Sudan’da siyasi krizi sonlandıracak ‘çerçeve anlaşma’ imzalandı

ahmetbeyler

Active member
Sudan’da siyasi krizi sonlandıracak ‘çerçeve anlaşma’ imzalandı
Hartum’daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndaki merasime, Egemenlik Kurulu Lideri ve Ordu Kumandanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan ve Yardımcısı Muhammed Hamdan Dagalu ile kimi siyasi ve dini kümeler, partiler, sendika ve meslek odaları ile birtakım silahlı hareketlerin temsilcileri katıldı.

Törende Birleşmiş Milletler (BM), Afrika Birliği (AfB) ve Doğu Afrika’daki Hükümetler Ortası Kalkınma Otoritesinden (IGAD) oluşan üçlü düzenek, ABD, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve İngiltere’den oluşan dörtlü düzenek ile Avrupa Birliği temsilcileri hazır bulundu.


Anlaşmanın öne çıkan maddeleri

Yeni geçiş periyodunda ordunun iştiraki olmadan tam bir sivil otoritenin kurulması, savunmada ıslahat yapılması, nizami birliklerin birleştirilmesi ve milis güçlerin orduya entegrasyonuyla tek ve ulusal bir ordu kurulması, çerçeve mutabakatın hususları içinde öne çıkıyor.

Anlaşmaya imza atan siyasi partilerce bir sivil başbakan belirlenmesinin akabinde 2 yıllık yeni geçiş devri başlayacak.

Geçiş devri adaleti, güvenlik ve askeri konulardaki ıslahatlar, Cuba Barış Muahedesi ve barış sürecinin tamamlanması, eski Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir rejiminin büsbütün tasfiyesi, çerçeve muahedenin en önemli hususları içinde yer alıyor.

Çerçeve mutabakata imza atan taraflar, 4 ana hususta daha fazla görüşme ve istişarenin akabinde daha geniş bir iştirakle son muahedeyi imzalama konusunda uzlaştı.

Anlaşma, ordunun savunma endüstrisi haricinde yatırım ve ticari faaliyetlerde bulunmamasını kaide koşuyor.

Tarafların çerçeve muahedeyi birkaç hafta ortasında kesin mutabakata ve süreksiz anayasal düzenlemelere dönüştürmesi bekleniyor.

Anlaşmaya tepkiler

Ülke genelinde on binlerce kişi, siyasi çerçeve muahedeyi protesto için sokaklara çıktı.

Anlaşmayı reddeden kümeler, asker iktidardan çekilene ve demokratik sivil idareye geçilene kadar şovların süreceğini deklare etti.

Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na hakikat yürüyen göstericiler, muahedeyi reddeden ve kınayan sloganlar attı, muahedeyi tanımadıklarını söylemiş oldu.

Yeni mutabakatın tüm bilgilerinın kamuoyuyla paylaşılmasının akabinde muahedeye taraf olan ordu ile siyasi kümeler, sendikalar ve silahlı hareketlerin temsilcileri, siyasi çerçeve muahedesini imzaladı.

Anlaşma, yeni geçiş hükümetinin, ülkeyi özgür ve adil seçimlere götürecek sivil bir otoritenin kurulmasının temelini oluşturuyor.

2019’dan bu yana istikrarsızlık sürüyor

Sudan’da hayat pahalılığı kaynaklı kitlesel halk protestoları kararı başlayan Aralık İhtilali (2018) ve ordunun müdahalesi kararı 11 Nisan 2019’da 30 yıllık Ömer el-Beşir iktidarı sona ermiş, daha sonrasında kurulan asker-sivil ortak süreksiz hükümetleri ise derin uyuşmazlıklar niçiniyle kalıcı olmamıştı.

Sudan ordusu, güvenlik ve beka tehdidi nedeni öne sürülerek 25 Ekim 2021’de sivil idareye el koymuş, olağanüstü hal ilan ederek başbakan dahil onlarca siyasiyi gözaltına almıştı.

Parlamentodan, aktif hükümetten ve başbakandan mahrum ülkede Sudan Avukatları Sendikası, 10 Eylül’de “2022 geçiş anayasası taslağı”nı yayımlamış, BM, AfB ve IGAD’dan oluşan üçlü sistem ile ABD, İngiltere, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden oluşan dörtlü düzenek, asker ile siviller içindeki tahlilde bu taslağı temel almıştı.

Üçlü düzenek, 10 Kasım’da Sudan’daki krizi çözmek için ordu ile siviller içinde “temel mutabakata” varıldığını duyurmuştu.

Ordu ile sivil kümeler içinde bölgesel ve milletlerarası tarafların himayesinde yapılan uzun görüşmeler kararı iki taraf, siyasi çerçeve muahede imzalanması konusunda mutabık kalmıştı.
 
Üst