celikci
Active member
Selim Kuneralp yazdı: Fransa seçim sisteminin düşündürdükleri
Emekli büyükelçi Selim Kuneralp, Finans ve Ticaret sitesinde son yayınlanan yazısında Fransa’daki bölgesel seçimleri bahis edindi. Provence-Alpes-Côte d’Azur (PACA) bölgesinde çok sağcı aday Mariani’nin yüzde 36 ile birinci tipi önde bitirmesine karşın, ikinci tıpta ortanın sağından aday olan Muselier’in ittifakla birinci sıraya geldiğini hatırlattı. Yazısında Fransa siyasi tarihini özetleyen Kuneralp, bu seçimlerin Türkiye için kıymetli dersler içerdiğini belirtti.
Kuneralp’in yazısından ilgili kısım şu biçimde:
“Cumhuriyet kurulduğunda Cumhurbaşkanları TBMM tarafınca seçiliyorlardı ancak tek parti devrinde Cumhurbaşkanı tüm ülkeyi denetim ettiği üzere TBMM’ye de hakim olduğu için bunun kıymeti yoktu. Hatta İnönü’nün Hitler, Franco ve Mussolini’den esinlenerek kendini “Milli Şef” dahi ilan ettiği hatırlanacaktır. 1961 Anayasası Cumhurbaşkanını temsili bir role indirgemiştir. aslına bakarsan o devir Cumhurbaşkanları siyasetin haricinden, askerlik hayatından gelmişlerdir.
1982 Anayasası’nda Cumhurbaşkanının yetkileri arttırılmış lakin bir daha de Anayasayı yapan askerler kendilerinden birinin daima Cumhurbaşkanı olmaya devam edeceğini ve halkın karşısına oy toplamak için çıkmasının yakışık olmayacağını düşünerek, Cumhurbaşkanının TBMM tarafınca seçilmesi uygulamasını devam ettirmiştir. Beklenenin tersine Kenan Evren’den daha sonra Cumhurbaşkanlığı makamı sivillerin, hatta birinci başta art geriye iki parti başkanının eline geçmiştir. 2000 yılında koalisyonların yapıtı olarak siyasetin büsbütün haricinden gelen, halkın tanımadığı Ahmet Necdet Sezer’in o vazifeye gelmesi bu kadar güce sahip bir Cumhurbaşkanının halk tarafınca seçilmesi gerektiği tartışmasını başlatmış ve 2007 referandumuyla bundan bu biçimde Cumhurbaşkanının halk tarafınca seçilmesi kararlaştırılmıştır.
2015 anayasa değişiklikleri ile ülke tek adam rejimine geçmiştir. Cumhurbaşkanı seçimi ülkenin en değerli seçimi haline gelmiştir.
Lakin Türkiye bu yeni sisteme çabucak hemen alışık olmadığı için Fransızların 56 yıldır yaşadıkları deneyimin incelenmesi ve ondan birtakım sonuçlar çıkartılması faydalı olacaktır.
Bilhassa, 2014 ve 2018 seçimlerinde uygulanan çatı aday sisteminin halk tarafınca seçilen cumhurbaşkanı seçiminde beklenen neticeyi vermediği ve vermeyeceği anlaşılmalıdır. Çatı aday geniş parti kitleleri tarafınca seçilmiş olsa tahminen kucaklayıcı bir rol oynayabilir. Lakin bu yapılmadan, hatta 2014 seçimlerindeki üzere halkın tanımadığı bir adayın muhalefet parti önderleri tarafınca parti üyelerine danışılmadan belirlenmesi sonuç vermemiş ve seçmenin motive olmasını engellemiştir. 2018 seçimlerinde ise muhalefet adayı partisinin yalnızca yarım ağız takviyesine sadır olduğu görülmüş ve bir daha istek edilen sonuç elde edilememiştir. Şimdiki tartışmalara nazaran en geç 2023 yılında yapılacak seçimlerde bir daha çatı aday formülüne başvurma hazırlıkları yapıldığı görülmektedir.
halbuki, Fransa’daki örneğe bakıp, birinci cinste mümkün olduğu kadar epeyce adayın seçime girmesi sağlanırsa, tek bir adayın yüzde 50+1 oy alması güçleşecek ve işin ikinci cinse kalması kolaylaşacaktır. Bir adayın yolunu kesmek isteyen partilerin Fransa’da “Cumhuriyetçi Cephenin” yaptığı üzere birinci tipe her biri seçmenin ilgisine mazhar olan aday göstermeli, lakin ikinci çeşide kalacak adayı bütün güçleriyle destekleyeceklerini peşinen açıklamalı. Bunu yaparlarsa Fransa’daki kararın gibisi sağlanabilir. Yapmazlarsa 2014 ve 2018 seçimlerinde gördüğümüz görünümün bir benzeriyle müsabakamız ve bir daha hüsrana uğranması mümkündür.”
YAZININ TAMAMI
ALINTIDIR
Emekli büyükelçi Selim Kuneralp, Finans ve Ticaret sitesinde son yayınlanan yazısında Fransa’daki bölgesel seçimleri bahis edindi. Provence-Alpes-Côte d’Azur (PACA) bölgesinde çok sağcı aday Mariani’nin yüzde 36 ile birinci tipi önde bitirmesine karşın, ikinci tıpta ortanın sağından aday olan Muselier’in ittifakla birinci sıraya geldiğini hatırlattı. Yazısında Fransa siyasi tarihini özetleyen Kuneralp, bu seçimlerin Türkiye için kıymetli dersler içerdiğini belirtti.
Kuneralp’in yazısından ilgili kısım şu biçimde:
“Cumhuriyet kurulduğunda Cumhurbaşkanları TBMM tarafınca seçiliyorlardı ancak tek parti devrinde Cumhurbaşkanı tüm ülkeyi denetim ettiği üzere TBMM’ye de hakim olduğu için bunun kıymeti yoktu. Hatta İnönü’nün Hitler, Franco ve Mussolini’den esinlenerek kendini “Milli Şef” dahi ilan ettiği hatırlanacaktır. 1961 Anayasası Cumhurbaşkanını temsili bir role indirgemiştir. aslına bakarsan o devir Cumhurbaşkanları siyasetin haricinden, askerlik hayatından gelmişlerdir.
1982 Anayasası’nda Cumhurbaşkanının yetkileri arttırılmış lakin bir daha de Anayasayı yapan askerler kendilerinden birinin daima Cumhurbaşkanı olmaya devam edeceğini ve halkın karşısına oy toplamak için çıkmasının yakışık olmayacağını düşünerek, Cumhurbaşkanının TBMM tarafınca seçilmesi uygulamasını devam ettirmiştir. Beklenenin tersine Kenan Evren’den daha sonra Cumhurbaşkanlığı makamı sivillerin, hatta birinci başta art geriye iki parti başkanının eline geçmiştir. 2000 yılında koalisyonların yapıtı olarak siyasetin büsbütün haricinden gelen, halkın tanımadığı Ahmet Necdet Sezer’in o vazifeye gelmesi bu kadar güce sahip bir Cumhurbaşkanının halk tarafınca seçilmesi gerektiği tartışmasını başlatmış ve 2007 referandumuyla bundan bu biçimde Cumhurbaşkanının halk tarafınca seçilmesi kararlaştırılmıştır.
2015 anayasa değişiklikleri ile ülke tek adam rejimine geçmiştir. Cumhurbaşkanı seçimi ülkenin en değerli seçimi haline gelmiştir.
Lakin Türkiye bu yeni sisteme çabucak hemen alışık olmadığı için Fransızların 56 yıldır yaşadıkları deneyimin incelenmesi ve ondan birtakım sonuçlar çıkartılması faydalı olacaktır.
Bilhassa, 2014 ve 2018 seçimlerinde uygulanan çatı aday sisteminin halk tarafınca seçilen cumhurbaşkanı seçiminde beklenen neticeyi vermediği ve vermeyeceği anlaşılmalıdır. Çatı aday geniş parti kitleleri tarafınca seçilmiş olsa tahminen kucaklayıcı bir rol oynayabilir. Lakin bu yapılmadan, hatta 2014 seçimlerindeki üzere halkın tanımadığı bir adayın muhalefet parti önderleri tarafınca parti üyelerine danışılmadan belirlenmesi sonuç vermemiş ve seçmenin motive olmasını engellemiştir. 2018 seçimlerinde ise muhalefet adayı partisinin yalnızca yarım ağız takviyesine sadır olduğu görülmüş ve bir daha istek edilen sonuç elde edilememiştir. Şimdiki tartışmalara nazaran en geç 2023 yılında yapılacak seçimlerde bir daha çatı aday formülüne başvurma hazırlıkları yapıldığı görülmektedir.
halbuki, Fransa’daki örneğe bakıp, birinci cinste mümkün olduğu kadar epeyce adayın seçime girmesi sağlanırsa, tek bir adayın yüzde 50+1 oy alması güçleşecek ve işin ikinci cinse kalması kolaylaşacaktır. Bir adayın yolunu kesmek isteyen partilerin Fransa’da “Cumhuriyetçi Cephenin” yaptığı üzere birinci tipe her biri seçmenin ilgisine mazhar olan aday göstermeli, lakin ikinci çeşide kalacak adayı bütün güçleriyle destekleyeceklerini peşinen açıklamalı. Bunu yaparlarsa Fransa’daki kararın gibisi sağlanabilir. Yapmazlarsa 2014 ve 2018 seçimlerinde gördüğümüz görünümün bir benzeriyle müsabakamız ve bir daha hüsrana uğranması mümkündür.”
YAZININ TAMAMI
ALINTIDIR