Ali Ekber YILDIRIM
Fındık hasadı geçen hafta başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2021 eseri fındık alım fiyatını deklare etti. Katıldığı televizyon programında Toprak Mahsulleri Ofisi’nin yüzde 50 sağlam iç aslına göre Giresun kalite kabuklu fındığın kilosunu 27 liradan alacağını belirten Erdoğan, levant kalite fındığın ise kilosunun 26.5 liradan alınacağını tabir etti. Sivri fındık fiyatı açıklanmadı.
Cumhurbaşkanı açıklamasında yüksek randımanlı fındığa kilo başına 1 lira fazla ödeme yapılacağını söylemiş oldu. Türkiye’de üretilen ortalama 650 bin ton kabuklu fındığın yaklaşık 80-100 bin tonu Giresun kalite oluyor. Kalanı ise levant kalite ve sivri fındık. Yüksek randımanlı fındığın genel üretime oranı ise yüzde 30 civarında olması bekleniyor.
Açıklanan fiyat geçen yıla bakılırsa yüzde 20 artış söz ediyor. İhracatçılar bundan 10 gün evvel alım fiyatının 26-27 lira içinde olacağını söz ediyorlardı. İhracatçılar bu fiyattan şad. Üreticiler ise yansılı.
Geçen yıl kabuklu fındık alım fiyatı Giresun kalite için kilo başına 22.5 lira, levant kalite 22 lira ve sivri fındığın kilosu ise 21 lira olarak açıklanmıştı.
Üretici en az 30 lira bekliyordu
Kabuklu fındık alım fiyatı konusunda üreticilerin beklentisi kilo başına en az 30 liraydı. Bu beklentinin oluşmasında Adalet ve Kalkınma Partisi(AKP) bölge milletvekillerinin “fiyatın en az 30 lira olması için çalışıyoruz” kelamları tesirli oldu. Muhalefet partileri ise fındık alım fiyatının en az 35 lira olması için uğraş gösterdi. CHP Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel fındık fiyatının 35 lira olması için kampanya yürüttü. Fakat, açıklanan fındık alım fiyatı Türkiye’den en çok fındık alan Ferrero ve öteki ihracatçıların istediği fiyat oldu.
İtalya’da üretim fazlaca az, Türkiye fırsatı kaçırdı
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin daha evvel buğday, arpa, mercimek, nohut üzere eserlerde deklare ettiğı fiyat piyasanın fazlaca gerisinde kaldı. Özgür piyasada bu mamüllerin fiyatı yükseldi. Zira bu eserlerde epeyce sayıda alıcı var. Ama fındıkta bu biçimde bir durum olmaz. Fındıkta dünyanın en büyük üreticisi Türkiye. En büyük alıcı ise İtalyan Ferreo.
Toprak Mahsulleri Ofisi 30 lira fiyat açıklasa, Ferreo ve başka alıcılar fındık alabilmek için mecburen 28-29 liradan hatta 30 liradan fındık alacaktı. Almazlarsa üretici fındığı Toprak Mahsulleri Ofisi’ne gdolayır. Fındıkta buğday, arpa üzere epey sayıda alıcı yok. İthalat alternatifi de yok. Alıcılar belirli. Fiyatı da onlar belirliyor. Artık fiyat 27 lira belirtildi. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin alım kriterleri çabucak hemen açıklanmadı. Ferrero ve başka alıcılar 25-26 liradan fındık alacak.
Türkiye’den daha sonra en çok fındık üreten ülke İtalya. Bu yıl kuraklık niçiniyle üretimde önemli sıkıntılar yaşanıyor. Milletlerarası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Kurulu (INC) varsayımına bakılırsa İtalya’nın 2021-2022 dönemindeki üretimi neredeyse yarı yarıya azalarak 160 bin tondan 70 bin tona düşecek.
Bu fiyat üreticiye değil alivreciye fayda
İtalya’da fındık üretiminin yarı yarıya azalması demek, Türkiye’nin fazladan 90 bin ton kabuklu fındık karşılığı 45 bin ton iç fındık ihraç etmesi manasına geliyor. Türkiye için büyük fırsat. Bu niçinle olağan kaidelerde fiyatların artması beklenir. Toprak mahsulleri Ofisi bunu dikkate alarak fiyat açıklaması gerekirdi. İtalya’daki bu üretim düşüşünü hesaba katmayarak ucuza kontrat yapanlar yani evvelinde fındığı alivre olarak satanlar artık Türkiye’deki fındık fiyatını düşürerek kendilerine çıkar sağlamaya çalışıyor. Açıklanan fiyat onların işini kolaylaştıracak.
Rekolte resmi olarak açıklanmadı
Fındık fiyatı belirtildi lakin 2021 rekoltesi resmi olarak çabucak hemen açıklanmadı. Tarım ve Orman Bakanlığı Vilayet Müdürlükleri uyumunda ziraat odaları, İhracatçı birlikleri, ticaret ve sanayi odaları, borsalar, üniversiteler, Fiskobirlik, Ticaret Bakanlığı, Ulusal Fındık Kurulu temsilcilerinden oluşan fındık rekolte tespit heyeti günlerce alanda çalıştı ve 2021 fındık rekolte iddiasını 650 bin ton olarak belirledi. Vilayet ve ilçe bazında yapılan iddia Tarım ve Orman Bakanlığına bildirildi.
Bakanlık bu rekolteyi açıklamadı. Bu bilgiler bakanlığa ulaştıktan daha sonra, rekolteyi düşük bulan fındık ihracatçıları ve fındığın en büyük alıcısı ve ihracatçısı Ferrero harekete geçti. Bakanlık, 16 Temmuz’da ilgili vilayet müdürlüklerine yazı göndererek 27 Temmuz’a kadar ikinci bir rekolte iddiası yapılmasını istedi. İkinci varsayım de yapıldı ve sonuç değişmedi. Bakanlığa ikinci sefer bildirildi. Bakanlık bugüne kadar bu sayısı resmi olarak açıklamadı.
Herkes iddiasını deklare etti, Bakanlık açıklayamadı!
Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği rekolte varsayım heyetinde bulunmasına karşın, belirlenen rekolteyi kabul etmeyerek rekoltenin 815 bin 336 ton olacağını, İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçılar Birliği ise rekoltenin 818 bin ton olarak duyurdu. Türkiye İstatistik Kurumu, 2021 yılına ait birinci bitkisel üretim iddiasında fındık rekoltesini 700 bin ton olarak açıklamıştı. Memleketler arası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Kurulu (INC)ise, Mayıs ayında Türkiye’nin 2021 eseri kabuklu fındık üretim kestirimini 790 bin ton olarak duyurmuştu. Tarım ve Orman bakanlığı iki kere rekolte varsayımı yaptı fakat açıklamadı.
Fındık hasadı geçen hafta başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2021 eseri fındık alım fiyatını deklare etti. Katıldığı televizyon programında Toprak Mahsulleri Ofisi’nin yüzde 50 sağlam iç aslına göre Giresun kalite kabuklu fındığın kilosunu 27 liradan alacağını belirten Erdoğan, levant kalite fındığın ise kilosunun 26.5 liradan alınacağını tabir etti. Sivri fındık fiyatı açıklanmadı.
Cumhurbaşkanı açıklamasında yüksek randımanlı fındığa kilo başına 1 lira fazla ödeme yapılacağını söylemiş oldu. Türkiye’de üretilen ortalama 650 bin ton kabuklu fındığın yaklaşık 80-100 bin tonu Giresun kalite oluyor. Kalanı ise levant kalite ve sivri fındık. Yüksek randımanlı fındığın genel üretime oranı ise yüzde 30 civarında olması bekleniyor.
Açıklanan fiyat geçen yıla bakılırsa yüzde 20 artış söz ediyor. İhracatçılar bundan 10 gün evvel alım fiyatının 26-27 lira içinde olacağını söz ediyorlardı. İhracatçılar bu fiyattan şad. Üreticiler ise yansılı.
Geçen yıl kabuklu fındık alım fiyatı Giresun kalite için kilo başına 22.5 lira, levant kalite 22 lira ve sivri fındığın kilosu ise 21 lira olarak açıklanmıştı.
Üretici en az 30 lira bekliyordu
Kabuklu fındık alım fiyatı konusunda üreticilerin beklentisi kilo başına en az 30 liraydı. Bu beklentinin oluşmasında Adalet ve Kalkınma Partisi(AKP) bölge milletvekillerinin “fiyatın en az 30 lira olması için çalışıyoruz” kelamları tesirli oldu. Muhalefet partileri ise fındık alım fiyatının en az 35 lira olması için uğraş gösterdi. CHP Ordu Milletvekili Mustafa Adıgüzel fındık fiyatının 35 lira olması için kampanya yürüttü. Fakat, açıklanan fındık alım fiyatı Türkiye’den en çok fındık alan Ferrero ve öteki ihracatçıların istediği fiyat oldu.
İtalya’da üretim fazlaca az, Türkiye fırsatı kaçırdı
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin daha evvel buğday, arpa, mercimek, nohut üzere eserlerde deklare ettiğı fiyat piyasanın fazlaca gerisinde kaldı. Özgür piyasada bu mamüllerin fiyatı yükseldi. Zira bu eserlerde epeyce sayıda alıcı var. Ama fındıkta bu biçimde bir durum olmaz. Fındıkta dünyanın en büyük üreticisi Türkiye. En büyük alıcı ise İtalyan Ferreo.
Toprak Mahsulleri Ofisi 30 lira fiyat açıklasa, Ferreo ve başka alıcılar fındık alabilmek için mecburen 28-29 liradan hatta 30 liradan fındık alacaktı. Almazlarsa üretici fındığı Toprak Mahsulleri Ofisi’ne gdolayır. Fındıkta buğday, arpa üzere epey sayıda alıcı yok. İthalat alternatifi de yok. Alıcılar belirli. Fiyatı da onlar belirliyor. Artık fiyat 27 lira belirtildi. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin alım kriterleri çabucak hemen açıklanmadı. Ferrero ve başka alıcılar 25-26 liradan fındık alacak.
Türkiye’den daha sonra en çok fındık üreten ülke İtalya. Bu yıl kuraklık niçiniyle üretimde önemli sıkıntılar yaşanıyor. Milletlerarası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Kurulu (INC) varsayımına bakılırsa İtalya’nın 2021-2022 dönemindeki üretimi neredeyse yarı yarıya azalarak 160 bin tondan 70 bin tona düşecek.
Bu fiyat üreticiye değil alivreciye fayda
İtalya’da fındık üretiminin yarı yarıya azalması demek, Türkiye’nin fazladan 90 bin ton kabuklu fındık karşılığı 45 bin ton iç fındık ihraç etmesi manasına geliyor. Türkiye için büyük fırsat. Bu niçinle olağan kaidelerde fiyatların artması beklenir. Toprak mahsulleri Ofisi bunu dikkate alarak fiyat açıklaması gerekirdi. İtalya’daki bu üretim düşüşünü hesaba katmayarak ucuza kontrat yapanlar yani evvelinde fındığı alivre olarak satanlar artık Türkiye’deki fındık fiyatını düşürerek kendilerine çıkar sağlamaya çalışıyor. Açıklanan fiyat onların işini kolaylaştıracak.
Rekolte resmi olarak açıklanmadı
Fındık fiyatı belirtildi lakin 2021 rekoltesi resmi olarak çabucak hemen açıklanmadı. Tarım ve Orman Bakanlığı Vilayet Müdürlükleri uyumunda ziraat odaları, İhracatçı birlikleri, ticaret ve sanayi odaları, borsalar, üniversiteler, Fiskobirlik, Ticaret Bakanlığı, Ulusal Fındık Kurulu temsilcilerinden oluşan fındık rekolte tespit heyeti günlerce alanda çalıştı ve 2021 fındık rekolte iddiasını 650 bin ton olarak belirledi. Vilayet ve ilçe bazında yapılan iddia Tarım ve Orman Bakanlığına bildirildi.
Bakanlık bu rekolteyi açıklamadı. Bu bilgiler bakanlığa ulaştıktan daha sonra, rekolteyi düşük bulan fındık ihracatçıları ve fındığın en büyük alıcısı ve ihracatçısı Ferrero harekete geçti. Bakanlık, 16 Temmuz’da ilgili vilayet müdürlüklerine yazı göndererek 27 Temmuz’a kadar ikinci bir rekolte iddiası yapılmasını istedi. İkinci varsayım de yapıldı ve sonuç değişmedi. Bakanlığa ikinci sefer bildirildi. Bakanlık bugüne kadar bu sayısı resmi olarak açıklamadı.
Herkes iddiasını deklare etti, Bakanlık açıklayamadı!
Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği rekolte varsayım heyetinde bulunmasına karşın, belirlenen rekolteyi kabul etmeyerek rekoltenin 815 bin 336 ton olacağını, İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçılar Birliği ise rekoltenin 818 bin ton olarak duyurdu. Türkiye İstatistik Kurumu, 2021 yılına ait birinci bitkisel üretim iddiasında fındık rekoltesini 700 bin ton olarak açıklamıştı. Memleketler arası Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Kurulu (INC)ise, Mayıs ayında Türkiye’nin 2021 eseri kabuklu fındık üretim kestirimini 790 bin ton olarak duyurmuştu. Tarım ve Orman bakanlığı iki kere rekolte varsayımı yaptı fakat açıklamadı.