ahmetbeyler
Active member
Göçmen aykırılığını toplumsal bir harekete dönüştürme heveslileri var ne yazık ki. Bunun sorunu çözmekten hayli daha da karmaşıklaştıracağına kuşku yok. O denli bir hale geldi ki durum, üzerinde konuşmak bile sorun yaratır oldu. Bu yazının altına, üstelik tam olarak okunmadan, neler yazılabileceğini az hayli önnazaranbiliyorum.
Öfkede haklılık hissesi var alışılmış. Hatta Suriyeli sığınmacılara alınan tutuma “ırkçılık” dendiğinde muhatapların bunu öfkeyle reddetmeleri de haklı bir hal. Suçlamaları epeyce kolay yapıyoruz, bu şüphesiz makus bir tavır, ancak sosyolojik kavramları yerinde kullanmadığımız da bir gerçek ki bu daha da berbat. Irkçılık nedir, yabancı düşmanlığı ne manaya gelir, göçmenlere her karşı olan ırkçı mıdır, bunları düşündüğümüz yok pek.
Düşmanlık değil korku
Ülkemizde Suriyeli göçmenlere olumsuz yaklaşımın sıklıkla “etnik” münasebetleri olmadığına inanıyorum. Küçük bir kesim etnik bir nefret hissine sahip olağan olarak. Lakin toplumumuzda genel olarak hakim olan his, sığınmacılara ait lisana getirilen rahatsızlıklar, kaygılar hatırlandığında, “yabancı düşmanlığı”ndan fazlaca “yabancı korkusu”, yani zenefobyadır. Yabancı düşmanlığından daha yeterlidir dediğim yok olağan ancak bu “korku”nun münasebetleri, “düşmanlık”tan daha kabul edilebilir münasebetler. Demografik yapının değişeceğinden, kültürel çeşitliliğin özgün kültürü baskılayacağından, işinin sığınmacılarca elinden alınacağından korkanların sayısı az değil. Bu cins bir kaygı duymayan birisi olarak endişe sahiplerine kolaylıkla ırkçı da diyemem doğrusu. Zira yabancı korkusu, ırkçılığa giden yolda değerli bir etaptır lakin ırkçılık değildir.
Ama ister “Düşmanlık” olsun isterse “Korku” olsun, bunların her ikisinin varlığı çeşitli ülkelerde “göçmen tersi politikaları” güçlendiren bir tesire sahip. Bu siyasetler on yılı aşkın bir müddetdir var. On dokuzuncu yüzyıl Avrupası’nda da vardı ancak o devrin göçmen zıtlığı pan-milliyetçi ideolojiler temelliydi. Yirminci yüzyılın birinci yarısını şekillendiren yabancıya düşmanlık duygusu ise etnik “ötekilere” karşı nefret üzerine konseyi. 1980’lerin ortalarından başlayarak göç/göçmen olgusu, bilhassa sağ partiler içinde “politika yapma” araçlarından biri haline geldi. Göçmenler “sosyal parazitler” olarak isimlendirildi. Tanımlama bu biçimde olunca göçmenler çabucak her hususta suçlanır oldular. Göçmen aykırısı siyasetler bilhassa sanayi daha sonrası demokrasilerinin yaklaşık yarısında göçmen tersi sağ partilerin seçimlerde başarılı olmalarına da yol açtı.
Emek rekabeti de zıtlık doğurur
Bir sefer daha belirtmekte fayda var, yabancı dehşetinin etnik nefretle vilayetle de bağının olması gerekmez. Kimi Avrupa ülkelerinde kentli siyahlarda da göçmen personellere karşı emek rekabeti çerçevesinde bir aykırılık, istemezlik vardır mesela. Solcu bir iktisat siyasetini savunur görünüp de göçmen aykırısı olan partiler de mevcut, bizde de CHP örnektir buna.
Ben “yabancı korkusu” deyip tek bir tanıma sığdırdım ancak ülkemizdeki göçmen kaynaklı yaşadığımız şu duruma ait epeyce sayıda açıklayıcı tarif getirilebilir, hepsi de birbirinden tatsız: Kültürel dışlayıcılık, etnik hoşgörüsüzlük, etnosentrizm. Bunların hepsi ırkçılıktan bundan evvelki evreler aslında. Irkçılığa, yabancı düşmanlığına dönüşmeleri mümkün.
Yabancı düşmanlığı yeni bir olgu değil. On dokuzuncu yüzyılda İngiltere, Almanya, Fransa üzere ülkelerin sicili pek makûs bu hususta. O devir Almanya’da Polonyalı göçmenler Almanların hücumlarına uğrardı sık sık. ABD’de 1850’lerde, 1890’larda göçmen aksisi hisler hayli epey gelişkindi.
Statü kaybı da etkili
Göçmen zıddı hislerin gelişmesinde değerli bir faktör daha var: Küçük esnafın, küçük üreticilerin toplumsal statü kaybı. Göçmenler faydasına alınan kararları, uygulamaları bu kaybın sebebi olarak bakılırsan kısımlar bunlar. İşsizlerin büyük çoğunluğunun da göçmen aykırısı olduğunu unutmayalım. Emekçi sınıfı ortasında toplumsal güvenlikten, refahtan yoksunluğun sebebi olarak yabancıları görme eğilimi artıyor.
Ekonomik krizin de yabancı düşmanlığını arttıran tesirini göz gerisi etmeyelim. Az eğitimli yahut ekonomik olarak savunmasız durumda olanlar göçmenlerin varlığıyla “mali zarara” gireceklerini sanarak süratle göçmen aksiliğine kayıyor. Bazıları hoşlanmayacak lakin bu mevzu üzerinde çalışanlar milliyetçilikle göçmen düşmanlığı içinde bağ olduğuna inanıyorlar. Ulusal kimlik savunusundaki aşırılığın doğal kararı bu.
Karşıtlık partileşti
Göç gerçeği vatandaş olanlarla olmayanlar, yerli lisana karşı yabancı lisan, Türklerle (Türkiyelilerle) Türk (Türkiyeli) olmayanlar içinde terslikleri doğuruyor bir süre daha sonra. Göç/göçmen alan her ülkede bu biçimde oldu, oluyor da. Bu aykırılık üzerine siyaset oluşturan göçmen aksisi partilerin gücü de giderek artıyor haliyle. Buna da göç/göçmen alan her ülkede rastlanıyor. Bizde de yalnızca göçmen tersliği üzerine kurulduğu izlenimi veren Zafer Partisi var. Siyasal tarihimizde -sanırım- birinci defa rastlanıyor buna.
Her göçmen aykırısı parti üzere Zafer Partisi’nin de tek bir meseleye odaklandığı görülüyor. Göçmen tersliği kimi bölümler için cazip bir politik manipule aracı. Lakin Zafer Partisi’ni bu alanda tek sayıp haksızlık yapmayalım, göçmen aykırısı siyasetlere başvuran ana akım partiler de var.
Tehlike şurada; giderilebilecek bir his olan Yabancı Korkusu (Zenofobya) giderek Yabancı Düşmanlığı’na evrilebilir. Bu fazlaca makus olur nitekim. hiçbir vakit göçmen dostu bir ülke olmadık tahminen lakin yabancı düşmanı da olmamıştık hiç.
Göçmene öfke örgütleniyor, görüyorsunuz. Bu öfkenin örgütlenmesi karşısında solun, işçilerin, yabancı dostlarının da örgütlenmesi gerekiyor.
Göçmen sıkıntısının tahlili sağın eline bırakılamaz zira.
Öfkede haklılık hissesi var alışılmış. Hatta Suriyeli sığınmacılara alınan tutuma “ırkçılık” dendiğinde muhatapların bunu öfkeyle reddetmeleri de haklı bir hal. Suçlamaları epeyce kolay yapıyoruz, bu şüphesiz makus bir tavır, ancak sosyolojik kavramları yerinde kullanmadığımız da bir gerçek ki bu daha da berbat. Irkçılık nedir, yabancı düşmanlığı ne manaya gelir, göçmenlere her karşı olan ırkçı mıdır, bunları düşündüğümüz yok pek.
Düşmanlık değil korku
Ülkemizde Suriyeli göçmenlere olumsuz yaklaşımın sıklıkla “etnik” münasebetleri olmadığına inanıyorum. Küçük bir kesim etnik bir nefret hissine sahip olağan olarak. Lakin toplumumuzda genel olarak hakim olan his, sığınmacılara ait lisana getirilen rahatsızlıklar, kaygılar hatırlandığında, “yabancı düşmanlığı”ndan fazlaca “yabancı korkusu”, yani zenefobyadır. Yabancı düşmanlığından daha yeterlidir dediğim yok olağan ancak bu “korku”nun münasebetleri, “düşmanlık”tan daha kabul edilebilir münasebetler. Demografik yapının değişeceğinden, kültürel çeşitliliğin özgün kültürü baskılayacağından, işinin sığınmacılarca elinden alınacağından korkanların sayısı az değil. Bu cins bir kaygı duymayan birisi olarak endişe sahiplerine kolaylıkla ırkçı da diyemem doğrusu. Zira yabancı korkusu, ırkçılığa giden yolda değerli bir etaptır lakin ırkçılık değildir.
Ama ister “Düşmanlık” olsun isterse “Korku” olsun, bunların her ikisinin varlığı çeşitli ülkelerde “göçmen tersi politikaları” güçlendiren bir tesire sahip. Bu siyasetler on yılı aşkın bir müddetdir var. On dokuzuncu yüzyıl Avrupası’nda da vardı ancak o devrin göçmen zıtlığı pan-milliyetçi ideolojiler temelliydi. Yirminci yüzyılın birinci yarısını şekillendiren yabancıya düşmanlık duygusu ise etnik “ötekilere” karşı nefret üzerine konseyi. 1980’lerin ortalarından başlayarak göç/göçmen olgusu, bilhassa sağ partiler içinde “politika yapma” araçlarından biri haline geldi. Göçmenler “sosyal parazitler” olarak isimlendirildi. Tanımlama bu biçimde olunca göçmenler çabucak her hususta suçlanır oldular. Göçmen aykırısı siyasetler bilhassa sanayi daha sonrası demokrasilerinin yaklaşık yarısında göçmen tersi sağ partilerin seçimlerde başarılı olmalarına da yol açtı.
Emek rekabeti de zıtlık doğurur
Bir sefer daha belirtmekte fayda var, yabancı dehşetinin etnik nefretle vilayetle de bağının olması gerekmez. Kimi Avrupa ülkelerinde kentli siyahlarda da göçmen personellere karşı emek rekabeti çerçevesinde bir aykırılık, istemezlik vardır mesela. Solcu bir iktisat siyasetini savunur görünüp de göçmen aykırısı olan partiler de mevcut, bizde de CHP örnektir buna.
Ben “yabancı korkusu” deyip tek bir tanıma sığdırdım ancak ülkemizdeki göçmen kaynaklı yaşadığımız şu duruma ait epeyce sayıda açıklayıcı tarif getirilebilir, hepsi de birbirinden tatsız: Kültürel dışlayıcılık, etnik hoşgörüsüzlük, etnosentrizm. Bunların hepsi ırkçılıktan bundan evvelki evreler aslında. Irkçılığa, yabancı düşmanlığına dönüşmeleri mümkün.
Yabancı düşmanlığı yeni bir olgu değil. On dokuzuncu yüzyılda İngiltere, Almanya, Fransa üzere ülkelerin sicili pek makûs bu hususta. O devir Almanya’da Polonyalı göçmenler Almanların hücumlarına uğrardı sık sık. ABD’de 1850’lerde, 1890’larda göçmen aksisi hisler hayli epey gelişkindi.
Statü kaybı da etkili
Göçmen zıddı hislerin gelişmesinde değerli bir faktör daha var: Küçük esnafın, küçük üreticilerin toplumsal statü kaybı. Göçmenler faydasına alınan kararları, uygulamaları bu kaybın sebebi olarak bakılırsan kısımlar bunlar. İşsizlerin büyük çoğunluğunun da göçmen aykırısı olduğunu unutmayalım. Emekçi sınıfı ortasında toplumsal güvenlikten, refahtan yoksunluğun sebebi olarak yabancıları görme eğilimi artıyor.
Ekonomik krizin de yabancı düşmanlığını arttıran tesirini göz gerisi etmeyelim. Az eğitimli yahut ekonomik olarak savunmasız durumda olanlar göçmenlerin varlığıyla “mali zarara” gireceklerini sanarak süratle göçmen aksiliğine kayıyor. Bazıları hoşlanmayacak lakin bu mevzu üzerinde çalışanlar milliyetçilikle göçmen düşmanlığı içinde bağ olduğuna inanıyorlar. Ulusal kimlik savunusundaki aşırılığın doğal kararı bu.
Karşıtlık partileşti
Göç gerçeği vatandaş olanlarla olmayanlar, yerli lisana karşı yabancı lisan, Türklerle (Türkiyelilerle) Türk (Türkiyeli) olmayanlar içinde terslikleri doğuruyor bir süre daha sonra. Göç/göçmen alan her ülkede bu biçimde oldu, oluyor da. Bu aykırılık üzerine siyaset oluşturan göçmen aksisi partilerin gücü de giderek artıyor haliyle. Buna da göç/göçmen alan her ülkede rastlanıyor. Bizde de yalnızca göçmen tersliği üzerine kurulduğu izlenimi veren Zafer Partisi var. Siyasal tarihimizde -sanırım- birinci defa rastlanıyor buna.
Her göçmen aykırısı parti üzere Zafer Partisi’nin de tek bir meseleye odaklandığı görülüyor. Göçmen tersliği kimi bölümler için cazip bir politik manipule aracı. Lakin Zafer Partisi’ni bu alanda tek sayıp haksızlık yapmayalım, göçmen aykırısı siyasetlere başvuran ana akım partiler de var.
Tehlike şurada; giderilebilecek bir his olan Yabancı Korkusu (Zenofobya) giderek Yabancı Düşmanlığı’na evrilebilir. Bu fazlaca makus olur nitekim. hiçbir vakit göçmen dostu bir ülke olmadık tahminen lakin yabancı düşmanı da olmamıştık hiç.
Göçmene öfke örgütleniyor, görüyorsunuz. Bu öfkenin örgütlenmesi karşısında solun, işçilerin, yabancı dostlarının da örgütlenmesi gerekiyor.
Göçmen sıkıntısının tahlili sağın eline bırakılamaz zira.