Kaligrafi, Mürekkebin kalemle, kalemlerin kağıtla ahenk içerisinde dans edip birbirinden şık ve estetik harflerin yazıldığı çağdaş sanattır.
Harfleri birer sanat yapıtı haline getirmemizi sağlayan bu teknik, dünyanın farklı yerlerinde farklı biçimlerde geliştirilmeye devam ediyor. Pekala Kaligrafi nedir ? Nasıl yazılır? Hangi kalemler kullanılır? İşte merak edilenler…
KALİGRAFİ NEDİR?
Kaligrafi sanatı, Uzak Doğu’dan Asya’ya ve ondan sonrasında günümüze taşınan çağın en estetik yazı formu olarak karşımıza çıkıyor.
Kaligrafi sözcüğü, Yunanca “ kallos” (güzel) ve “graphos” (yazı) sözcüklerinin birleşmesinden oluşur. Kaligrafinin biroldukca çeşidi vardır. Lakin günümüzde en hayli tercih edilen ikisi Batı usulü çağdaş kaligrafi ve klasik kaligrafidir.
ÇAĞDAŞ KALİGRAFİ NEDİR?
15. yüzyılda matbaacılığın gelişmesiyle bir arada kaligrafi yani hoş yazı yazma sanatı ya da başka bir deyişle el yazması yolu de süratli bir biçimde geriledi. Baskı tekniklerindeki ilerleme, kaligrafi sanatının sonunu büsbütün getirdi dememiz gerçek olmasa da biraz gerilemesine niye oldu diyebiliriz.
19.yüzyıldan itibaren ise bir yükseliş periyodu oldu ve çağdaş kaligrafi bir daha canlandı. Çağdaş kaligrafinin en kıymetli temsilcilerinden biri Edward Johnston’dır. Johnston’a ilişkin el yazmaları British Museum’da sergileniyor.
Günümüzde, bu kadar gelişmiş teknolojiye karşın hala o el yazması sanatlar bakılırsanleri büyülemeye deva ediyor. Kaligrafi hala kıymetini koruyor lakin birlikteinde yeni çeşitler de bu sanata ek olmaya devam ediyor. Buna günümüzde en yakın örnek olarak Graffiti’yi verebiliriz.
Coğrafyamızda yüzsenelerdan beri süslemeler ve duvar yazılarında karşımıza çıkan sınır sanatı da kaligrafinin klâsik formlarından biri olarak az sayıda usta tarafınca sürdürülüyor.
KALİGRAFİ VE ÇİZGİ ORTASINDAKİ FARK NEDİR?
Aslında her ikisi de hoş yazı yazma sanatı olarak tabir edilir. Lakin çizgi sanatında Arap harfler kullanılır ve dini motifler ön plandadır.
Kaligrafi sanatı latin harfleriyle süslenerek icra edilen bir sanattır.
Kaligrafi sanatı soldan sağa yanlışsız yazılırken, sınır sanatı arapça olduğu için sağdan sola yanlışsız yazılır. Sınır sanatı tezhip ile taçlandırılırken, kaligrafinin buna pekte gereksinimi yoktur.
Harfler içindeki boşluğu yanlışsız biçimde ve hakikat orantıda bırakmak, yazılan yazıya simetrik bir görünüm kazandırmak, yazıya şık bir manzara vermek, harflerin biçimleriyle okunmayacak kadar oynamamak üzere kurallar kaligrafinin altın kurallarıdır.
Kaligrafik yazıların altın, gümüş, çiçek yahut farklı görsellerle desteklenebilir. Fakat bu süs ögeleri kaligrafinin ana değil, yardımcı ögeleridir. Kaligrafide temel olan sembollerin (harflerin) hoş bir biçimde yazılması ve düzenlenmesidir.
Kaligrafiyi şu biçimde tasvir etmek mümkün. Dekore edilmemiş, bilgisayar fontlarıyla yazılmış bir metin, bir bedenin kemik ve kasları üzeredir. Kaligrafik bir biçimde yazılan bir metin ise bu beden üstündeki şık bir gece elbisesi ya da smokin üzeredir.
Kaligrafi Antik Yunancada “güzel el yazısı” manasına gelir. Lakin bugün kaligrafi daha fazla şey mana tabir eder.
Harf ve sözcük yazımı da kaligrafinin değerli bir konusudur. Bu bağlamda kaligrafiyi yalnızca el yazısına bağlamak gerçek olmaz. Graffiti, tabela yazımı, tipografi ve grafik tasarım da kaligrafinin uygulama alanları içindedır.
Kaligrafi sıklıkla el yazısıyla karıştırılır. Lakin ortalarında teknik ve biçimsel farklar vardır. El yazısı hür tarza daha yatkınken, kaligrafinin sıradan lakin pratik isteyen muhakkak kuralları vardır. beraberinde kaligrafi tekniğiyle yazmak için üretilen kalemlerde kesik uçlu, çizgilere hakimiyet kurmayı kolaylaştıran özel kalemlerdir.Kaligrafi fontları, bu özel kalemlerle yazılabilen kalın ve ince yazı tiplerinin karışımıyla oluşturulur. Harfler içindeki boşluklar, muhakkak bir açıyla, gerçek ve orantılı çizilir. Tabi bunlar daha fazlaca klasik kaligrafi teknikleri için geçerlidir.
halbuki çağdaş kaligrafi, klasik kaligrafi ve çizgi sanatı üzere makul kuralları takip etmez, bilakis bozmayı misyon edinir. Yani çağdaş kaligrafinin tek ve en eğlenceli kuralı, bugüne kadar olan kuralları bozmaya dayalıdır. Biroldukça klâsik kaligrafi tarzı, harfleri özel bir forma sokmanızı bekler. Lakin çağdaş kaligrafide bir harfin biraz fazla kıvrılması ya da biraz daha uzaması korkulacak değil, kutlanacak bir varyasyondur.
Kaligrafi uygulamalarında ekseriyetle küt ve yuvarlak uçlu kalemler, fırça kalemler, su bazlı mürekkep ve parşömen kâğıdı çoğunlukla tercih edilir. Çağdaş kaligrafide ise özellikle fırça kalem fazlaca büyük bir rol oynar. Fırça kalemler yardımıyla üretilen bu tekniği uygulamanın alternatif yolları da vardır.
KALİGRAFİNİN TARİHÇESİ
Kaligrafinin tarihçesi çağlar öncesine, mağara fotoğraflarına kadar uzanır. Kaligrafi sanatı da eski çağlardan beri insanoğlunun vazgeçilmez sanat kollarından biri olmuştur.
Medeniyetler epeyce eski tarihlerden beri yazı ile kuşaktan nesile aktarıldığı için, her medeniyet kendi yazı tarzını kendi kültürüyle özleştirmiştir. İbrani kaligrafisi, Mısır kaligrafisi, Hint kaligrafisi, Kore kaligrafisi, Çin kaligrafisi, Japon kaligrafisi, Latin kaligrafisi ve İslam kaligrafileri bu türlü ortaya çıkmıştır.
Araplar da yazı konusunda hatırı sayılır bir yere sahiptirler. Bunda Hazreti Peygamber (SAV)’in, Hz. Ali (RA)’ye hoş yazması istikametinde tavsiyeleri ve başta Kur’an-ı Kerim olmak üzere dini metinlerin ihtimamla yazılması tesirli olmuştur.
Harfleri birer sanat yapıtı haline getirmemizi sağlayan bu teknik, dünyanın farklı yerlerinde farklı biçimlerde geliştirilmeye devam ediyor. Pekala Kaligrafi nedir ? Nasıl yazılır? Hangi kalemler kullanılır? İşte merak edilenler…
KALİGRAFİ NEDİR?
Kaligrafi sanatı, Uzak Doğu’dan Asya’ya ve ondan sonrasında günümüze taşınan çağın en estetik yazı formu olarak karşımıza çıkıyor.
Kaligrafi sözcüğü, Yunanca “ kallos” (güzel) ve “graphos” (yazı) sözcüklerinin birleşmesinden oluşur. Kaligrafinin biroldukca çeşidi vardır. Lakin günümüzde en hayli tercih edilen ikisi Batı usulü çağdaş kaligrafi ve klasik kaligrafidir.
ÇAĞDAŞ KALİGRAFİ NEDİR?
15. yüzyılda matbaacılığın gelişmesiyle bir arada kaligrafi yani hoş yazı yazma sanatı ya da başka bir deyişle el yazması yolu de süratli bir biçimde geriledi. Baskı tekniklerindeki ilerleme, kaligrafi sanatının sonunu büsbütün getirdi dememiz gerçek olmasa da biraz gerilemesine niye oldu diyebiliriz.
19.yüzyıldan itibaren ise bir yükseliş periyodu oldu ve çağdaş kaligrafi bir daha canlandı. Çağdaş kaligrafinin en kıymetli temsilcilerinden biri Edward Johnston’dır. Johnston’a ilişkin el yazmaları British Museum’da sergileniyor.
Günümüzde, bu kadar gelişmiş teknolojiye karşın hala o el yazması sanatlar bakılırsanleri büyülemeye deva ediyor. Kaligrafi hala kıymetini koruyor lakin birlikteinde yeni çeşitler de bu sanata ek olmaya devam ediyor. Buna günümüzde en yakın örnek olarak Graffiti’yi verebiliriz.
Coğrafyamızda yüzsenelerdan beri süslemeler ve duvar yazılarında karşımıza çıkan sınır sanatı da kaligrafinin klâsik formlarından biri olarak az sayıda usta tarafınca sürdürülüyor.
KALİGRAFİ VE ÇİZGİ ORTASINDAKİ FARK NEDİR?
Aslında her ikisi de hoş yazı yazma sanatı olarak tabir edilir. Lakin çizgi sanatında Arap harfler kullanılır ve dini motifler ön plandadır.
Kaligrafi sanatı latin harfleriyle süslenerek icra edilen bir sanattır.
Kaligrafi sanatı soldan sağa yanlışsız yazılırken, sınır sanatı arapça olduğu için sağdan sola yanlışsız yazılır. Sınır sanatı tezhip ile taçlandırılırken, kaligrafinin buna pekte gereksinimi yoktur.
Harfler içindeki boşluğu yanlışsız biçimde ve hakikat orantıda bırakmak, yazılan yazıya simetrik bir görünüm kazandırmak, yazıya şık bir manzara vermek, harflerin biçimleriyle okunmayacak kadar oynamamak üzere kurallar kaligrafinin altın kurallarıdır.
Kaligrafik yazıların altın, gümüş, çiçek yahut farklı görsellerle desteklenebilir. Fakat bu süs ögeleri kaligrafinin ana değil, yardımcı ögeleridir. Kaligrafide temel olan sembollerin (harflerin) hoş bir biçimde yazılması ve düzenlenmesidir.
Kaligrafiyi şu biçimde tasvir etmek mümkün. Dekore edilmemiş, bilgisayar fontlarıyla yazılmış bir metin, bir bedenin kemik ve kasları üzeredir. Kaligrafik bir biçimde yazılan bir metin ise bu beden üstündeki şık bir gece elbisesi ya da smokin üzeredir.
Kaligrafi Antik Yunancada “güzel el yazısı” manasına gelir. Lakin bugün kaligrafi daha fazla şey mana tabir eder.
Harf ve sözcük yazımı da kaligrafinin değerli bir konusudur. Bu bağlamda kaligrafiyi yalnızca el yazısına bağlamak gerçek olmaz. Graffiti, tabela yazımı, tipografi ve grafik tasarım da kaligrafinin uygulama alanları içindedır.
Kaligrafi sıklıkla el yazısıyla karıştırılır. Lakin ortalarında teknik ve biçimsel farklar vardır. El yazısı hür tarza daha yatkınken, kaligrafinin sıradan lakin pratik isteyen muhakkak kuralları vardır. beraberinde kaligrafi tekniğiyle yazmak için üretilen kalemlerde kesik uçlu, çizgilere hakimiyet kurmayı kolaylaştıran özel kalemlerdir.Kaligrafi fontları, bu özel kalemlerle yazılabilen kalın ve ince yazı tiplerinin karışımıyla oluşturulur. Harfler içindeki boşluklar, muhakkak bir açıyla, gerçek ve orantılı çizilir. Tabi bunlar daha fazlaca klasik kaligrafi teknikleri için geçerlidir.
halbuki çağdaş kaligrafi, klasik kaligrafi ve çizgi sanatı üzere makul kuralları takip etmez, bilakis bozmayı misyon edinir. Yani çağdaş kaligrafinin tek ve en eğlenceli kuralı, bugüne kadar olan kuralları bozmaya dayalıdır. Biroldukça klâsik kaligrafi tarzı, harfleri özel bir forma sokmanızı bekler. Lakin çağdaş kaligrafide bir harfin biraz fazla kıvrılması ya da biraz daha uzaması korkulacak değil, kutlanacak bir varyasyondur.
Kaligrafi uygulamalarında ekseriyetle küt ve yuvarlak uçlu kalemler, fırça kalemler, su bazlı mürekkep ve parşömen kâğıdı çoğunlukla tercih edilir. Çağdaş kaligrafide ise özellikle fırça kalem fazlaca büyük bir rol oynar. Fırça kalemler yardımıyla üretilen bu tekniği uygulamanın alternatif yolları da vardır.
KALİGRAFİNİN TARİHÇESİ
Kaligrafinin tarihçesi çağlar öncesine, mağara fotoğraflarına kadar uzanır. Kaligrafi sanatı da eski çağlardan beri insanoğlunun vazgeçilmez sanat kollarından biri olmuştur.
Medeniyetler epeyce eski tarihlerden beri yazı ile kuşaktan nesile aktarıldığı için, her medeniyet kendi yazı tarzını kendi kültürüyle özleştirmiştir. İbrani kaligrafisi, Mısır kaligrafisi, Hint kaligrafisi, Kore kaligrafisi, Çin kaligrafisi, Japon kaligrafisi, Latin kaligrafisi ve İslam kaligrafileri bu türlü ortaya çıkmıştır.
Araplar da yazı konusunda hatırı sayılır bir yere sahiptirler. Bunda Hazreti Peygamber (SAV)’in, Hz. Ali (RA)’ye hoş yazması istikametinde tavsiyeleri ve başta Kur’an-ı Kerim olmak üzere dini metinlerin ihtimamla yazılması tesirli olmuştur.