Mehmet Hanifi GÜLEL
Dünyada devam eden gübre krizi, Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Döviz kaynaklı fiyat artışları niçiniyle çiftçiler gübreye erişemiyor ve eser ekiminde gübre kullanmasında azaltmaya gidiyor. Başta buğday olmak üzere biroldukca eserde ekim esnasında atılması gereken gübre yüzde 50 daha az kullanılıyor. Gübre kullanmasının azaltılmasının, önümüzdeki dönem önemli rekolte kayıplarına niye olması bekleniyor. Ziraat odaları liderleri, Türkiye’nin gereksinim duyduğu buğday ve arpa üretiminde meydana gelebilecek rekolte azlığının, 2022 yılında önemli fiyat artışlarına niye olabileceğini belirtiyorlar. Gübre kullanmasının azalması besin güvenliğini de tehdit ediyor. Ayrıyeten bu durumun Türkiye’nin ithalat faturasının daha da kabarmasına yol açması bekleniyor.
Öte yandan yüksek gübre fiyatlarından dolayı başta Güneydoğu olmak üzere, tahıl ekimlerinde eser deseni değişiyor. Biroldukca çiftçi kuru tarım yapılan alanlarda buğday ve arpa yerine daha az gübre isteyen mercimek ve nohut ekimine yöneliyor. Türkiye’nin global ısınmadan dolayı kuraklığın pençesinde olması, çiftçilerin ekim yapmaya uzaklıklı bulunmasına niye oluyor.
“Mercimek ve nohut alanları yüzde 70 arttı”
Şanlıurfa’da mercimek ve nohut alanlarının geçen seneye oranla yüzde 70 oranında arttığını kaydeden Hilvan Ziraat Odası Lideri ve Şanlıurfa Ziraat Odaları Vilayet Uyum Konseyi Lideri Hikmet İpar, bunun sebebi olarak gübre kullanmasını gösterdi. İpar, “Gübre epeyce değerli olduğu için çiftçiler ekim sırasında daha az gübre isteyen eserlere yöneldi. Daha evvel epeyce az gübre verdikleri mercimeğe hiç vermemeye başladılar. Gübrenin kıymetli olmasından kaynaklı mercimek ve nohut alanlarımız arttı. Gübredeki fiyat artışı ekim desenini değiştirdi. Son 17 aydan bu yana gübreye 37 sefer artırım geldi. DAP gübre fiyatı 3 bin TL’den 14 bin 200 liraya yükseldi.
Önümüzdeki yıl şu biçimde bir telaşımız var; buğday ekim alanları azaldığı için muhtemelen Türkiye’de üretilen toplam buğday ölçüsü düşecek ve ithalatı daha hayli artacak” dedi.
Bölgede yağışların gecikmesine karşın, üretimde rastgele bir sorun beklemediğini söz eden İpar, genelde mercimeğin yağmurdan daha sonra ekildiğini ve bu durumun mercimek ekimlerini geciktirdiğini aktardı. Şayet iklim kaideleri güzel giderse mercimek rekoltesinde geçen yıla göre artış beklendiğini lisana getiren İpar, “2021’de kuraklıktan dolayı rekoltede önemli oranda azalma meydana geldi. Bu yıl artmasını bekliyoruz. Son yılarda çiftliler birtakım toprakları bahçeye çevirerek badem ve fıstık ekimine ayırıyor” diye konuştu.
Çiftçilerin şu anda en büyük sıkıntısının yüksek girdi maliyetlerden dolayı ekim yapamamak olduğunu söz eden İpar, çiftçilerin borçlanarak ekim yapabildiğini aktardı. Kuraklık desteklemelerinin de daha ödenmediğini hatırlatan İpar, “2021 yılının sertifikalı tohum dayanağı dahil daha ödenmedi. Sertifikalı tohum kullanmasında da bölgemizde bir nebze de olsa düşüş oldu. Bu durum da sertifikalı tohum fiyatlarının artışından kaynaklandı. bir daha çiftçilerin Ziraat Bankası borçlarında hala bir değişiklik yapılmadı” biçiminde konuştu.
ZİRAAT ODASI LİDERLERİ DEVLETTEN ACİL TAKVİYE BEKLİYOR
Sulu tarımda pamuk ve mısır ekimi fazla
Bu yıl yüksek fiyattan ekim yapabildiklerini söz eden Diyarbakır Ziraat Odaları Vilayet Uyum Konseyi Lideri Mehmet Cevat Kanıt, bu mevsimde buğday, arpa ve mercimek ekimi yapıldığını bildirdi. Bu yıl gübre fiyatının artışından dolayı bilhassa kuru anlarda mercimek ve nohut ekiminin artacağına dikkat çeken Kanıt, “Sulu tarım yapılan alanlarda pamuk ve mısır ekimine talep fazla. Ekimlerde gübre ölçüsünü azaltan çiftçiler oldu. Toprak tahliline göre sulu tarımda 40 kilo gübrde kullanan çiftçi bu yıl 20 kilo kullanabildi” dedi.
Mardin’de mercimek ekimi yüzde 30 civarında
Mardin Kızıltepe Ziraat Odası Lideri Bedirhan Dinler, fiyatının çok yüksek olmasından dolayı kâfi gübrenin kullanılamadığını aktardı. Evvelden 30 kilo buğdaya, 30 kilo gübre attıklarını bilgisini veren Dinler, “Şimdi 30 kilo buğday, 15 kilo da gübre kullanıyoruz. Gübrenin fiyatı devasa yükseklikte olmasından dolayı çiftçinin gücü yetmiyor. Bizde de mercimek ve nohut ekiminde artış oldu. Devletin yüzde 75 dayanaklı mercimek tohumu dağıtmasıyla biroldukça çiftçi mercimek ekmeye başladı. Bölgede evvelden yüzde 10 civarında olan mercimek ekimi, bu yıl yüzde 25-30 civarında. Başka yandan bölgemizde kuraklık dışında en büyük kahrımız elektrik fiyatlarının yüksek olması” diye konuştu.
“Üreticilerimiz bu gübre fiyatı ile takviyeyi maalesef yapamaz”
Gübre meblağlarında yaşanan fiyat artışına karşı, devletten hemen dayanak beklediklerini tabir eden Karatay Ziraat Odası Lideri Rıfat Kavuneker, üreticilerin ekim ayında taban gübresini ileride destek ederim kanısıyla az kullandığını bildirdi. Gübre meblağlarının şu anda 4 kat artmış durumda olduğuna dikkat çeken Kavuneker, “2021 yılı başında üre gübresi 3,5-4 bin TL civarında seyrederken şu anda 13 bin TL. Üst gübresinin fiyatı geçtiğimiz senelerda taban gübresine bakılırsa epey aşağıdayken şu anda taban gübresini de geçmiş durumda. Üreticilerimiz bu gübre fiyatı ile takviyeyi maalesef yapamaz. esasen global manada kuraklığın yaşandığı bir müddetçteyiz. Bu yüzden devletimiz nasıl yurt haricinden arpayı, gıdayı dengelemek için ithal ediyorsa, gübreyle de ilgili bu biçimde bir çalışma yapmasını bekliyoruz. Çiftçiye gübreyi, üretimi arttırmak için takviye olarak versinler. Zira bu biçimde giderse üretim maalesef düşecek. Bir de şu biçimde bir ıstırap kelam konusu; gübreyi atarız ama yağış şayet olmazsa bu durum farklı bir randıman düşüklüğüne sebep olacak. Süreç yağışa bağlı değişkenlik göstereceği için şu anda ne kadar bir randıman kaybımız olur kestirmek hayli güç. Hükümetimizden hemen gübre konusunda dayanak bekliyoruz” dedi. Merkez Meram Ziraat Odası Lideri Murat Yağız ise, gübre meblağlarının artmasıyla dekara düşen gübre atım ölçüsünün yüzde 50’nin altına indiğini belirterek; “Bu durum randımana yüzde 50 oranında yansıyacak. Burada izlenmesi gereken siyaset şu; Dünyada şu anda 4 ülkede; Rusya, ABD, Hindistan ve Çin’de gübre ve güç maliyetleri sabitlenmiş durumda. Tıpkı siyasetin ülkemizde de uygulanması gerekiyor. Şayet tedbir alınamazsa üretim yüzde 50’den çok etkilenebilir. Temel gübre kullanması 12. aydan daha sonra başlayacaktır. Hükümetimiz fiyatlar a müdahale ederse bu durumun iktisada büyük bir katkısı olacaktır” diye konuştu.
“Devalüasyon olduğunda bile gübre yüzde 100 artardı”
Bölgelerinde 2021 döneminin bittiğini ve son olarak buğday ekildiğini kaydeden Adana Yüreğir İlçe Ziraat Odası Lideri Mehmet Akın Doğan, ekilen buğdayda da, ya az gübre kullanıldığını ya da hiç kullanılmadığını söylemiş oldu. Temel gübre kullanmasının şubat, mart, nisanda aylarında başlayacağını karpuz, soğan, yeşil zerzevat, narenciye, mısır ve pamuk üzere eserlere gübre verilmesi gerekeceğini aktaran Doğan, “Şu anda gübre fiyatları devasa yükseklikte ve bir belirsizlik var. Evvelce gübre fiyatları bu kadar artmazdı, devalüasyon olduğunda bile yüzde 100 artardı, artık bir yılda yüzde 400 – 600 içinde artış oldu. Yalnızca parası olan gübre kullanacak. Bu durumun ziraî üretimde ne kadarlık bir düşüşe niye olacağı, bölgemizde gübre kullanmasının başladığı bahar aylarında daha net ortaya çıkacak. Gübreciler de eskisi üzere çekle, senetle gübre vermiyor. Peşin parayla gübreyi alamayan kişi, ya gübreyi az kullanacak ya da dışarıdan, banka kredisinden, tefeciden para bulmaya çalışacak” dedi.
“Zamanında ödenmeyen takviyeler çiftçinin işine yaramıyor”
Artan girdi maliyetlerinden dolayı çiftçilerin gübreye ulaşamadığını söyleyen Şahinbey Ziraat Odası Lideri Ali Çolak, bir yıl öncesine kadar ortalama 250 liradan aldıkları 50 kilogramlık gübrenin fiyatının şimdilerde 600 lira düzeylerinde olduğunu söylemiş oldu. Çolak, bu durumun gübre kullanmasını yarı yarıya düşüreceğini söz etti. Görüştüğü çiftçilerin birçoğunun gübre alamadığını aktaran Çolak, “Bunun kararında da hasadı yapılan eserin kalitesi ve rekoltesi düşecek. Bu şimdilik büyük bir sorun olarak karşımıza çıkmasa da ilerleyen yıllar için epeyce büyük bir tehlike arz ediyor. Devlet dayanağı veriliyor lakin biz buna cep harçlığı diyoruz. Devlet “mazotun ve gübrenin yüzde 50’si bizden” diyor lakin çiftçiye verilen dayanak maliyetlerin yüzde 15-20’sini lakin karşılıyor. Ayrıyeten vaktinde ödenmeyen takviyeler çiftçinin işini de zorlaştırıyor. 2022 yılına girmek üzereyiz ama biz çabucak hemen 2021 yılının takviyelerini önümüzdeki şubat ve mart aylarında alacağız ve şu an hasat ekim devrindeyiz. Çiftçinin şu an dayanağa muhtaçlığı var. Her çiftçi borca da gübre alamıyor. Bizim devletten beklentimiz dayanakların kâfi ve vaktinde ödenmesi” sözlerini kullandı.
“Samsun’da tarıma dayalı üretim yüzde 30 azalacak”
Gübre meblağlarının artmasıyla bir arada Samsun’da çiftçilerin mağdur olduğunu söyleyen Samsun Ziraat Odası Lideri Hasan Tütüncüoğlu, bu sene Samsun’da tarıma dayalı üretimin yüzde 30 azalacağını lisana getirdi. Gübre meblağlarının aşağıya çekilmesi istikametinde adımlar atılması gerektiğini aktaran Tütüncüoğlu, “Biz her ne kadar çiftçimizin yanında olsak da onlara asıl devletin sahip çıkması lazım. Gübre takviyesinin daha fazla arttırılması tarafında çalışmaların yapılması gerekiyor. Randımanda daha fazla azalma olmaması için gübre meblağlarının düşürülmesi tarafında devletimizin hemen olumlu kararlar almasını istiyoruz” dedi. Tütüncüoğlu, gübre alamayan hem de da topraklarını gübresiz bırakmak istemediklerini söyleyen çiftçilerin hayvansal gübreye yöneldiklerini lisana getirdi.
Dünyada devam eden gübre krizi, Türkiye’yi de olumsuz etkiliyor. Döviz kaynaklı fiyat artışları niçiniyle çiftçiler gübreye erişemiyor ve eser ekiminde gübre kullanmasında azaltmaya gidiyor. Başta buğday olmak üzere biroldukca eserde ekim esnasında atılması gereken gübre yüzde 50 daha az kullanılıyor. Gübre kullanmasının azaltılmasının, önümüzdeki dönem önemli rekolte kayıplarına niye olması bekleniyor. Ziraat odaları liderleri, Türkiye’nin gereksinim duyduğu buğday ve arpa üretiminde meydana gelebilecek rekolte azlığının, 2022 yılında önemli fiyat artışlarına niye olabileceğini belirtiyorlar. Gübre kullanmasının azalması besin güvenliğini de tehdit ediyor. Ayrıyeten bu durumun Türkiye’nin ithalat faturasının daha da kabarmasına yol açması bekleniyor.
Öte yandan yüksek gübre fiyatlarından dolayı başta Güneydoğu olmak üzere, tahıl ekimlerinde eser deseni değişiyor. Biroldukca çiftçi kuru tarım yapılan alanlarda buğday ve arpa yerine daha az gübre isteyen mercimek ve nohut ekimine yöneliyor. Türkiye’nin global ısınmadan dolayı kuraklığın pençesinde olması, çiftçilerin ekim yapmaya uzaklıklı bulunmasına niye oluyor.
“Mercimek ve nohut alanları yüzde 70 arttı”
Şanlıurfa’da mercimek ve nohut alanlarının geçen seneye oranla yüzde 70 oranında arttığını kaydeden Hilvan Ziraat Odası Lideri ve Şanlıurfa Ziraat Odaları Vilayet Uyum Konseyi Lideri Hikmet İpar, bunun sebebi olarak gübre kullanmasını gösterdi. İpar, “Gübre epeyce değerli olduğu için çiftçiler ekim sırasında daha az gübre isteyen eserlere yöneldi. Daha evvel epeyce az gübre verdikleri mercimeğe hiç vermemeye başladılar. Gübrenin kıymetli olmasından kaynaklı mercimek ve nohut alanlarımız arttı. Gübredeki fiyat artışı ekim desenini değiştirdi. Son 17 aydan bu yana gübreye 37 sefer artırım geldi. DAP gübre fiyatı 3 bin TL’den 14 bin 200 liraya yükseldi.
Önümüzdeki yıl şu biçimde bir telaşımız var; buğday ekim alanları azaldığı için muhtemelen Türkiye’de üretilen toplam buğday ölçüsü düşecek ve ithalatı daha hayli artacak” dedi.
Bölgede yağışların gecikmesine karşın, üretimde rastgele bir sorun beklemediğini söz eden İpar, genelde mercimeğin yağmurdan daha sonra ekildiğini ve bu durumun mercimek ekimlerini geciktirdiğini aktardı. Şayet iklim kaideleri güzel giderse mercimek rekoltesinde geçen yıla göre artış beklendiğini lisana getiren İpar, “2021’de kuraklıktan dolayı rekoltede önemli oranda azalma meydana geldi. Bu yıl artmasını bekliyoruz. Son yılarda çiftliler birtakım toprakları bahçeye çevirerek badem ve fıstık ekimine ayırıyor” diye konuştu.
Çiftçilerin şu anda en büyük sıkıntısının yüksek girdi maliyetlerden dolayı ekim yapamamak olduğunu söz eden İpar, çiftçilerin borçlanarak ekim yapabildiğini aktardı. Kuraklık desteklemelerinin de daha ödenmediğini hatırlatan İpar, “2021 yılının sertifikalı tohum dayanağı dahil daha ödenmedi. Sertifikalı tohum kullanmasında da bölgemizde bir nebze de olsa düşüş oldu. Bu durum da sertifikalı tohum fiyatlarının artışından kaynaklandı. bir daha çiftçilerin Ziraat Bankası borçlarında hala bir değişiklik yapılmadı” biçiminde konuştu.
ZİRAAT ODASI LİDERLERİ DEVLETTEN ACİL TAKVİYE BEKLİYOR
Sulu tarımda pamuk ve mısır ekimi fazla
Bu yıl yüksek fiyattan ekim yapabildiklerini söz eden Diyarbakır Ziraat Odaları Vilayet Uyum Konseyi Lideri Mehmet Cevat Kanıt, bu mevsimde buğday, arpa ve mercimek ekimi yapıldığını bildirdi. Bu yıl gübre fiyatının artışından dolayı bilhassa kuru anlarda mercimek ve nohut ekiminin artacağına dikkat çeken Kanıt, “Sulu tarım yapılan alanlarda pamuk ve mısır ekimine talep fazla. Ekimlerde gübre ölçüsünü azaltan çiftçiler oldu. Toprak tahliline göre sulu tarımda 40 kilo gübrde kullanan çiftçi bu yıl 20 kilo kullanabildi” dedi.
Mardin’de mercimek ekimi yüzde 30 civarında
Mardin Kızıltepe Ziraat Odası Lideri Bedirhan Dinler, fiyatının çok yüksek olmasından dolayı kâfi gübrenin kullanılamadığını aktardı. Evvelden 30 kilo buğdaya, 30 kilo gübre attıklarını bilgisini veren Dinler, “Şimdi 30 kilo buğday, 15 kilo da gübre kullanıyoruz. Gübrenin fiyatı devasa yükseklikte olmasından dolayı çiftçinin gücü yetmiyor. Bizde de mercimek ve nohut ekiminde artış oldu. Devletin yüzde 75 dayanaklı mercimek tohumu dağıtmasıyla biroldukça çiftçi mercimek ekmeye başladı. Bölgede evvelden yüzde 10 civarında olan mercimek ekimi, bu yıl yüzde 25-30 civarında. Başka yandan bölgemizde kuraklık dışında en büyük kahrımız elektrik fiyatlarının yüksek olması” diye konuştu.
“Üreticilerimiz bu gübre fiyatı ile takviyeyi maalesef yapamaz”
Gübre meblağlarında yaşanan fiyat artışına karşı, devletten hemen dayanak beklediklerini tabir eden Karatay Ziraat Odası Lideri Rıfat Kavuneker, üreticilerin ekim ayında taban gübresini ileride destek ederim kanısıyla az kullandığını bildirdi. Gübre meblağlarının şu anda 4 kat artmış durumda olduğuna dikkat çeken Kavuneker, “2021 yılı başında üre gübresi 3,5-4 bin TL civarında seyrederken şu anda 13 bin TL. Üst gübresinin fiyatı geçtiğimiz senelerda taban gübresine bakılırsa epey aşağıdayken şu anda taban gübresini de geçmiş durumda. Üreticilerimiz bu gübre fiyatı ile takviyeyi maalesef yapamaz. esasen global manada kuraklığın yaşandığı bir müddetçteyiz. Bu yüzden devletimiz nasıl yurt haricinden arpayı, gıdayı dengelemek için ithal ediyorsa, gübreyle de ilgili bu biçimde bir çalışma yapmasını bekliyoruz. Çiftçiye gübreyi, üretimi arttırmak için takviye olarak versinler. Zira bu biçimde giderse üretim maalesef düşecek. Bir de şu biçimde bir ıstırap kelam konusu; gübreyi atarız ama yağış şayet olmazsa bu durum farklı bir randıman düşüklüğüne sebep olacak. Süreç yağışa bağlı değişkenlik göstereceği için şu anda ne kadar bir randıman kaybımız olur kestirmek hayli güç. Hükümetimizden hemen gübre konusunda dayanak bekliyoruz” dedi. Merkez Meram Ziraat Odası Lideri Murat Yağız ise, gübre meblağlarının artmasıyla dekara düşen gübre atım ölçüsünün yüzde 50’nin altına indiğini belirterek; “Bu durum randımana yüzde 50 oranında yansıyacak. Burada izlenmesi gereken siyaset şu; Dünyada şu anda 4 ülkede; Rusya, ABD, Hindistan ve Çin’de gübre ve güç maliyetleri sabitlenmiş durumda. Tıpkı siyasetin ülkemizde de uygulanması gerekiyor. Şayet tedbir alınamazsa üretim yüzde 50’den çok etkilenebilir. Temel gübre kullanması 12. aydan daha sonra başlayacaktır. Hükümetimiz fiyatlar a müdahale ederse bu durumun iktisada büyük bir katkısı olacaktır” diye konuştu.
“Devalüasyon olduğunda bile gübre yüzde 100 artardı”
Bölgelerinde 2021 döneminin bittiğini ve son olarak buğday ekildiğini kaydeden Adana Yüreğir İlçe Ziraat Odası Lideri Mehmet Akın Doğan, ekilen buğdayda da, ya az gübre kullanıldığını ya da hiç kullanılmadığını söylemiş oldu. Temel gübre kullanmasının şubat, mart, nisanda aylarında başlayacağını karpuz, soğan, yeşil zerzevat, narenciye, mısır ve pamuk üzere eserlere gübre verilmesi gerekeceğini aktaran Doğan, “Şu anda gübre fiyatları devasa yükseklikte ve bir belirsizlik var. Evvelce gübre fiyatları bu kadar artmazdı, devalüasyon olduğunda bile yüzde 100 artardı, artık bir yılda yüzde 400 – 600 içinde artış oldu. Yalnızca parası olan gübre kullanacak. Bu durumun ziraî üretimde ne kadarlık bir düşüşe niye olacağı, bölgemizde gübre kullanmasının başladığı bahar aylarında daha net ortaya çıkacak. Gübreciler de eskisi üzere çekle, senetle gübre vermiyor. Peşin parayla gübreyi alamayan kişi, ya gübreyi az kullanacak ya da dışarıdan, banka kredisinden, tefeciden para bulmaya çalışacak” dedi.
“Zamanında ödenmeyen takviyeler çiftçinin işine yaramıyor”
Artan girdi maliyetlerinden dolayı çiftçilerin gübreye ulaşamadığını söyleyen Şahinbey Ziraat Odası Lideri Ali Çolak, bir yıl öncesine kadar ortalama 250 liradan aldıkları 50 kilogramlık gübrenin fiyatının şimdilerde 600 lira düzeylerinde olduğunu söylemiş oldu. Çolak, bu durumun gübre kullanmasını yarı yarıya düşüreceğini söz etti. Görüştüğü çiftçilerin birçoğunun gübre alamadığını aktaran Çolak, “Bunun kararında da hasadı yapılan eserin kalitesi ve rekoltesi düşecek. Bu şimdilik büyük bir sorun olarak karşımıza çıkmasa da ilerleyen yıllar için epeyce büyük bir tehlike arz ediyor. Devlet dayanağı veriliyor lakin biz buna cep harçlığı diyoruz. Devlet “mazotun ve gübrenin yüzde 50’si bizden” diyor lakin çiftçiye verilen dayanak maliyetlerin yüzde 15-20’sini lakin karşılıyor. Ayrıyeten vaktinde ödenmeyen takviyeler çiftçinin işini de zorlaştırıyor. 2022 yılına girmek üzereyiz ama biz çabucak hemen 2021 yılının takviyelerini önümüzdeki şubat ve mart aylarında alacağız ve şu an hasat ekim devrindeyiz. Çiftçinin şu an dayanağa muhtaçlığı var. Her çiftçi borca da gübre alamıyor. Bizim devletten beklentimiz dayanakların kâfi ve vaktinde ödenmesi” sözlerini kullandı.
“Samsun’da tarıma dayalı üretim yüzde 30 azalacak”
Gübre meblağlarının artmasıyla bir arada Samsun’da çiftçilerin mağdur olduğunu söyleyen Samsun Ziraat Odası Lideri Hasan Tütüncüoğlu, bu sene Samsun’da tarıma dayalı üretimin yüzde 30 azalacağını lisana getirdi. Gübre meblağlarının aşağıya çekilmesi istikametinde adımlar atılması gerektiğini aktaran Tütüncüoğlu, “Biz her ne kadar çiftçimizin yanında olsak da onlara asıl devletin sahip çıkması lazım. Gübre takviyesinin daha fazla arttırılması tarafında çalışmaların yapılması gerekiyor. Randımanda daha fazla azalma olmaması için gübre meblağlarının düşürülmesi tarafında devletimizin hemen olumlu kararlar almasını istiyoruz” dedi. Tütüncüoğlu, gübre alamayan hem de da topraklarını gübresiz bırakmak istemediklerini söyleyen çiftçilerin hayvansal gübreye yöneldiklerini lisana getirdi.