Getty Images
Tüketici kredileri ve ticari krediler aşikâr bir müddetdir artış trendinde.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) datalarına bakılırsa kredi büyüme suratındaki yükseliş geçen hafta da devam etti.
Bloomberg HT’nin haberinde 13 haftalık, yıllıklandırılmış ve kur tesirinden arındırılmış kredi büyüme suratının yüzde 45’i aştığı açıklandı.
Bu da kredilerde Temmuz 2020’den beri birinci kez bu kadar süratli bir büyümenin kaydedilmesi demek.
Bunun iki temel sebebi var: Alım gücünün düşmesi ve enflasyonun yüksek olması.
Marmara Üniversitesi İşletme Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova, alım gücünün düşmesiyle insanların hayatlarını idame ettirebilecekleri gelirlerinin azaldığını vurguluyor.
Arzova’ya nazaran geliri düşen vatandaşlar, bunun bir kısmını kredi kartlarıyla bir kısmını da tüketici kredileriyle yönetim etmeye çalışıyor.
İkinci olarak enflasyona karşı gelirini korumak isteyenler de kredilere koşuyor.
Konut meblağlarının yükselmesiyle konutun da bir yatırım aracı olmaktan çıktığını söyleyen Arzova, insanların enflasyona karşı bütçelerini korumak için gelecekte yapmayı planladığı alışverişlerini bugünden gerçekleştirdiğini anlatıyor:
“Otomobil, televizyon, buzdolabı üzere hangi varlık kelam hususuysa yarın bunun fiyatı artar diye beşerler bugünden almaya çalışıyor.”
“TASARRUF ETMEKTENSE PARAYI HARCAMAK MANTIKLI”
Spinn Danışmanlık Kurucu Ortağı Hasret Derici Şengül, alım gücündeki düşüşün kredi kullanmaya mecbur bıraktığını söylüyor:
“Enflasyonun yarattığı talebi öne çekmek kelam konusu, tasarruf etmektense parayı harcamak mantıklı.”
BDDK’nın datalarına bakılırsa tüketici kredileri meblağı 15 Nisan prestijiyle 810 milyar TL’ye çıktı.
Bu kredilerin 315 milyar TL’si konut, 16 milyar TL’si taşıt ve 479 milyar TL’si gereksinim kredisi.
Ekonomist Derici, iktisat siyasetlerinin da kredi artışını körüklediği görüşünde.
Derici, daha evvel nereye gittiği belirli olmayan kredilerin önünü kesmek için büyük yatırım projelerine ya da katma pahalı projelere kredi verilmesi için gaye odaklı kredi siyasetine geçildiğini, lakin son devirde bunun değiştiğini aktarıyor.
Derici’ye bakılırsa bir daha büyümenin krediyle pompalandığı bir periyoda girilmesi kelam konusu.
“KREDİ İLE BORÇLARI ENFLASYONA ÖDETİYORLAR”
15 Nisan haftasında ticari kredilerdeki artış yüzde 50’e yaklaştı.
Bankacılık bölümünün toplam kredi hacmi ise 5 trilyon 525 milyar TL’ye çıktı.
“Avrupa ülkeleriyle kıyasladığımızda hem hanehalkı hem şirketler açısından borçluluk bakılırsace daha düşük” diyen ekonomist Arzova’ya göre Türkiye, kredi suratı büyümesinde çabucak hemen tehlikeli bir bölgede değil.
Arzova, üretim enflasyonunun yüksek olduğu yerde şirketlerin TL kredi ile borçlanmasının da mantıklı olduğu görüşünde:
“Kredilerin faizinin olması gereken yer bu değil. O yüzden şirketler burada makul bir şey yapıyor. Kredi taksitleri ile borçlarını enflasyona ödetiyorlar.”
Mart ayında üretici enflasyonu yüzde 114 olarak gerçekleşti.
Tüketici enflasyonu ise yüzde 61 oldu.
Ancak bir yandan da tüketici kredilerinin ve ticari kredilerin artması, olumsuz bir döngünün başladığına işaret.
Kredilerin artmasıyla enflasyon yükselişi tetikleniyor, yarın yapılacak tüketim bugüne çekiliyor, bu biçimdece yarın tüketim azaldığında şirketlerin üretim yapması zorlanıyor.
KREDİ BÜYÜME SURATI NE KADAR OLMALI?
2008’deki global finansal krizin akabinde Merkez Bankası, 2013 yılında yayımladığı bir raporunda orta vadede ortalama yüzde 15 civarında bir yıllık kredi büyümesinin makul ve sağlıklı olabileceğini açıklamıştı.
2013’te kredilerdeki büyümenin yüzde 40’a yaklaştığı devirler olmuştu.
O yıl ekonomik büyüme ise yüzde 4 oranındaydı.
O devir şuurlu olarak kredi büyümesinin durdurulmasının amaçlandığını ve bu yüzden taksitlere sınırlama getirildiğini hatırlatan Derici’ye göre bugün için en tehlikeli durum hanehalklarının borçlandırılması.
Bu yüzden asıl yapılması gerekenin enflasyonla uğraş olduğunu vurgulayan Derici, “Şu an iktisat siyasetinde bir tane bile enflasyonla gayret adımı yok” diyor.
Arzova da ileride evvel tüketimin daha sonra üretimin yavaşlamasıyla istihdam kayıplarının ve borcu ödeyememe durumlarının yaşanabileceğine dikkati çekiyor:
“Şirketler daha düşük süratte çalışmaya başladıkları vakit istihdam kayıpları yaşanacak. bu biçimdece beşerler işsiz kalabilecek ve bu borcu ödeyemeyecek hale gelecekler. O yüzden bu döngüye girerken yüzdelerin bu kadar yüksek olmaması gerek. Hanehalkının borçlu olması fazlaca istenen bir durum değildir.”
Tüketici kredileri ve ticari krediler aşikâr bir müddetdir artış trendinde.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) datalarına bakılırsa kredi büyüme suratındaki yükseliş geçen hafta da devam etti.
Bloomberg HT’nin haberinde 13 haftalık, yıllıklandırılmış ve kur tesirinden arındırılmış kredi büyüme suratının yüzde 45’i aştığı açıklandı.
Bu da kredilerde Temmuz 2020’den beri birinci kez bu kadar süratli bir büyümenin kaydedilmesi demek.
Bunun iki temel sebebi var: Alım gücünün düşmesi ve enflasyonun yüksek olması.
Marmara Üniversitesi İşletme Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burak Arzova, alım gücünün düşmesiyle insanların hayatlarını idame ettirebilecekleri gelirlerinin azaldığını vurguluyor.
Arzova’ya nazaran geliri düşen vatandaşlar, bunun bir kısmını kredi kartlarıyla bir kısmını da tüketici kredileriyle yönetim etmeye çalışıyor.
İkinci olarak enflasyona karşı gelirini korumak isteyenler de kredilere koşuyor.
Konut meblağlarının yükselmesiyle konutun da bir yatırım aracı olmaktan çıktığını söyleyen Arzova, insanların enflasyona karşı bütçelerini korumak için gelecekte yapmayı planladığı alışverişlerini bugünden gerçekleştirdiğini anlatıyor:
“Otomobil, televizyon, buzdolabı üzere hangi varlık kelam hususuysa yarın bunun fiyatı artar diye beşerler bugünden almaya çalışıyor.”
“TASARRUF ETMEKTENSE PARAYI HARCAMAK MANTIKLI”
Spinn Danışmanlık Kurucu Ortağı Hasret Derici Şengül, alım gücündeki düşüşün kredi kullanmaya mecbur bıraktığını söylüyor:
“Enflasyonun yarattığı talebi öne çekmek kelam konusu, tasarruf etmektense parayı harcamak mantıklı.”
BDDK’nın datalarına bakılırsa tüketici kredileri meblağı 15 Nisan prestijiyle 810 milyar TL’ye çıktı.
Bu kredilerin 315 milyar TL’si konut, 16 milyar TL’si taşıt ve 479 milyar TL’si gereksinim kredisi.
Ekonomist Derici, iktisat siyasetlerinin da kredi artışını körüklediği görüşünde.
Derici, daha evvel nereye gittiği belirli olmayan kredilerin önünü kesmek için büyük yatırım projelerine ya da katma pahalı projelere kredi verilmesi için gaye odaklı kredi siyasetine geçildiğini, lakin son devirde bunun değiştiğini aktarıyor.
Derici’ye bakılırsa bir daha büyümenin krediyle pompalandığı bir periyoda girilmesi kelam konusu.
“KREDİ İLE BORÇLARI ENFLASYONA ÖDETİYORLAR”
15 Nisan haftasında ticari kredilerdeki artış yüzde 50’e yaklaştı.
Bankacılık bölümünün toplam kredi hacmi ise 5 trilyon 525 milyar TL’ye çıktı.
“Avrupa ülkeleriyle kıyasladığımızda hem hanehalkı hem şirketler açısından borçluluk bakılırsace daha düşük” diyen ekonomist Arzova’ya göre Türkiye, kredi suratı büyümesinde çabucak hemen tehlikeli bir bölgede değil.
Arzova, üretim enflasyonunun yüksek olduğu yerde şirketlerin TL kredi ile borçlanmasının da mantıklı olduğu görüşünde:
“Kredilerin faizinin olması gereken yer bu değil. O yüzden şirketler burada makul bir şey yapıyor. Kredi taksitleri ile borçlarını enflasyona ödetiyorlar.”
Mart ayında üretici enflasyonu yüzde 114 olarak gerçekleşti.
Tüketici enflasyonu ise yüzde 61 oldu.
Ancak bir yandan da tüketici kredilerinin ve ticari kredilerin artması, olumsuz bir döngünün başladığına işaret.
Kredilerin artmasıyla enflasyon yükselişi tetikleniyor, yarın yapılacak tüketim bugüne çekiliyor, bu biçimdece yarın tüketim azaldığında şirketlerin üretim yapması zorlanıyor.
KREDİ BÜYÜME SURATI NE KADAR OLMALI?
2008’deki global finansal krizin akabinde Merkez Bankası, 2013 yılında yayımladığı bir raporunda orta vadede ortalama yüzde 15 civarında bir yıllık kredi büyümesinin makul ve sağlıklı olabileceğini açıklamıştı.
2013’te kredilerdeki büyümenin yüzde 40’a yaklaştığı devirler olmuştu.
O yıl ekonomik büyüme ise yüzde 4 oranındaydı.
O devir şuurlu olarak kredi büyümesinin durdurulmasının amaçlandığını ve bu yüzden taksitlere sınırlama getirildiğini hatırlatan Derici’ye göre bugün için en tehlikeli durum hanehalklarının borçlandırılması.
Bu yüzden asıl yapılması gerekenin enflasyonla uğraş olduğunu vurgulayan Derici, “Şu an iktisat siyasetinde bir tane bile enflasyonla gayret adımı yok” diyor.
Arzova da ileride evvel tüketimin daha sonra üretimin yavaşlamasıyla istihdam kayıplarının ve borcu ödeyememe durumlarının yaşanabileceğine dikkati çekiyor:
“Şirketler daha düşük süratte çalışmaya başladıkları vakit istihdam kayıpları yaşanacak. bu biçimdece beşerler işsiz kalabilecek ve bu borcu ödeyemeyecek hale gelecekler. O yüzden bu döngüye girerken yüzdelerin bu kadar yüksek olmaması gerek. Hanehalkının borçlu olması fazlaca istenen bir durum değildir.”