DHASaadet Partisi Genel Lideri Temel Karamollaoğlu
Seçimlerin Haziran 2023’te yapılması halinde uygulanacak olan yeni seçim yasası değişikliğiyle, ittifaka katılan siyasi partilerin çıkaracağı milletvekili sayısının, seçim etraflarından aldıkları oy oranına bakılırsa hesaplanacak olması, muhalefet partilerinde yeni formül arayışlarını gündeme getirdi. Muhalefet, yeni seçim yasasının, oy oranı düşük partilerin milletvekili çıkarmasını zorlaştıran unsurunu Anayasa Mahkemesi’ne taşımadı, lakin alanda bu kuvvetliğü aşacak yolları tartışmaya başladı. Yeni düzenlemeye karşı birinci öneriyi getiren önder ise Saadet Partisi Genel Lideri Temel Karamollaoğlu oldu ve “üçüncü ittifak” teklifini birinci sefer kamuoyuna deklare etti.
Karamollaoğlu, Karar TV’de katıldığı programda, 2018 seçimlerinde uygulanan sistemde, ittifaka katılan partilerin çıkaracağı milletvekili sayısının, ittifak oylarının, her bir partinin oyuna bölünmesi ile hesaplandığını, lakin artık her partinin kendi oy oranına nazaran çıkaracağını anımsatıp, yeni yol aramak gerektiğini vurguladı. Karamollaoğlu, “Bunu kamuoyuna birinci kez söylüyorum” diyerek, şu öneriyi getirdi:
“Şu anda koşullar değişti. Seçim kanunu ile bir arada görüşlerimiz de değişti. 6’lı masa aslında muhalefetin diyalog ortamını oluşturuyor. Vilayetle de her noktada bir arada hareket etme mecburiyeti yok. aslına bakarsan bu durum da çıkan kanunla ortadan kalkmış oldu. 6’lı masanın olması, problemlerin birlikte yürütülmesine fırsat veriyor. Bunun faydalı olacağını düşünüyorum. Ancak üçüncü ittifak, yeni seçim kanunundan dolayı olabilir. Tek tek de girilirse, 3 partinin aldıkları oyu birlikte oldukları takdirde üst üste khalbukinız daha büyük çoğunluk elde edersiniz. Milletvekili çıkarma ihtimali artar. Yahut bu biçimde bir ortam oluştuğu takdirde bu bir yeni iştirake vesile olabilir.”
Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakatını hazırlayan 6 siyasi partinin işbirliğinin ilerleyen süreçte “seçim ittifakına” dönüşme ihtimalinin yüksek görüldüğü bir noktada Karamollaoğlu’nun bu önerisi “Millet İttifakı”ndaki istikrarları nasıl etkileyeceği tartışmasını de birlikteinde getirdi.
SAADET PARTİLİ KAYA: SİYASİ İTTİFAK ARAYIŞI DEĞİL
BBC Türkçe’ye konuşan Saadet Partisi Genel Lider Yardımcısı Bülent Kaya, Karamollaoğlu’nun Millet İttifakı haricinde bir üçüncü ittifaktan kelam etmediğini, ittifak ortasında kalarak, iki ya da üç partinin daha fazla milletvekili çıkarmak için tek listeden seçime girmeyi önerdiğini tabir etti.
Kamuoyunda “ittifak ortasında ittifak” diye nitelendirilen bir sistemi tanım eden Kaya, kamuoyunda bu formüllerin de tartışıldığına dikkat çekti. Kaya, önerdikleri formülün, ittifak ortasında yer alan başka partilerin aleyhine bir durum doğurmayacağını, aksine oy oranı daha düşük olan siyasi partilerin tek parti listesinden seçime girmesiyle daha fazla milletvekili çıkarmanın mümkün olabileceği görüşünde. Teklifin bir “siyasi ittifak arayışı” olmadığını belirten Kaya şu görüşleri lisana getirdi:
“Bu, seçim yasasının getirdiği avantajları kullanmak, dezavantajlarını ortadan kaldıracak formül arayışıdır. Yani bir siyasal ittifak arayışı değildir. Bunu yalnızca biz konuşmuyoruz, bu kamuoyunda konuşuluyor, Ak Parti ortasında de bu konuşuluyor, AK Parti ile MHP’nin bir arada seçime girme ihtimali, birtakım yerlerde AK Parti, kimi yerlerde MHP’nin seçime girmemesi üzere formüller konuşuluyor.
Getty Images
“Ne avantaj getirir? Milletvekili seçimi için söylüyorum, oylar bir arada sayıldığında, üç parti yüzde 5’er oy alsa yüzde 15’e tekabül etmiyor, başka farklı milletvekili çıkaramıyor, fakat bir arada girerse milletvekili çıkarabiliyorsunuz. Lokal seçimlerde bu biraz uygulandı, birtakım yerlerde CHP ve ÂLÂ Parti farklı ayrı aday gösterdi, kritik yerlerde tek adaya oy verdi.”
Kaya, Karamollaoğlu’nun teklifinin yalnızca parlamento seçimine dönük olduğuna dikkat çekerek, güçlendirilmiş parlamenter sistem mutabakatına varan 6 partinin ortak cumhurbaşkanı adayı çıkarması konusunda kararlı olduklarını vurguladı.
Karamollaoğlu’nun AKP’den kopma eğilimindeki yüzde 15’lik seçmen kitlesinin oyunu alma hesabına da dikkat çeken Kaya, “Kamuoyu araştırmalarında bu oran yüzde 25 civarına kadar çıkıyor. Bu, oyum boşa sarfiyat derdi olan seçmene kuvvetli bir alternatif oluşturur. Fakat cumhurbaşkanlığı seçiminde yalnızca o seçmenin oyunu almak için yalnızca o seçmen kitlesine hitap eden bir aday göstermek de yanlışsız değil” dedi.
DEVA PARTİSİ GENEL LİDER YARDIMCISI ŞAHİN: GAZA GELMEYİZ
DEVA Partisi Genel Lider Yardımcısı İdris Şahin ise Karamollaoğlu’nun açıklamasının epey yeni olduğunu belirtirken, parti olarak öncelikli amaçlarının, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini değiştirmek olduğunu söylemiş oldu. 6 siyasi partinin geçiş sürecini sağlam bir yere oturtması halinde ittifakları, adayı konuşmaya başlayacağına işaret eden Şahin, ittifak formüllerinin de 6’lı masanın vereceği karara göre şekilleneceğini vurguladı:
“Önce bu demokrasi alanını düzeltmek, onarmak lazım, daha sonrasında çıkıp rekabet etmek lazım. Biz güçlendirilmiş parlamenter sistem masasını, rekabet öncesi işbirliği protokolü olarak görüyoruz. Önceliğimiz güçlendirilmiş parlamenter sistemi gerçekleştirecek ortak cumhurbaşkanı adayını bir arada belirlemek, daha sonrasında masadan çıkacak karara bakılırsa ittifak yapısı tek başına mı başka ayrı mı gireceksiniz yoksa güçlendirilmiş parlamenter sistemi savunanlar farklı farklı bloklar halinde mi seçime girecek buna da bu masa karar versin.”
Şahin, ittifakın biçimiyle ilgili 6’lı masanın kararlarına uyacaklarını lakin, tek şartlarının da birinci defa seçime girecekleri için “kendi parti amblemleri ve adıyla” seçime girmek olduğunu vurguladı. Şahin, Karamollaoğlu’nun bu öneriyi niye getirmiş olabileceğine ait ise şu görüşleri lisana getirdi:
“Hep iktidarın gündem değiştirecek hali yok, Temel Beyefendi 40 yıllık kurt bir siyasetçi. Sanki iktidarın içine bir kor düşürebilir miyiz? Onların da en çok korktuğu bu. Zira, ister istemez AK Parti seçmeninde, ‘siz CHP’nin yörüngesinde mi hareket edeceksiniz, başka ittifak olsanız gümbür gümbür gelseniz’ diye söyleyenler, düşünenler var. bu biçimde gaz veren çok fakat biz DEVA Partisi olarak bu gazlara gelmeyecek kadar deneyim sahibiyiz.”
‘MUHAFAZAKAR SEÇMENİ DAR SOKAKTAN ÇIKARMAK İÇİN ÇALIŞMA YAPIYORUZ‘
Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Nedim Yamalı ise şu anda ittifakların formuna ait verilmiş bir karar olmadığını lakin Saadet Partisi ile işbirliğine kapalı bir tavırları olmadığını söylemiş oldu.
“Bizim parlamenter sistemle ilgili kuvvetli bir işbirliğimiz var ve 6’lı masanın ortak cumhurbaşkanı adayı çıkarması konusunda karar birliği aşağı üst var. Olağan seçimlere ittifak ortasında mi girilecek, bu bahiste bir sonucumız yok. Olağan 6’lı masadaki 6 önderin başırılı bir birlikteliği var.
“Nihayetinde bu gayretler da aylık toplantılarda konuşulacak. 6’lı masa toplantıları devam edecek, işbirliği süreci kesinlikle devam edecek, biz de önümüzü görmek ve kendi yol haritamızı çizmek için simülasyonlar yapıyoruz. AK Parti kendini alternatifsiz gorerek, muhafazakar seçmeni bir dar bir alana sokmaya çalışıyor. Muhafazakar seçmenin girdiği bu dar sokaktan nasıl çıkacağı konusunda şüphesiz, Gelecek Partisi olarak kendi çalışmamızı yapıyoruz.”
Seçimlerin Haziran 2023’te yapılması halinde uygulanacak olan yeni seçim yasası değişikliğiyle, ittifaka katılan siyasi partilerin çıkaracağı milletvekili sayısının, seçim etraflarından aldıkları oy oranına bakılırsa hesaplanacak olması, muhalefet partilerinde yeni formül arayışlarını gündeme getirdi. Muhalefet, yeni seçim yasasının, oy oranı düşük partilerin milletvekili çıkarmasını zorlaştıran unsurunu Anayasa Mahkemesi’ne taşımadı, lakin alanda bu kuvvetliğü aşacak yolları tartışmaya başladı. Yeni düzenlemeye karşı birinci öneriyi getiren önder ise Saadet Partisi Genel Lideri Temel Karamollaoğlu oldu ve “üçüncü ittifak” teklifini birinci sefer kamuoyuna deklare etti.
Karamollaoğlu, Karar TV’de katıldığı programda, 2018 seçimlerinde uygulanan sistemde, ittifaka katılan partilerin çıkaracağı milletvekili sayısının, ittifak oylarının, her bir partinin oyuna bölünmesi ile hesaplandığını, lakin artık her partinin kendi oy oranına nazaran çıkaracağını anımsatıp, yeni yol aramak gerektiğini vurguladı. Karamollaoğlu, “Bunu kamuoyuna birinci kez söylüyorum” diyerek, şu öneriyi getirdi:
“Şu anda koşullar değişti. Seçim kanunu ile bir arada görüşlerimiz de değişti. 6’lı masa aslında muhalefetin diyalog ortamını oluşturuyor. Vilayetle de her noktada bir arada hareket etme mecburiyeti yok. aslına bakarsan bu durum da çıkan kanunla ortadan kalkmış oldu. 6’lı masanın olması, problemlerin birlikte yürütülmesine fırsat veriyor. Bunun faydalı olacağını düşünüyorum. Ancak üçüncü ittifak, yeni seçim kanunundan dolayı olabilir. Tek tek de girilirse, 3 partinin aldıkları oyu birlikte oldukları takdirde üst üste khalbukinız daha büyük çoğunluk elde edersiniz. Milletvekili çıkarma ihtimali artar. Yahut bu biçimde bir ortam oluştuğu takdirde bu bir yeni iştirake vesile olabilir.”
Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakatını hazırlayan 6 siyasi partinin işbirliğinin ilerleyen süreçte “seçim ittifakına” dönüşme ihtimalinin yüksek görüldüğü bir noktada Karamollaoğlu’nun bu önerisi “Millet İttifakı”ndaki istikrarları nasıl etkileyeceği tartışmasını de birlikteinde getirdi.
SAADET PARTİLİ KAYA: SİYASİ İTTİFAK ARAYIŞI DEĞİL
BBC Türkçe’ye konuşan Saadet Partisi Genel Lider Yardımcısı Bülent Kaya, Karamollaoğlu’nun Millet İttifakı haricinde bir üçüncü ittifaktan kelam etmediğini, ittifak ortasında kalarak, iki ya da üç partinin daha fazla milletvekili çıkarmak için tek listeden seçime girmeyi önerdiğini tabir etti.
Kamuoyunda “ittifak ortasında ittifak” diye nitelendirilen bir sistemi tanım eden Kaya, kamuoyunda bu formüllerin de tartışıldığına dikkat çekti. Kaya, önerdikleri formülün, ittifak ortasında yer alan başka partilerin aleyhine bir durum doğurmayacağını, aksine oy oranı daha düşük olan siyasi partilerin tek parti listesinden seçime girmesiyle daha fazla milletvekili çıkarmanın mümkün olabileceği görüşünde. Teklifin bir “siyasi ittifak arayışı” olmadığını belirten Kaya şu görüşleri lisana getirdi:
“Bu, seçim yasasının getirdiği avantajları kullanmak, dezavantajlarını ortadan kaldıracak formül arayışıdır. Yani bir siyasal ittifak arayışı değildir. Bunu yalnızca biz konuşmuyoruz, bu kamuoyunda konuşuluyor, Ak Parti ortasında de bu konuşuluyor, AK Parti ile MHP’nin bir arada seçime girme ihtimali, birtakım yerlerde AK Parti, kimi yerlerde MHP’nin seçime girmemesi üzere formüller konuşuluyor.
Getty Images
“Ne avantaj getirir? Milletvekili seçimi için söylüyorum, oylar bir arada sayıldığında, üç parti yüzde 5’er oy alsa yüzde 15’e tekabül etmiyor, başka farklı milletvekili çıkaramıyor, fakat bir arada girerse milletvekili çıkarabiliyorsunuz. Lokal seçimlerde bu biraz uygulandı, birtakım yerlerde CHP ve ÂLÂ Parti farklı ayrı aday gösterdi, kritik yerlerde tek adaya oy verdi.”
Kaya, Karamollaoğlu’nun teklifinin yalnızca parlamento seçimine dönük olduğuna dikkat çekerek, güçlendirilmiş parlamenter sistem mutabakatına varan 6 partinin ortak cumhurbaşkanı adayı çıkarması konusunda kararlı olduklarını vurguladı.
Karamollaoğlu’nun AKP’den kopma eğilimindeki yüzde 15’lik seçmen kitlesinin oyunu alma hesabına da dikkat çeken Kaya, “Kamuoyu araştırmalarında bu oran yüzde 25 civarına kadar çıkıyor. Bu, oyum boşa sarfiyat derdi olan seçmene kuvvetli bir alternatif oluşturur. Fakat cumhurbaşkanlığı seçiminde yalnızca o seçmenin oyunu almak için yalnızca o seçmen kitlesine hitap eden bir aday göstermek de yanlışsız değil” dedi.
DEVA PARTİSİ GENEL LİDER YARDIMCISI ŞAHİN: GAZA GELMEYİZ
DEVA Partisi Genel Lider Yardımcısı İdris Şahin ise Karamollaoğlu’nun açıklamasının epey yeni olduğunu belirtirken, parti olarak öncelikli amaçlarının, cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini değiştirmek olduğunu söylemiş oldu. 6 siyasi partinin geçiş sürecini sağlam bir yere oturtması halinde ittifakları, adayı konuşmaya başlayacağına işaret eden Şahin, ittifak formüllerinin de 6’lı masanın vereceği karara göre şekilleneceğini vurguladı:
“Önce bu demokrasi alanını düzeltmek, onarmak lazım, daha sonrasında çıkıp rekabet etmek lazım. Biz güçlendirilmiş parlamenter sistem masasını, rekabet öncesi işbirliği protokolü olarak görüyoruz. Önceliğimiz güçlendirilmiş parlamenter sistemi gerçekleştirecek ortak cumhurbaşkanı adayını bir arada belirlemek, daha sonrasında masadan çıkacak karara bakılırsa ittifak yapısı tek başına mı başka ayrı mı gireceksiniz yoksa güçlendirilmiş parlamenter sistemi savunanlar farklı farklı bloklar halinde mi seçime girecek buna da bu masa karar versin.”
Şahin, ittifakın biçimiyle ilgili 6’lı masanın kararlarına uyacaklarını lakin, tek şartlarının da birinci defa seçime girecekleri için “kendi parti amblemleri ve adıyla” seçime girmek olduğunu vurguladı. Şahin, Karamollaoğlu’nun bu öneriyi niye getirmiş olabileceğine ait ise şu görüşleri lisana getirdi:
“Hep iktidarın gündem değiştirecek hali yok, Temel Beyefendi 40 yıllık kurt bir siyasetçi. Sanki iktidarın içine bir kor düşürebilir miyiz? Onların da en çok korktuğu bu. Zira, ister istemez AK Parti seçmeninde, ‘siz CHP’nin yörüngesinde mi hareket edeceksiniz, başka ittifak olsanız gümbür gümbür gelseniz’ diye söyleyenler, düşünenler var. bu biçimde gaz veren çok fakat biz DEVA Partisi olarak bu gazlara gelmeyecek kadar deneyim sahibiyiz.”
‘MUHAFAZAKAR SEÇMENİ DAR SOKAKTAN ÇIKARMAK İÇİN ÇALIŞMA YAPIYORUZ‘
Gelecek Partisi Genel Lider Yardımcısı Nedim Yamalı ise şu anda ittifakların formuna ait verilmiş bir karar olmadığını lakin Saadet Partisi ile işbirliğine kapalı bir tavırları olmadığını söylemiş oldu.
“Bizim parlamenter sistemle ilgili kuvvetli bir işbirliğimiz var ve 6’lı masanın ortak cumhurbaşkanı adayı çıkarması konusunda karar birliği aşağı üst var. Olağan seçimlere ittifak ortasında mi girilecek, bu bahiste bir sonucumız yok. Olağan 6’lı masadaki 6 önderin başırılı bir birlikteliği var.
“Nihayetinde bu gayretler da aylık toplantılarda konuşulacak. 6’lı masa toplantıları devam edecek, işbirliği süreci kesinlikle devam edecek, biz de önümüzü görmek ve kendi yol haritamızı çizmek için simülasyonlar yapıyoruz. AK Parti kendini alternatifsiz gorerek, muhafazakar seçmeni bir dar bir alana sokmaya çalışıyor. Muhafazakar seçmenin girdiği bu dar sokaktan nasıl çıkacağı konusunda şüphesiz, Gelecek Partisi olarak kendi çalışmamızı yapıyoruz.”