Evrim KÜÇÜK
Kuzey yarımkürede Pasifik Okyanusu’nun ekvator bölgesinde okyanus yüzeyinin ısınmasına ya da soğumasına bakılırsa iklim değişiklikleri gözleniyor. Bu bölgede sıra dışı biçimde soğuk olan su yüzeyi La Nina hava olayıyla ilişkilendiriliyor. La Nina senelerında ekseriyetle kuraklık yaşanıyor. Azalan yağmurlar niçiniyle ziraî üretim ziyan görüyor. 2021 bir La Nina yılıydı ve meteoroloji uzmanlarına nazaran, kuraklığın habercisi La Nina bu yıl sona ermeden bir daha sahne alacak.
2020’nin ikinci yarısında oluşmaya başlayan La Nina, bu yılın başlarına kadar tesirini sürdürdü. bu vakitte dünyada tarım mamüllerinin fiyatı neredeyse yüzde 40 arttı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Yönetimi (NOAA) bu yılın sonlarına yanlışsız bir daha La Nina oluşması mümkünlüğünü yüzde 70 olarak görüyor. 2020- 21 devrinde tesirli olan La Nina, 2018 yılındaki La Nina’ya bakılırsa daha güçsüz seyretmesine rağmen ziraî üretimin üsleri ABD, Güney Amerika, Rusya’nın kimi bölgelerindeki kuraklığın en büyük hatalısı olarak gösterildi.
Zayıf bile olsa fiyatlar için önemli risk
Bir öteki büyük üretici Avustralya’ya ise olağandan çok yağış bırakarak mahsule hasar verdi. La Nina, kestirim edildiği üzere geri gelirse, zayıf bile olsa, Arjantinli, Brezilyalı ve ABD’li çiftçi için makus haber. Zira bu bölgelerde bir daha sıcak hava dalgasına niye olabilir. Güney Amerika’nın son yüzyıldır yaşadığı en makûs kuraklığını sebebi olarak 2020-21 La Nina’sı gösteriliyor. Meksika, Paraguay, Kuzey Amerika’da da mahsulü tarlada bırakan kuraklıklar vadeli süreçlerde biroldukca eserin fiyatının yükselmesine yol açtı. Son 1 yıl ortasında buğday fiyatları yüzde 35 yükselirken, mısır fiyatları yüzde 60, soya fasulyesi meblağları yüzde 43, kahve yüzde yüzde 47, şeker fiyatları da neredeyse yüzde 60 yükseldi. İkili La Nina, zayıf olsa bile, uzmanlara göre Güney Amerika’nın kuraklığını daha da kötüleştirecek ve 2021-22’de şu anki kahve, şeker, narenciye ve tahıl mahsulleri kestirimlerinin daha da düşmesine yol açacak.
Arjantin ve Brezilya’yı sert vurdu
Arjantin’in 2020-21 periyodunda soya fasulyesi hasadı yaklaşık yüzde 10 düştü; bölgenin ana ziraî emtia ihracat yolu olan Parana ırmağında su düzeyi o kadar düştü ki gemiler olağan yüklerin yalnızca yüzde 25’ini taşıyor. Arabica kahve ve şeker vadeli süreçleri, Brezilya’nın kuraklığı ve don olayları niçiniyle yükseliş gösterdi.
Brezilya dünyanın en büyük ikinci mısır ihracatçısı ve bunun kıymetli bir kısmı hayvan yemi için kullanılır; fakat temmuzda tesirli olan don olayı, kuru şartlar niçiniyle olağandan daha geç ekilen kimi mısırları öldürdü. Brezilya olağanda yılda yaklaşık 1 milyon ton mısır ithal ediyor, lakin bu sene bu ölçünün 4 milyon tona çıkabileceği belirtiliyor. Meksika’nın yaklaşık yüzde 70’i kuraklık ile boğuşuyor; 2021’in birinci yarısında Meksika bundan evvelki yıla göre yüzde 50 daha fazla mısır ithal etmek zorunda kaldı. Brezilya’nın 2021-22 periyodunda orta-güney kısımlarında beklenen şeker üretimi varsayımı 34,1 milyon tondan 32.5 milyon tona çekildi ve bunun tesiriyle vadeli piyasalarda şeker fiyatı yükseliyor. Hindistan, önümüzdeki dönem şeker ihracatı için sübvansiyonları kaldırmayı planlıyor.
Kahve, en büyük darbe alanlardan
Kahve La Nina’nın risklerine en çok maruz kalan eserlerden biri. Dünyanın en büyük üreticisi Brezilya’da Kahve İhracatçıları Konseyi’ne bakılırsa, 2021-22 hasat yılının birinci ayı olan temmuzda ihracat, geçen yılın yüzde 13 altında kaldı. Ülkede kahve üretiminin, yeni bir La Nina olmadan bile 2023’tilk evvel toparlanması beklenmediğinden, kahve vadeli süreçlerinin yakın gelecekte 2 dolar/lb düzeyine yükselmesi beklentisi var.
Buğday meblağları yükselişte
Milletlerarası Tahıl Kurulu (IGC) 2021-22 dönemi için global buğday üretim iddiasını aşağı taraflı revize etti. Rusya, Kanada ve ABD’nin buğday üretim ölçüsüne yönelik olumsuz beklentileri global varsayımına yansıtan IGC, 2021-22 dönemi için global buğday üretim iddiasını 6 milyon ton düşürerek 782 milyon tona çekti. Buğdayın Chicago borsasında süreç goren vadeli kontratları, Kuzey Yarımküre ‘deki esas ihracatçı ülkelerdeki makûs hava şartlarına dair tasaların piyasayı desteklemesiyle yükseliyor. Son 1 ayda fiyatlar yüzde 4.5 artarak 7 dolar/buşelin üzerine çıktı. Öte taraftan Rusya’nın buğday ihracatına uyguladığı vergiyi 1-7 Eylül içinde 8 dolar artıracağı belirtiliyor. Yüzde 12.5 protein içerikli Rus buğdayının FOB Karadeniz fiyatı geçtiğimiz hafta 260 dolar/ton düzeyine yükselmişti.
Kuzey yarımkürede Pasifik Okyanusu’nun ekvator bölgesinde okyanus yüzeyinin ısınmasına ya da soğumasına bakılırsa iklim değişiklikleri gözleniyor. Bu bölgede sıra dışı biçimde soğuk olan su yüzeyi La Nina hava olayıyla ilişkilendiriliyor. La Nina senelerında ekseriyetle kuraklık yaşanıyor. Azalan yağmurlar niçiniyle ziraî üretim ziyan görüyor. 2021 bir La Nina yılıydı ve meteoroloji uzmanlarına nazaran, kuraklığın habercisi La Nina bu yıl sona ermeden bir daha sahne alacak.
2020’nin ikinci yarısında oluşmaya başlayan La Nina, bu yılın başlarına kadar tesirini sürdürdü. bu vakitte dünyada tarım mamüllerinin fiyatı neredeyse yüzde 40 arttı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Yönetimi (NOAA) bu yılın sonlarına yanlışsız bir daha La Nina oluşması mümkünlüğünü yüzde 70 olarak görüyor. 2020- 21 devrinde tesirli olan La Nina, 2018 yılındaki La Nina’ya bakılırsa daha güçsüz seyretmesine rağmen ziraî üretimin üsleri ABD, Güney Amerika, Rusya’nın kimi bölgelerindeki kuraklığın en büyük hatalısı olarak gösterildi.
Zayıf bile olsa fiyatlar için önemli risk
Bir öteki büyük üretici Avustralya’ya ise olağandan çok yağış bırakarak mahsule hasar verdi. La Nina, kestirim edildiği üzere geri gelirse, zayıf bile olsa, Arjantinli, Brezilyalı ve ABD’li çiftçi için makus haber. Zira bu bölgelerde bir daha sıcak hava dalgasına niye olabilir. Güney Amerika’nın son yüzyıldır yaşadığı en makûs kuraklığını sebebi olarak 2020-21 La Nina’sı gösteriliyor. Meksika, Paraguay, Kuzey Amerika’da da mahsulü tarlada bırakan kuraklıklar vadeli süreçlerde biroldukca eserin fiyatının yükselmesine yol açtı. Son 1 yıl ortasında buğday fiyatları yüzde 35 yükselirken, mısır fiyatları yüzde 60, soya fasulyesi meblağları yüzde 43, kahve yüzde yüzde 47, şeker fiyatları da neredeyse yüzde 60 yükseldi. İkili La Nina, zayıf olsa bile, uzmanlara göre Güney Amerika’nın kuraklığını daha da kötüleştirecek ve 2021-22’de şu anki kahve, şeker, narenciye ve tahıl mahsulleri kestirimlerinin daha da düşmesine yol açacak.
Arjantin ve Brezilya’yı sert vurdu
Arjantin’in 2020-21 periyodunda soya fasulyesi hasadı yaklaşık yüzde 10 düştü; bölgenin ana ziraî emtia ihracat yolu olan Parana ırmağında su düzeyi o kadar düştü ki gemiler olağan yüklerin yalnızca yüzde 25’ini taşıyor. Arabica kahve ve şeker vadeli süreçleri, Brezilya’nın kuraklığı ve don olayları niçiniyle yükseliş gösterdi.
Brezilya dünyanın en büyük ikinci mısır ihracatçısı ve bunun kıymetli bir kısmı hayvan yemi için kullanılır; fakat temmuzda tesirli olan don olayı, kuru şartlar niçiniyle olağandan daha geç ekilen kimi mısırları öldürdü. Brezilya olağanda yılda yaklaşık 1 milyon ton mısır ithal ediyor, lakin bu sene bu ölçünün 4 milyon tona çıkabileceği belirtiliyor. Meksika’nın yaklaşık yüzde 70’i kuraklık ile boğuşuyor; 2021’in birinci yarısında Meksika bundan evvelki yıla göre yüzde 50 daha fazla mısır ithal etmek zorunda kaldı. Brezilya’nın 2021-22 periyodunda orta-güney kısımlarında beklenen şeker üretimi varsayımı 34,1 milyon tondan 32.5 milyon tona çekildi ve bunun tesiriyle vadeli piyasalarda şeker fiyatı yükseliyor. Hindistan, önümüzdeki dönem şeker ihracatı için sübvansiyonları kaldırmayı planlıyor.
Kahve, en büyük darbe alanlardan
Kahve La Nina’nın risklerine en çok maruz kalan eserlerden biri. Dünyanın en büyük üreticisi Brezilya’da Kahve İhracatçıları Konseyi’ne bakılırsa, 2021-22 hasat yılının birinci ayı olan temmuzda ihracat, geçen yılın yüzde 13 altında kaldı. Ülkede kahve üretiminin, yeni bir La Nina olmadan bile 2023’tilk evvel toparlanması beklenmediğinden, kahve vadeli süreçlerinin yakın gelecekte 2 dolar/lb düzeyine yükselmesi beklentisi var.
Buğday meblağları yükselişte
Milletlerarası Tahıl Kurulu (IGC) 2021-22 dönemi için global buğday üretim iddiasını aşağı taraflı revize etti. Rusya, Kanada ve ABD’nin buğday üretim ölçüsüne yönelik olumsuz beklentileri global varsayımına yansıtan IGC, 2021-22 dönemi için global buğday üretim iddiasını 6 milyon ton düşürerek 782 milyon tona çekti. Buğdayın Chicago borsasında süreç goren vadeli kontratları, Kuzey Yarımküre ‘deki esas ihracatçı ülkelerdeki makûs hava şartlarına dair tasaların piyasayı desteklemesiyle yükseliyor. Son 1 ayda fiyatlar yüzde 4.5 artarak 7 dolar/buşelin üzerine çıktı. Öte taraftan Rusya’nın buğday ihracatına uyguladığı vergiyi 1-7 Eylül içinde 8 dolar artıracağı belirtiliyor. Yüzde 12.5 protein içerikli Rus buğdayının FOB Karadeniz fiyatı geçtiğimiz hafta 260 dolar/ton düzeyine yükselmişti.