yeme tertipleri değişebilir. Kronik hastalıklarda dikkat edilmesi gereken ortak noktalar olsa da beslenme şahsa nazaran planlanmalıdır.
Diyetisyenlerin beslenme üzerine detaylarınden ve
yönlendirmelerinden yaralanmak, süreci uzman nezaretinde devam ettirmek değerlidir.
Tabipler, psikologlar, antrenörler, başka sıhhat çalışanları ile koordineli çalışmak uzun vadede hayli daha yararlıdır.