Oyuncak bebeklerin antik çağdan bugüne uzanan öyküsünü anlatan Dünya Bebekleri Standı, meraklılarıyla buluşmaya devam ediyor.
Ahşap bebeklerden Anadolu’nun bez bebeklerine, Asya ve Afrika inanç bebeklerinden moda bebeklerine, hatta Uzakdoğu’nun ipek elbiseli şenlik bebeklerine fazlaca özel bir seçki ile müze ziyaretçilerini bekliyor.
Tarih evvelce bu yana bebeklerin kullanım gayelerini anlatan, yüzseneler ortasında bebek endüstrisinin geçirdiği büyük dönüşümü gözler önüne seren stantta 80 ülkeden, 2 bin 500 bebek yer alıyor. İşte, baktıkça insanı büyülü dünyalarına çeken o oyuncak bebeklerin öne çıkanları…
En eski bebek
İngiliz üretimi, el imali, büsbütün ahşaptan ve eklemli olarak yapılmış bu bebek, 18’inci yüzyılın başlarına tarihleniyor. Yüz bilgileri oymayla biçimlendirilip boyanan bebeğin, siyah gözleri, pembemsi yanakları bulunuyor.
Kapalı biçimdeki ağız kısmı çizilerek belirginleştirilmiş, kolları omuz ve dirsekten metal tellerle bağlanmış, bacakları da kalça ve dizden eklemli iki modül halinde metal pimlerle tutturulmuştur. Uzunluğu 42.5 santimetre.
En yeni bebek
Dünya Bebekleri Sergisi’ndeki en yeni bebek, Rus sanatçı Michael Zaikov’un 2021 yılında yaptığı ‘Eric’ isimli siyahi erkek bebek. Polimer kilden yapılan bedeni, cam gözleri ve keçi kılı saçları ile hayli gerçekçi olan Eric bebek, kucağındaki pelüş ayıcık ve kıyafeti ile eski vakit içinderı çağrıştırıyor.
En büyük bebek
İngiltere’nin yetenekli bir sanatkarı ve bez bebek dizayncısı olan Norah Wellings bebekleri, ekseriyetle keçe, kadife üzere kumaşlardan yapılmış, çocukları ve yetişkinleri temsil eden bebeklerdir.
Wellings’in tasarladığı en meşhur bebekler birinci kere 1929’da piyasaya çıkan denizci bebeklerdir. Yüzleri kalıplanarak yapılmış bebeklerin gözleri çoklukla boyanarak yapılmış olsa da az modellerin cam gözleri vardır. Müzede sergilenen 1930 üretimi, sıkıştırılmış kadife kumaştan siyahi bez bebeğin uzunluğu 98 santimetre.
En küçük bebek
Oyuncak literatüründe, üretildiği coğrafyaya bakılmaksızın ‘Dutch dolls’ (Hollanda bebeği), ‘peg dolls’ olarak isimlendirilen el üretimi ahşap bebekler değerli yer tutuyor. Yüz bilgileri sıradançe oyulan ve gözler, dudaklar, saçlar boyanarak ayrıntılandırılan bu bebekler, ekseriyetle ‘Golliwogg’ isimli bir siyah bebekle birlikte sergileniyor. bu biçimdece periyodun niyet yapısının çocuk oyuncaklarındaki yansıması gösteriliyor. Müzede sergilenen ahşap Dutch bebek yalnızca 9 milimetre uzunluğunda.
En tanınan bebek
60 yılı aşkın müddettir üretilen Barbie bebekler, her ırktan, her vücut ölçüsünden, her meslekten farklı bayanları temsil eden ve epey sayıda yeni modeliyle hala kız çocuklarının en sevdiği oyun bebekler içinde…
Sonlu sayıda üretilen porselen Barbie’ler kadar tanınan sanatkarların ve sinema karakterlerinin birer kopyası biçiminde üretilen Barbie’ler de çocuk oyuncağı olmanın ötesinde meraklı yetişkinler için kıymetli bir koleksiyon parçası…
En güldüren bebek
Orta Asya Türkleri içinde yaygın olarak oynatıldığı bilinen kuklaların göçler sırasında Anadolu’ya getirildiği düşünülüyor. Klasik Türk kuklası, el kuklası ve ipli kukla olmak üzere iki tiptedir.
Anadolu’nun köylerinde bebek yerine kullanılan korçak, kuçav, goğurcak üzere sözleri Orta Asya Türkleri kuklalar için de kullanıyordu.
Sanatçı Orhan Kurt tarafınca 2022 yılında yapılan Karagöz ve Hacivat Gölge Oyunu Kuklaları, hatırlattığı komik diyalog ve atışmalarla güldürmeyi başarıyor.
En ürkütücü bebek
Chucky bebekler, sinema tarihinin ünlü kaygı sinemalarından Hollywood üretimi Chucky serisinin sembolü… Serinin baş karakteri Chucky ve Chucky’nin Gelini ürkütücü görülen bebekleri tabir eden bir terim olarak kullanılır olmuştu.
En hoş gülümseyen bebek
İngiltere’nin en kıymetli oyuncak firmalarından Chad Walley, evvelce yapbozlar ve yumuşak oyuncaklarıyla tanınıyordu. Birinci oyuncak bebekleri örgü yahut keçe yüzlü bebeklerdi.
En güzel örnekler sayılan, gözleri camdan ve altı farklı bebekten oluşan siyahi bebek kümesi farklı etnik kümeleri temsil ediyor. Müzede sergilenen 1940 imali, 44 cm uzunluğundaki siyahi bebek de gülümsemesiyle bakılırsanleri kendine hayran bırakıyor.
En utangaç bebek
Birinci defa İtalya’nın Torino kentinde üretilen Lenci bebeklerin öyküsü çok ilginç… Kocası 1918 yılında savaşa gittiğinde yalnız kalan Elena Konig Scavini, erkek kardeşi Bubine Konig’le bir arada birinci Lenci bebeğini meskende yapar.
Lenci markası 1919 yılında tescillenir, 1920’lerde keçe presleme metoduyla pek karakteristik yüzleri olan, her biri değişik tabirli bebekler üretilir.
Müzede sergilenen ve 1930’lı senelerda üretilen utangaç yüzlü Lenci Bebek’in tüm gövdesi keçe ile kaplı, giysisi tül ve kumaş, çorapları ise pamuktan.
En tuhaf bebek
İngiltere’de 1990’lı senelerda üretilen lakin kim tarafınca yapıldığı bilinmeyen bu bebeğin gülen, ağlayan ve uyuyan olmak üzere üç farklı yüz sözü bulunuyor. Bebeğin özgünü “Trudy 3 faced doll” olarak biliniyor. Elsie Gilbert tarafınca 1940’lı senelerda tasarlanan bebeklerin replikası olan porselen bebeğin gözleri cam, saçları ise sentetik.
En hassas bebekler
Geçmişte bebeklerin balmumundan yapılması pek popülerdi. 17’nci yüzyılda asil aileler küçük yaşta ölen çocuklarının balmumundan büstlerini yaptırmıştı. Balmumu bebekler cadılıkla ilişkilendirildiği kadar rahiplerin şeytan çıkarma ayinlerinde de kullanılmıştı. 18’inci yüzyıl balmumu bebeklerinin ise gövdeleri ahşaptan yahut içi saman dolgulu keten kumaşlardandı. 1850 ile 1865 tarihlerinde Londra’da çoklukla İtalyan göçmeni ustaların yaptığı, baş ve uzuvları balmumundan bebekler pek popülerdi.
En gerçekçi bebekler
Rus sanatçı Michael Zaikov’un polimer kilden yaptığı bebekler neredeyse canlı… Zaikov, her çocuğun hayalindeki üzere ayaklanıp konuşacakmış kadar gerçekçi olan bu bebeklerin cam gözlerini Almanya’dan, saçları için kullandığı tiftikleri ise Fransa’dan alıyor. Zaikov’un müzede sergilenen ve 2019 yılında yaptığı bebekler büyük ilgi görüyor.
En otantik bebekler
Folklorik giysili el üretimi bebekler, her yörenin kendi giysi kuşam ve geleneklerini temsil eder biçimde üretiliyor. En meşhurları Ardahan-Damal, Kapadokya Soğanlı, Muğla yöresi ve Bursa-Keles bebekleri.
Türkmen kökenli Damal yöre halkının bayanları, Orta Asya Oğuz Türklerinin klasik giysilerini hala kullanıyor.
Bu kıyafetler üçetek, önlük, gömlek, şalvar, yelek, cepken, göğüslük, tor, fes, takke ve kolçak üzere modüllerden oluyor. Bölgedeki en yaşlı bebek ustası Fidan Atmaca, yapmaya devam ettiği bebeklerini yurt dışına da gönderiyor.
Damal bebekleri
1996 yılında Japonya’da düzenlenen ‘Yöresel Folklorik Bebekler Yarışması’nda ‘el emeği’ kategorisinde dünya birincisi seçilmişti.
En şık bebek
Alman Max Handwerck üretimi 1889-1902 tarihindeki mavi elbiseli beyaz kürklü porselen bebek, üst kaldırdığı başıyla eski Alman asilzadelerinin mağrur duruşunu ve sentetik kürk şapkası ile de şıklığını günümüze taşıyor.
En sihirli bebekler
Daruma isimli, ortasında yük bulunan hacıyatmaz biçimindeki bebekler, Budizm inancını benimseyen Japonya ve Çin’de yüzsenelerdır popülerliğini koruyor.Buda’nın asla düşmeyeceği inancından türetilen bu bebeklerin gözleri kör üzere beyaz.
Daruma bebeğe sahip olan kişi gözbebeklerini kendi boyuyor ve daha sonrasında gerçekleşmesini hayli istediği bir şeyi diliyor. Mor renkli Daruma bebekleri sıhhat ve şahsi gelişim, beyazlar aşk ve sıhhat, altın renkli olanlar ise para ve servet dilemek için.
Ahşap bebeklerden Anadolu’nun bez bebeklerine, Asya ve Afrika inanç bebeklerinden moda bebeklerine, hatta Uzakdoğu’nun ipek elbiseli şenlik bebeklerine fazlaca özel bir seçki ile müze ziyaretçilerini bekliyor.
Tarih evvelce bu yana bebeklerin kullanım gayelerini anlatan, yüzseneler ortasında bebek endüstrisinin geçirdiği büyük dönüşümü gözler önüne seren stantta 80 ülkeden, 2 bin 500 bebek yer alıyor. İşte, baktıkça insanı büyülü dünyalarına çeken o oyuncak bebeklerin öne çıkanları…
En eski bebek
İngiliz üretimi, el imali, büsbütün ahşaptan ve eklemli olarak yapılmış bu bebek, 18’inci yüzyılın başlarına tarihleniyor. Yüz bilgileri oymayla biçimlendirilip boyanan bebeğin, siyah gözleri, pembemsi yanakları bulunuyor.
Kapalı biçimdeki ağız kısmı çizilerek belirginleştirilmiş, kolları omuz ve dirsekten metal tellerle bağlanmış, bacakları da kalça ve dizden eklemli iki modül halinde metal pimlerle tutturulmuştur. Uzunluğu 42.5 santimetre.
En yeni bebek
Dünya Bebekleri Sergisi’ndeki en yeni bebek, Rus sanatçı Michael Zaikov’un 2021 yılında yaptığı ‘Eric’ isimli siyahi erkek bebek. Polimer kilden yapılan bedeni, cam gözleri ve keçi kılı saçları ile hayli gerçekçi olan Eric bebek, kucağındaki pelüş ayıcık ve kıyafeti ile eski vakit içinderı çağrıştırıyor.
En büyük bebek
İngiltere’nin yetenekli bir sanatkarı ve bez bebek dizayncısı olan Norah Wellings bebekleri, ekseriyetle keçe, kadife üzere kumaşlardan yapılmış, çocukları ve yetişkinleri temsil eden bebeklerdir.
Wellings’in tasarladığı en meşhur bebekler birinci kere 1929’da piyasaya çıkan denizci bebeklerdir. Yüzleri kalıplanarak yapılmış bebeklerin gözleri çoklukla boyanarak yapılmış olsa da az modellerin cam gözleri vardır. Müzede sergilenen 1930 üretimi, sıkıştırılmış kadife kumaştan siyahi bez bebeğin uzunluğu 98 santimetre.
En küçük bebek
Oyuncak literatüründe, üretildiği coğrafyaya bakılmaksızın ‘Dutch dolls’ (Hollanda bebeği), ‘peg dolls’ olarak isimlendirilen el üretimi ahşap bebekler değerli yer tutuyor. Yüz bilgileri sıradançe oyulan ve gözler, dudaklar, saçlar boyanarak ayrıntılandırılan bu bebekler, ekseriyetle ‘Golliwogg’ isimli bir siyah bebekle birlikte sergileniyor. bu biçimdece periyodun niyet yapısının çocuk oyuncaklarındaki yansıması gösteriliyor. Müzede sergilenen ahşap Dutch bebek yalnızca 9 milimetre uzunluğunda.
En tanınan bebek
60 yılı aşkın müddettir üretilen Barbie bebekler, her ırktan, her vücut ölçüsünden, her meslekten farklı bayanları temsil eden ve epey sayıda yeni modeliyle hala kız çocuklarının en sevdiği oyun bebekler içinde…
Sonlu sayıda üretilen porselen Barbie’ler kadar tanınan sanatkarların ve sinema karakterlerinin birer kopyası biçiminde üretilen Barbie’ler de çocuk oyuncağı olmanın ötesinde meraklı yetişkinler için kıymetli bir koleksiyon parçası…
En güldüren bebek
Orta Asya Türkleri içinde yaygın olarak oynatıldığı bilinen kuklaların göçler sırasında Anadolu’ya getirildiği düşünülüyor. Klasik Türk kuklası, el kuklası ve ipli kukla olmak üzere iki tiptedir.
Anadolu’nun köylerinde bebek yerine kullanılan korçak, kuçav, goğurcak üzere sözleri Orta Asya Türkleri kuklalar için de kullanıyordu.
Sanatçı Orhan Kurt tarafınca 2022 yılında yapılan Karagöz ve Hacivat Gölge Oyunu Kuklaları, hatırlattığı komik diyalog ve atışmalarla güldürmeyi başarıyor.
En ürkütücü bebek
Chucky bebekler, sinema tarihinin ünlü kaygı sinemalarından Hollywood üretimi Chucky serisinin sembolü… Serinin baş karakteri Chucky ve Chucky’nin Gelini ürkütücü görülen bebekleri tabir eden bir terim olarak kullanılır olmuştu.
En hoş gülümseyen bebek
İngiltere’nin en kıymetli oyuncak firmalarından Chad Walley, evvelce yapbozlar ve yumuşak oyuncaklarıyla tanınıyordu. Birinci oyuncak bebekleri örgü yahut keçe yüzlü bebeklerdi.
En güzel örnekler sayılan, gözleri camdan ve altı farklı bebekten oluşan siyahi bebek kümesi farklı etnik kümeleri temsil ediyor. Müzede sergilenen 1940 imali, 44 cm uzunluğundaki siyahi bebek de gülümsemesiyle bakılırsanleri kendine hayran bırakıyor.
En utangaç bebek
Birinci defa İtalya’nın Torino kentinde üretilen Lenci bebeklerin öyküsü çok ilginç… Kocası 1918 yılında savaşa gittiğinde yalnız kalan Elena Konig Scavini, erkek kardeşi Bubine Konig’le bir arada birinci Lenci bebeğini meskende yapar.
Lenci markası 1919 yılında tescillenir, 1920’lerde keçe presleme metoduyla pek karakteristik yüzleri olan, her biri değişik tabirli bebekler üretilir.
Müzede sergilenen ve 1930’lı senelerda üretilen utangaç yüzlü Lenci Bebek’in tüm gövdesi keçe ile kaplı, giysisi tül ve kumaş, çorapları ise pamuktan.
En tuhaf bebek
İngiltere’de 1990’lı senelerda üretilen lakin kim tarafınca yapıldığı bilinmeyen bu bebeğin gülen, ağlayan ve uyuyan olmak üzere üç farklı yüz sözü bulunuyor. Bebeğin özgünü “Trudy 3 faced doll” olarak biliniyor. Elsie Gilbert tarafınca 1940’lı senelerda tasarlanan bebeklerin replikası olan porselen bebeğin gözleri cam, saçları ise sentetik.
En hassas bebekler
Geçmişte bebeklerin balmumundan yapılması pek popülerdi. 17’nci yüzyılda asil aileler küçük yaşta ölen çocuklarının balmumundan büstlerini yaptırmıştı. Balmumu bebekler cadılıkla ilişkilendirildiği kadar rahiplerin şeytan çıkarma ayinlerinde de kullanılmıştı. 18’inci yüzyıl balmumu bebeklerinin ise gövdeleri ahşaptan yahut içi saman dolgulu keten kumaşlardandı. 1850 ile 1865 tarihlerinde Londra’da çoklukla İtalyan göçmeni ustaların yaptığı, baş ve uzuvları balmumundan bebekler pek popülerdi.
En gerçekçi bebekler
Rus sanatçı Michael Zaikov’un polimer kilden yaptığı bebekler neredeyse canlı… Zaikov, her çocuğun hayalindeki üzere ayaklanıp konuşacakmış kadar gerçekçi olan bu bebeklerin cam gözlerini Almanya’dan, saçları için kullandığı tiftikleri ise Fransa’dan alıyor. Zaikov’un müzede sergilenen ve 2019 yılında yaptığı bebekler büyük ilgi görüyor.
En otantik bebekler
Folklorik giysili el üretimi bebekler, her yörenin kendi giysi kuşam ve geleneklerini temsil eder biçimde üretiliyor. En meşhurları Ardahan-Damal, Kapadokya Soğanlı, Muğla yöresi ve Bursa-Keles bebekleri.
Türkmen kökenli Damal yöre halkının bayanları, Orta Asya Oğuz Türklerinin klasik giysilerini hala kullanıyor.
Bu kıyafetler üçetek, önlük, gömlek, şalvar, yelek, cepken, göğüslük, tor, fes, takke ve kolçak üzere modüllerden oluyor. Bölgedeki en yaşlı bebek ustası Fidan Atmaca, yapmaya devam ettiği bebeklerini yurt dışına da gönderiyor.
Damal bebekleri
1996 yılında Japonya’da düzenlenen ‘Yöresel Folklorik Bebekler Yarışması’nda ‘el emeği’ kategorisinde dünya birincisi seçilmişti.
En şık bebek
Alman Max Handwerck üretimi 1889-1902 tarihindeki mavi elbiseli beyaz kürklü porselen bebek, üst kaldırdığı başıyla eski Alman asilzadelerinin mağrur duruşunu ve sentetik kürk şapkası ile de şıklığını günümüze taşıyor.
En sihirli bebekler
Daruma isimli, ortasında yük bulunan hacıyatmaz biçimindeki bebekler, Budizm inancını benimseyen Japonya ve Çin’de yüzsenelerdır popülerliğini koruyor.Buda’nın asla düşmeyeceği inancından türetilen bu bebeklerin gözleri kör üzere beyaz.
Daruma bebeğe sahip olan kişi gözbebeklerini kendi boyuyor ve daha sonrasında gerçekleşmesini hayli istediği bir şeyi diliyor. Mor renkli Daruma bebekleri sıhhat ve şahsi gelişim, beyazlar aşk ve sıhhat, altın renkli olanlar ise para ve servet dilemek için.