Milletlerarası Olimpiyat Komitesi’nin (IOC) gelecek yıl birinci defa Olimpik E-spor Haftası düzenleneceğini duyurması, “1896’dan beri yapılan olimpiyatlarda bir gün görüntü oyuncularına da madalya verilme ihtimali var mı?” sorusunu akla getiriyor.
İstanbul, 16-17 Aralık tarihlerinde Küresel E-spor Oyunları’nın 2’ncisine mesken sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Küresel E-Spor Federasyonunun en büyük tertibi olan aktifliğe 70’e yakın ülkeden yarışmacı katılacak. Birincisi geçen yıl Singapur’da yapılan Küresel E-spor Oyunları, 2023’te Suudi Arabistan, 2024’te Çin, 2025’te Birleşik Arap Emirlikleri, 2026’da ise ABD’de düzenlenecek.
Global ölçekte 3 milyar civarı etkin oyuncu bulunduğu düşünüldüğünde milletlerarası yarışlar yapılması pek de şaşırtan değil. Farklı raporlara bakılırsa 2022’deki pazar büyüklüğü 185 ile 200 milyar dolar içinde olması öngörülen görüntü oyun dalı de “e-spor” ve “siber sporcu” üzere sözcükler türetmekten çekinmiyor.
Ancak elektronik oyun oynamak üzere neredeyse hareketsiz gerçekleştirilen, odaklanma ve el-göz uyumuna dayalı bir aktivitenin yanına “spor” sözünün eklenmesi, tartışmaları da birlikteinde getiriyor.
Görüntü oyunlarına; bağımlılık yaptığı, toplumsal bağlantıları zedelediği, alternatif gerçeklik oluşturduğu üzere tenkitler yöneltilirken IOC, 16 Kasım’da tahminen de spor tarihi açısından kilometre taşı niteliğinde bir karar aldı.
Kökleri milattan evvel 8. yüzyıla kadar dayanan ve 1896’dan bu yana düzenlenen çağdaş olimpiyatların organizatörü IOC, Kovid-19 salgını yüzünden 2021’e ertelenen Tokyo Olimpiyatları öncesinde Sanal Olimpiyat Serisi düzenlemişti. Aktiflikte beyzbol, bisiklet, kürek, yelken ve motor sporları kısımlarında simülasyon oyunlarına yer verildi.
2022’nin başında Vincent Pereira’yı Sanal Spor ve Oyun Lideri olarak nazaranvlendiren IOC, 16 Kasım’da bir adım daha atarak Singapur’un 2023’te birinci sefer düzenlenecek Olimpik E-spor Haftası’na mesken sahipliği yapacağını duyurdu.
IOC Lideri Thomas Bach, Olimpik E-spor Haftası’nın, Sanal Olimpiyat Serisi’nin devamı niteliğinde olacağını ve 22-25 Haziran 2023 tarihlerindeki tertibin, sanal sporların Olimpik Hareket ortasında büyümesini destekleme gayesi açısından kıymet arz edeceğini söylemiş oldu.
Sloganı, “Daha süratli, daha yüksek, daha kuvvetli” manasına gelen Latince “Citius, Altius, Fortius” olan olimpiyatlarda, bir gün görüntü oyuncularına da madalya verilme ihtimali var mı? AA muhabiri, sorunun cevabı için hususun uzmanlarıyla görüştü.
“E-spor gerçeğini IOC de yadsıyamaz”
Türkiye Ulusal Olimpiyat Komitesi Lideri ve IOC Üyesi Prof. Dr. Uğur Erdener, e-sporun günün bir gerçeği haline geldiğini belirterek, “E-spor direkt bir bedensel aktivite sporu olarak görülmeyebilir lakin önemli bir konsantrasyon, zihinsel aktivite ve süratli refleksleri gerektirdiği açık. Tahminen elektronik oyun olarak da tanımlanabilir. Ancak günümüzde yaygın olarak e-spor tarifi yerleşmiş durumda. Günümüzde iki farklı Dünya Federasyonu (Uluslararası E-Spor Federasyonu ve Küresel E-Spor Federasyonu) çatısı altında birfazlaca faaliyet gerçekleştiriliyor. Bilhassa ABD ve Uzak Doğu ülkelerinde hayli fazla oynayanı ve izleyeni olması niçiniyle e-spor kuruluşları değerli tertip bütçelerine sahipler. Bu alanda yapılan teknoloji yatırımları da önemli bütçeler içermekte. E-spor aktifliklerine olan ilginin, ABD’de Amerikan Basketbol Ligi’nin (NBA) daha üzerinde olduğunu da söz etmeliyim.” değerlendirmesinde bulundu.
Birfazlaca olimpik spor kolunun sanal aktiviteleri geliştirmek için gayret ortasında olduğunu hatırlatan Erdener, “Spor federasyonları bu alanda giderek artan bir taleple karşı karşıyalar. Bu gerçeği doğal olarak IOC de yadsıyamaz. Çeşitli toplantılar ve paneller düzenleyerek bilhassa son dört yıl ortasında önemli çalışmalar yapıldı ve yapılmaya devam ediliyor.” diye konuştu.
IOC Tıp ve Bilim Heyeti Lideri da olan Erdener, IOC Spor Departmanı ortasında bir grubun memleketler arası federasyonlar ile koordineli olarak e-spor alanında çalışmalar yürüttüğünü lisana getirerek, “Bu alandaki tertiplerin kabul edilebilmesi için olağan ki olimpizm ideolojisine uymaları mecburî. Örneğin Dünya Dopingle Uğraş Ajansı’nın (WADA) tüm beklentilerini karşılama gerekliliği var. Kanımca 2030 daha sonrası birtakım e-spor aktiflikleri, Olimpiyat Oyunları ortasında farklı bir tanımla yer alabilir. örneğin şov aktifliği olarak. Zira büyük kitleleri peşinden sürüklüyor.” formunda görüş belirtti.
– “Bilgisayar başında uzun mühlet oturmak, kronik hastalık riskini arttırıyor”
Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Haydar Demirel ise e-sporun spor olamayacağını, hatta özendirilmesinin ileride toplumların sıhhatini etkileyecek önemli sonuçlar doğurabileceğini savundu.
İdman ve spor fizyolojisi alanında uzman olan Demirel, “Bilgisayar oyunları, şiddet içermediği takdirde çocukların eğlenceli vakit geçirmesine, dikkat ve el-göz uyumun gelişmesine katkıda bulunabilir. Lakin bu dikkat ve uyumun hayatın öbür alanlarına ne ölçüde transfer edilebileceği farklı bir tartışma konusu. Ayrıyeten görüntü oyununun sporla ilgili olması onu katiyetle bir spor aktivitesi yapmaz. Bilhassa çocukların bilgisayar başında uzun müddet oturarak vakit geçirmeleri, onların erken periyotta kronik hastalıklara yakalanmalarına da niye olacak kıymetli bir tehlikeyi de birlikteinde getiriyor. Bunu söylerken e-sporun yapılmaması gerektiğini değil, nizamlı fizikî aktivite ve sporun yerini hiç bir biçimde tutmayacağının altını çiziyorum. Bu niçinlerle e-spor ismi verilen oyunları spor üzere düşünmenin, bu pazarın kar hissesini arttırma teşebbüslerine dayanak olmanın ötesinde bir işe yaramayacağı ve sıhhat açısından önemli sıkıntılara yol açacağı görüşündeyim.” sözlerini kullandı.
Hareketsiz hayatın önemli bir halk sıhhati sorunu olduğunu vurgulayan Demirel, şu ayrıntıları paylaştı:
“Hareketsiz bir ömür erken vefatlar, koroner kalp hastalığı, hipertansiyon, inme, metabolik sendrom, tip2 diyabet, obezite, göğüs ve kolon kanseri, depresyon üzere fazlaca sayıda patolojik şart yahut hastalığa niye olmaktadır. Hareketsiz hayat, koroner arter hastalıkları riskini yüzde 45, inme riskini yüzde 60, tip2 diyabet riskini yüzde 50, hipertansiyon riskini yüzde 30 ve osteoporoz riskin yüzde 59 arttırmaktadır. Dünya genelindeki kronik hastalıklara bağlı ölümlerin yüzde 9,4’ü fizikî inaktiviteden kaynaklanıyor. Türkiye’de ise bu oran yüzde 15. Bu bulgular, ülkemizde hareketsiz hayatın dünya ortalamasının üzerinde önemli bir sıhhat sorunu olduğunu gösteriyor.”
Demirel, spor aktivitelerinin tabana yayılması ve hareketsizlikle spor yoluyla çaba edilmesi için Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) ile IOC’nin 16 Mayıs 2020’de imzaladığı mutabakat metnini hatırlatarak, “DSÖ, ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (CDC) üzere saygın kuruluşlarla Amerikan Spor Hekimliği Derneği, İdman İlaçtır Platformu üzere memleketler arası derneklerin sıhhatle bağlantılı teklifleri içinde fizikî aktivite, idman ve spor ana ögeler içindedır. Yaşa bağlı olarak değişmekle birlikte ruhsal ve fizikî sıhhatin sürdürülmesi için tertipli fizikî aktiviteler günlük hayatın şayet olmazsa olmaz bir kesimi.” yorumunu yaptı.
“Bilgisayar oyunlarına spor demek imkansız”
Prag Charles Üniversitesi Vücut Eğitimi ve Spor Fakültesi Spor İdeolojisi Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Jim Parry de “Video oyunları cümbüş maksatlı vakit geçirildiğinde zararsız. Ayrıyeten hakikat kullanıldığında tedavi edici ve eğitici yanları da var. Bunun yanında çok kullanım ve bağımlılık üzere bilhassa çocuklarda yol açtığı gerçek sıkıntılar da var. Ben çocukken ebeveynler, televizyonla ilgili birebir telaşlara sahipti. Bunun oturduğunuz yerden kalkıp spor yahut antrenman yapmaktan diğer tahlili yok.” değerlendirmesinde bulundu.
Parry, ekran önünde oturmanın gerçek fizikî aktivitenin yerini tutmayacağını kaydederek, “Oturarak oynanan bilgisayar oyunlarına spor demek imkansız. Artık IOC bile ‘e-spor’ terimini kullanmaktan kaçınıyor ve ‘fiziksel olmayan sanal spor’ demeyi tercih ediyor. Sanırım bilgisayar oyunlarına e-spor demek uygun bir pazarlama hilesiydi fakat anne-babalar buna aldanmasın.” dedi.
Journal of Olympic Studies mecmuasında yayımlanmış “E-spor Olimpiyatlarda Olmayacak” (E-sports Will Not be at the Olympics) isimli bir makalesi bulunan Parry, “IOC ve Spor Federasyonları, işin ortasında para olduğu için bilgisayar oyunu şirketleriyle ilişkilerini sürdürecek. Bilgisayar oyunlarının satışının spora kar getirmesi makus bir şey değil. Ancak bu, oyunu bir spor haline getirmez, yalnızca ticarettir. IOC’nin e-sporu olimpiyat programına dahil etmesi, kendi koyduğu Olimpiyat Unsurları’nı ayaklar altına alması manasına gelir. Tahminen şov aktifliği üzere diğer bir yolla sisteme dahil edilebilir.” diye konuştu.
İstanbul, 16-17 Aralık tarihlerinde Küresel E-spor Oyunları’nın 2’ncisine mesken sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Küresel E-Spor Federasyonunun en büyük tertibi olan aktifliğe 70’e yakın ülkeden yarışmacı katılacak. Birincisi geçen yıl Singapur’da yapılan Küresel E-spor Oyunları, 2023’te Suudi Arabistan, 2024’te Çin, 2025’te Birleşik Arap Emirlikleri, 2026’da ise ABD’de düzenlenecek.
Global ölçekte 3 milyar civarı etkin oyuncu bulunduğu düşünüldüğünde milletlerarası yarışlar yapılması pek de şaşırtan değil. Farklı raporlara bakılırsa 2022’deki pazar büyüklüğü 185 ile 200 milyar dolar içinde olması öngörülen görüntü oyun dalı de “e-spor” ve “siber sporcu” üzere sözcükler türetmekten çekinmiyor.
Ancak elektronik oyun oynamak üzere neredeyse hareketsiz gerçekleştirilen, odaklanma ve el-göz uyumuna dayalı bir aktivitenin yanına “spor” sözünün eklenmesi, tartışmaları da birlikteinde getiriyor.
Görüntü oyunlarına; bağımlılık yaptığı, toplumsal bağlantıları zedelediği, alternatif gerçeklik oluşturduğu üzere tenkitler yöneltilirken IOC, 16 Kasım’da tahminen de spor tarihi açısından kilometre taşı niteliğinde bir karar aldı.
Kökleri milattan evvel 8. yüzyıla kadar dayanan ve 1896’dan bu yana düzenlenen çağdaş olimpiyatların organizatörü IOC, Kovid-19 salgını yüzünden 2021’e ertelenen Tokyo Olimpiyatları öncesinde Sanal Olimpiyat Serisi düzenlemişti. Aktiflikte beyzbol, bisiklet, kürek, yelken ve motor sporları kısımlarında simülasyon oyunlarına yer verildi.
2022’nin başında Vincent Pereira’yı Sanal Spor ve Oyun Lideri olarak nazaranvlendiren IOC, 16 Kasım’da bir adım daha atarak Singapur’un 2023’te birinci sefer düzenlenecek Olimpik E-spor Haftası’na mesken sahipliği yapacağını duyurdu.
IOC Lideri Thomas Bach, Olimpik E-spor Haftası’nın, Sanal Olimpiyat Serisi’nin devamı niteliğinde olacağını ve 22-25 Haziran 2023 tarihlerindeki tertibin, sanal sporların Olimpik Hareket ortasında büyümesini destekleme gayesi açısından kıymet arz edeceğini söylemiş oldu.
Sloganı, “Daha süratli, daha yüksek, daha kuvvetli” manasına gelen Latince “Citius, Altius, Fortius” olan olimpiyatlarda, bir gün görüntü oyuncularına da madalya verilme ihtimali var mı? AA muhabiri, sorunun cevabı için hususun uzmanlarıyla görüştü.
“E-spor gerçeğini IOC de yadsıyamaz”
Türkiye Ulusal Olimpiyat Komitesi Lideri ve IOC Üyesi Prof. Dr. Uğur Erdener, e-sporun günün bir gerçeği haline geldiğini belirterek, “E-spor direkt bir bedensel aktivite sporu olarak görülmeyebilir lakin önemli bir konsantrasyon, zihinsel aktivite ve süratli refleksleri gerektirdiği açık. Tahminen elektronik oyun olarak da tanımlanabilir. Ancak günümüzde yaygın olarak e-spor tarifi yerleşmiş durumda. Günümüzde iki farklı Dünya Federasyonu (Uluslararası E-Spor Federasyonu ve Küresel E-Spor Federasyonu) çatısı altında birfazlaca faaliyet gerçekleştiriliyor. Bilhassa ABD ve Uzak Doğu ülkelerinde hayli fazla oynayanı ve izleyeni olması niçiniyle e-spor kuruluşları değerli tertip bütçelerine sahipler. Bu alanda yapılan teknoloji yatırımları da önemli bütçeler içermekte. E-spor aktifliklerine olan ilginin, ABD’de Amerikan Basketbol Ligi’nin (NBA) daha üzerinde olduğunu da söz etmeliyim.” değerlendirmesinde bulundu.
Birfazlaca olimpik spor kolunun sanal aktiviteleri geliştirmek için gayret ortasında olduğunu hatırlatan Erdener, “Spor federasyonları bu alanda giderek artan bir taleple karşı karşıyalar. Bu gerçeği doğal olarak IOC de yadsıyamaz. Çeşitli toplantılar ve paneller düzenleyerek bilhassa son dört yıl ortasında önemli çalışmalar yapıldı ve yapılmaya devam ediliyor.” diye konuştu.
IOC Tıp ve Bilim Heyeti Lideri da olan Erdener, IOC Spor Departmanı ortasında bir grubun memleketler arası federasyonlar ile koordineli olarak e-spor alanında çalışmalar yürüttüğünü lisana getirerek, “Bu alandaki tertiplerin kabul edilebilmesi için olağan ki olimpizm ideolojisine uymaları mecburî. Örneğin Dünya Dopingle Uğraş Ajansı’nın (WADA) tüm beklentilerini karşılama gerekliliği var. Kanımca 2030 daha sonrası birtakım e-spor aktiflikleri, Olimpiyat Oyunları ortasında farklı bir tanımla yer alabilir. örneğin şov aktifliği olarak. Zira büyük kitleleri peşinden sürüklüyor.” formunda görüş belirtti.
– “Bilgisayar başında uzun mühlet oturmak, kronik hastalık riskini arttırıyor”
Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Haydar Demirel ise e-sporun spor olamayacağını, hatta özendirilmesinin ileride toplumların sıhhatini etkileyecek önemli sonuçlar doğurabileceğini savundu.
İdman ve spor fizyolojisi alanında uzman olan Demirel, “Bilgisayar oyunları, şiddet içermediği takdirde çocukların eğlenceli vakit geçirmesine, dikkat ve el-göz uyumun gelişmesine katkıda bulunabilir. Lakin bu dikkat ve uyumun hayatın öbür alanlarına ne ölçüde transfer edilebileceği farklı bir tartışma konusu. Ayrıyeten görüntü oyununun sporla ilgili olması onu katiyetle bir spor aktivitesi yapmaz. Bilhassa çocukların bilgisayar başında uzun müddet oturarak vakit geçirmeleri, onların erken periyotta kronik hastalıklara yakalanmalarına da niye olacak kıymetli bir tehlikeyi de birlikteinde getiriyor. Bunu söylerken e-sporun yapılmaması gerektiğini değil, nizamlı fizikî aktivite ve sporun yerini hiç bir biçimde tutmayacağının altını çiziyorum. Bu niçinlerle e-spor ismi verilen oyunları spor üzere düşünmenin, bu pazarın kar hissesini arttırma teşebbüslerine dayanak olmanın ötesinde bir işe yaramayacağı ve sıhhat açısından önemli sıkıntılara yol açacağı görüşündeyim.” sözlerini kullandı.
Hareketsiz hayatın önemli bir halk sıhhati sorunu olduğunu vurgulayan Demirel, şu ayrıntıları paylaştı:
“Hareketsiz bir ömür erken vefatlar, koroner kalp hastalığı, hipertansiyon, inme, metabolik sendrom, tip2 diyabet, obezite, göğüs ve kolon kanseri, depresyon üzere fazlaca sayıda patolojik şart yahut hastalığa niye olmaktadır. Hareketsiz hayat, koroner arter hastalıkları riskini yüzde 45, inme riskini yüzde 60, tip2 diyabet riskini yüzde 50, hipertansiyon riskini yüzde 30 ve osteoporoz riskin yüzde 59 arttırmaktadır. Dünya genelindeki kronik hastalıklara bağlı ölümlerin yüzde 9,4’ü fizikî inaktiviteden kaynaklanıyor. Türkiye’de ise bu oran yüzde 15. Bu bulgular, ülkemizde hareketsiz hayatın dünya ortalamasının üzerinde önemli bir sıhhat sorunu olduğunu gösteriyor.”
Demirel, spor aktivitelerinin tabana yayılması ve hareketsizlikle spor yoluyla çaba edilmesi için Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) ile IOC’nin 16 Mayıs 2020’de imzaladığı mutabakat metnini hatırlatarak, “DSÖ, ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (CDC) üzere saygın kuruluşlarla Amerikan Spor Hekimliği Derneği, İdman İlaçtır Platformu üzere memleketler arası derneklerin sıhhatle bağlantılı teklifleri içinde fizikî aktivite, idman ve spor ana ögeler içindedır. Yaşa bağlı olarak değişmekle birlikte ruhsal ve fizikî sıhhatin sürdürülmesi için tertipli fizikî aktiviteler günlük hayatın şayet olmazsa olmaz bir kesimi.” yorumunu yaptı.
“Bilgisayar oyunlarına spor demek imkansız”
Prag Charles Üniversitesi Vücut Eğitimi ve Spor Fakültesi Spor İdeolojisi Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Jim Parry de “Video oyunları cümbüş maksatlı vakit geçirildiğinde zararsız. Ayrıyeten hakikat kullanıldığında tedavi edici ve eğitici yanları da var. Bunun yanında çok kullanım ve bağımlılık üzere bilhassa çocuklarda yol açtığı gerçek sıkıntılar da var. Ben çocukken ebeveynler, televizyonla ilgili birebir telaşlara sahipti. Bunun oturduğunuz yerden kalkıp spor yahut antrenman yapmaktan diğer tahlili yok.” değerlendirmesinde bulundu.
Parry, ekran önünde oturmanın gerçek fizikî aktivitenin yerini tutmayacağını kaydederek, “Oturarak oynanan bilgisayar oyunlarına spor demek imkansız. Artık IOC bile ‘e-spor’ terimini kullanmaktan kaçınıyor ve ‘fiziksel olmayan sanal spor’ demeyi tercih ediyor. Sanırım bilgisayar oyunlarına e-spor demek uygun bir pazarlama hilesiydi fakat anne-babalar buna aldanmasın.” dedi.
Journal of Olympic Studies mecmuasında yayımlanmış “E-spor Olimpiyatlarda Olmayacak” (E-sports Will Not be at the Olympics) isimli bir makalesi bulunan Parry, “IOC ve Spor Federasyonları, işin ortasında para olduğu için bilgisayar oyunu şirketleriyle ilişkilerini sürdürecek. Bilgisayar oyunlarının satışının spora kar getirmesi makus bir şey değil. Ancak bu, oyunu bir spor haline getirmez, yalnızca ticarettir. IOC’nin e-sporu olimpiyat programına dahil etmesi, kendi koyduğu Olimpiyat Unsurları’nı ayaklar altına alması manasına gelir. Tahminen şov aktifliği üzere diğer bir yolla sisteme dahil edilebilir.” diye konuştu.