ahmetbeyler
Active member
Düzenlemesi 21 Aralık’ta yapılan bir mevduatımız olduğu malum. bir evvel mevduatlar yabancı para ya da TL cinsinden tutulabiliyordu. Bu tarihten itibaren Kur Müdafaası altında TL cinsinden de tutulabilmeye başladı. Buna özetlemek gerekirse KKM denildi. Yani Kur Muhafazalı Mevduat…
Bu bir vadeli mevduat tipiydi ve bu mevduata para yatıranlar, 3, 6 aylık ya da 1 yıllık seçeneklere sahipti. Düzenlemenin akabinde 3 aylık mühlet yakında doluyor. olağan olarak sisteme birinci girenler ortasındaki 3 aylık mevduatların vadesi de… Bu şahıslar KKM’de kalmaya devam mı edecek yoksa KKM’den çıkmak mı isteyecek bunu vakit gösterecek.
Yani 20 Aralık’ta dolar kurunu 18 Lira’dan 11 Lira’ya kadar kısa müddette düşüren sihirli değnek yakın vakitte 3 ayını geride bırakmış olacak. çabucak hemen birinci günlerinde büyük risk taşıdığı söylenen KKM, Ukrayna’daki savaşla birlikte daha da riskli bir hale geldi. her insanın aklında tıpkı soru var; ya döviz kurları üst gerçek başladığı harekete hızlanarak devam ederse?
TL’yi öngörmek fazlaca güç
Döviz kurunda düzey verip vakit vermemek, vakit verip, düzeyden bahsetmemek kalitesiz bir tahlil olurdu. Hem düzey birebir vakitte zaman verene ise en azından kelam konusu para Türk Lirası ise rastlamak hayli güç. Yani TL’yi öngörmek sık rastlanabilen bir meziyet değil. Siyasetiniz öngörülemezse, o siyasetin yönettiği yerli paranızın bedeli nasıl öngörülebilsin ki…
Lakin TL’nin geleceği öngörülemez olsa bile görünen bir şey var; iktisat idaresi yerli paranın bedelini korumak için pek fazla efor harcıyor. Bunun için 2020 Kasım ayında Merkez Bankası’nda Murat Uysal’ın nazaranvden alınmasına dek geçen müddette uygulanan art kapıdan döviz satışı formülünün kullanıldığına ait savlar epeyce kuvvetli. Bunun yanı sıra 17 Mart’ta gerçekleşecek olan Para Siyaseti Kurulu’nda Merkez Bankası’nın faiz artırımı yapacağına ait beklenti de yükselmiş durumda. Her ne kadar Bakan Nureddin Nebati’nin, 22 Ocak’ta ekonomistlerle gerçekleştirdiği görüşmede “Politika faizini önemsizleştirdik” dediği söylense de piyasada “ekonomi idaresi bu kurallar altında siyaset faizini artırır” beklentisi var.
TL’nin bedeli hiç bu kadar kıymetli olmamıştı
Tedirginliğin ardında yatan niye bugün TL’nin bedelini muhafazasının eskisinden hayli daha hayati kıymette olması. Zira TL’nin kıymetinin sert biçimde düşmesi, aslına bakarsan %55’e dayanmış enflasyonun daha da artması manasına geliyor. Buğday, yağ, pamuk, petrol üzere en temel emtiaların fiyatı dolar cinsinden de artarken, bir de TL’nin dolar cinsinden bedelinin düşmesi bizdeki enflasyonu katmerli hale getirebilir.
Yalnızca bu değil, TL’nin bedelinin düşmesi halinde bu sefer de Hazine’den ve Merkez Bankası’ndan KKM sahibi bireylere milyarlarca liralık ödeme yapmak zorunda kalınacağı gerçeği her insanın tüylerini diken diken yapıyor. Malum, TL mevduata kur garantisi verildi. Yüksek mevduat sahibi küçük bir azınlığa, dolar kuru artarsa zararın devlet eliyle karşılanacağı söylendi. Bir yandan da bu durum devletin “Dolar kuru artmayacak” demesi üzere bir şeydi. Ama işler pek parlak görünmüyor.
TL’de cari açık gerilimi artıyor
İşler pek parlak görünmüyor zira savaşla bir arada TL’yi zorlayan olağanüstü gelişmeler yaşanmaya başladı. Bir kez emtia meblağları son derece sert halde arttı. Emtia fiyatlarının artmasıyla birlikte bu malların ithalatına eskisinden epeyce daha fazla para ödenmeye başladı.
İkinci bir gelişme daha yaşandı savaşla bir arada. fiyatların global ölçekte artacağı beklentisiyle ithalatçılar, “yarın daha kıymetli alacağıma bugünden alayım” diyerek talebi öne çekti. Daha sıradan bir tabirle mayısta, haziranda vereceği siparişi, şubatta martta vermeye başladı. Bu da piyasanın olağanın üzerinde ithalat yaptığı manasına geliyor.
Birebir anda hem satın aldığının mamüllerin fiyatı artıyor, tıpkı vakitte eskisinden daha fazla eser alıyorsunuz. bu biçimde masraflarınız olağanüstü halde artıyor. İşte bu gelişme, ülkenin yurtdışıyla olan ticari ilgisinin takip edildiği cari istikrarda gözleniyor. Son açıklanan bilgiler, cari açığın 7,11 milyar dolarla son 4 yılın rekorunu kırdığını gösteriyor. Üstelik bu data çabucak hemen ocak ayına ilişkin. Savaşın tesirlerini gözleyeceğimiz mart ayı datalarını mayıs ayında bakılırsaceğiz.
Günde 230 milyon dolar cari açığa gidiyor
Bu tablodan anlaşılan şu; ülkeden mal ve hizmet ticareti faiz ve kar ödemeleri üzere cari süreçler niçiniyle ocak ayında günde ortalama 230 milyon dolar dışarı çıkmış. Bunun şubat ayında da mart ayında da hatta artarak devam ettiği söyleniyor. bu biçimde bir piyasada dolar ölçüsü daima azalırken, dolar kurunu tutan tek şey dolar talebinin de azalması olurdu. Ama maalesef fiyatı artan emtialar vazgeçilecek üzere değil. Üretimin devamı için petrole gereksinimimiz var. Beslenebilmek için ayçiçeği yağına, buğdaya, mercimeğe, ısınabilmek için doğalgaza gereksinimimiz var. Bunların satın alınabilmesi için döviz gerekiyor. Yani cari açık niçiniyle piyasadaki döviz ölçüsü azalıyor, buna karşılık zarurî mallarda ithalata bağımlı kılındığımız için ithalat için gereken döviz talebi artıyor. Bu da dolar kurunu üst taraflı baskılıyor.
Yılda 216 milyon dolar 2 milyon çiftçiye
Bir kur şoku yaşanır mı? Bu felaketin kehanetini bu yazıda bulmayalım. Fakat bu sefer bu biçimde bir şoka en ölçülü tabirle “piyasanın dayanacak gücü kalmadı” demekle yetinelim. Piyasanın kalmadı da Hazine’nin kaldı mı? Düşünün ki günde 230 milyon dolarlık cari açık veriyorsunuz? Çiftçinin perişan vaziyette ve kaygılı. 2 milyon çiftçiye savaş niçiniyle artan maliyetler için ek bütçe çıkarıyorsunuz, bu biçimdesi değerli bir takviye için Hazine’den ayırdığınız ek bütçenin toplam büyüklüğü 3,2 milyar TL. Yani bugünkü kurla çiftçinize yalnızca 216 milyon dolar veriyorsunuz. Öteki bir hesapla bu yılki ek masraflara karşı çiftçi başına 100’er dolar dağıtıyorsunuz. Hepsi bu. Bunu da durup dururken yapmıyor, türlü veryansınlardan daha sonra sürece alıyorsunuz. Bunların hepsi KKM’nin Hazine üzerinde yarattığı gerilimden kaynaklanıyor. Hazine olağan olarak KKM’yi ödeyemeyecek güçsüzlükte değil. Lakin iktidar KKM’nin garantisine ayrılacak kaynak iddia edilemez olduğu için çiftçiye gönül rahatlığıyla bütçe çıkaramıyor. Tam manasıyla bir sıkışma hali…
Bu bir vadeli mevduat tipiydi ve bu mevduata para yatıranlar, 3, 6 aylık ya da 1 yıllık seçeneklere sahipti. Düzenlemenin akabinde 3 aylık mühlet yakında doluyor. olağan olarak sisteme birinci girenler ortasındaki 3 aylık mevduatların vadesi de… Bu şahıslar KKM’de kalmaya devam mı edecek yoksa KKM’den çıkmak mı isteyecek bunu vakit gösterecek.
Yani 20 Aralık’ta dolar kurunu 18 Lira’dan 11 Lira’ya kadar kısa müddette düşüren sihirli değnek yakın vakitte 3 ayını geride bırakmış olacak. çabucak hemen birinci günlerinde büyük risk taşıdığı söylenen KKM, Ukrayna’daki savaşla birlikte daha da riskli bir hale geldi. her insanın aklında tıpkı soru var; ya döviz kurları üst gerçek başladığı harekete hızlanarak devam ederse?
TL’yi öngörmek fazlaca güç
Döviz kurunda düzey verip vakit vermemek, vakit verip, düzeyden bahsetmemek kalitesiz bir tahlil olurdu. Hem düzey birebir vakitte zaman verene ise en azından kelam konusu para Türk Lirası ise rastlamak hayli güç. Yani TL’yi öngörmek sık rastlanabilen bir meziyet değil. Siyasetiniz öngörülemezse, o siyasetin yönettiği yerli paranızın bedeli nasıl öngörülebilsin ki…
Lakin TL’nin geleceği öngörülemez olsa bile görünen bir şey var; iktisat idaresi yerli paranın bedelini korumak için pek fazla efor harcıyor. Bunun için 2020 Kasım ayında Merkez Bankası’nda Murat Uysal’ın nazaranvden alınmasına dek geçen müddette uygulanan art kapıdan döviz satışı formülünün kullanıldığına ait savlar epeyce kuvvetli. Bunun yanı sıra 17 Mart’ta gerçekleşecek olan Para Siyaseti Kurulu’nda Merkez Bankası’nın faiz artırımı yapacağına ait beklenti de yükselmiş durumda. Her ne kadar Bakan Nureddin Nebati’nin, 22 Ocak’ta ekonomistlerle gerçekleştirdiği görüşmede “Politika faizini önemsizleştirdik” dediği söylense de piyasada “ekonomi idaresi bu kurallar altında siyaset faizini artırır” beklentisi var.
TL’nin bedeli hiç bu kadar kıymetli olmamıştı
Tedirginliğin ardında yatan niye bugün TL’nin bedelini muhafazasının eskisinden hayli daha hayati kıymette olması. Zira TL’nin kıymetinin sert biçimde düşmesi, aslına bakarsan %55’e dayanmış enflasyonun daha da artması manasına geliyor. Buğday, yağ, pamuk, petrol üzere en temel emtiaların fiyatı dolar cinsinden de artarken, bir de TL’nin dolar cinsinden bedelinin düşmesi bizdeki enflasyonu katmerli hale getirebilir.
Yalnızca bu değil, TL’nin bedelinin düşmesi halinde bu sefer de Hazine’den ve Merkez Bankası’ndan KKM sahibi bireylere milyarlarca liralık ödeme yapmak zorunda kalınacağı gerçeği her insanın tüylerini diken diken yapıyor. Malum, TL mevduata kur garantisi verildi. Yüksek mevduat sahibi küçük bir azınlığa, dolar kuru artarsa zararın devlet eliyle karşılanacağı söylendi. Bir yandan da bu durum devletin “Dolar kuru artmayacak” demesi üzere bir şeydi. Ama işler pek parlak görünmüyor.
TL’de cari açık gerilimi artıyor
İşler pek parlak görünmüyor zira savaşla bir arada TL’yi zorlayan olağanüstü gelişmeler yaşanmaya başladı. Bir kez emtia meblağları son derece sert halde arttı. Emtia fiyatlarının artmasıyla birlikte bu malların ithalatına eskisinden epeyce daha fazla para ödenmeye başladı.
İkinci bir gelişme daha yaşandı savaşla bir arada. fiyatların global ölçekte artacağı beklentisiyle ithalatçılar, “yarın daha kıymetli alacağıma bugünden alayım” diyerek talebi öne çekti. Daha sıradan bir tabirle mayısta, haziranda vereceği siparişi, şubatta martta vermeye başladı. Bu da piyasanın olağanın üzerinde ithalat yaptığı manasına geliyor.
Birebir anda hem satın aldığının mamüllerin fiyatı artıyor, tıpkı vakitte eskisinden daha fazla eser alıyorsunuz. bu biçimde masraflarınız olağanüstü halde artıyor. İşte bu gelişme, ülkenin yurtdışıyla olan ticari ilgisinin takip edildiği cari istikrarda gözleniyor. Son açıklanan bilgiler, cari açığın 7,11 milyar dolarla son 4 yılın rekorunu kırdığını gösteriyor. Üstelik bu data çabucak hemen ocak ayına ilişkin. Savaşın tesirlerini gözleyeceğimiz mart ayı datalarını mayıs ayında bakılırsaceğiz.
Günde 230 milyon dolar cari açığa gidiyor
Bu tablodan anlaşılan şu; ülkeden mal ve hizmet ticareti faiz ve kar ödemeleri üzere cari süreçler niçiniyle ocak ayında günde ortalama 230 milyon dolar dışarı çıkmış. Bunun şubat ayında da mart ayında da hatta artarak devam ettiği söyleniyor. bu biçimde bir piyasada dolar ölçüsü daima azalırken, dolar kurunu tutan tek şey dolar talebinin de azalması olurdu. Ama maalesef fiyatı artan emtialar vazgeçilecek üzere değil. Üretimin devamı için petrole gereksinimimiz var. Beslenebilmek için ayçiçeği yağına, buğdaya, mercimeğe, ısınabilmek için doğalgaza gereksinimimiz var. Bunların satın alınabilmesi için döviz gerekiyor. Yani cari açık niçiniyle piyasadaki döviz ölçüsü azalıyor, buna karşılık zarurî mallarda ithalata bağımlı kılındığımız için ithalat için gereken döviz talebi artıyor. Bu da dolar kurunu üst taraflı baskılıyor.
Yılda 216 milyon dolar 2 milyon çiftçiye
Bir kur şoku yaşanır mı? Bu felaketin kehanetini bu yazıda bulmayalım. Fakat bu sefer bu biçimde bir şoka en ölçülü tabirle “piyasanın dayanacak gücü kalmadı” demekle yetinelim. Piyasanın kalmadı da Hazine’nin kaldı mı? Düşünün ki günde 230 milyon dolarlık cari açık veriyorsunuz? Çiftçinin perişan vaziyette ve kaygılı. 2 milyon çiftçiye savaş niçiniyle artan maliyetler için ek bütçe çıkarıyorsunuz, bu biçimdesi değerli bir takviye için Hazine’den ayırdığınız ek bütçenin toplam büyüklüğü 3,2 milyar TL. Yani bugünkü kurla çiftçinize yalnızca 216 milyon dolar veriyorsunuz. Öteki bir hesapla bu yılki ek masraflara karşı çiftçi başına 100’er dolar dağıtıyorsunuz. Hepsi bu. Bunu da durup dururken yapmıyor, türlü veryansınlardan daha sonra sürece alıyorsunuz. Bunların hepsi KKM’nin Hazine üzerinde yarattığı gerilimden kaynaklanıyor. Hazine olağan olarak KKM’yi ödeyemeyecek güçsüzlükte değil. Lakin iktidar KKM’nin garantisine ayrılacak kaynak iddia edilemez olduğu için çiftçiye gönül rahatlığıyla bütçe çıkaramıyor. Tam manasıyla bir sıkışma hali…