celikci
Active member
Deniz Çelik: Kapitalizmi eleştirince Alman basını Sol Parti’ye karşı propaganda üretiyor
KÖLN – Almanya 26 Eylül’de genel seçimlere gidecek. Partiler seçim çalışmalarını pandemi kısıtlamalarına karşın yürütüyor. 16 yıllık Angela Merkel başbakanlığı bitecek ve yeni bir periyot başlayacak. Yeşiller Partisi anketlerde önde çıksa da vakit zaman Merkel’in partisi CDU da (Hristiyan Demokratlar Birliği) birkaç puan farkla Yeşiller’in önüne geçebiliyor. Almanya’nın en esaslı partisi Toplumsal Demokrat Parti (SPD) anketlerde yüzde 14 üzere bir orana sabitlendi.
Her ne kadar anketlerde şimdilik Hıristiyan Birlik Partisi (CDU) ve Yeşiller koalisyonu olacak üzere görünse de seçimlere daha 125 gün var. Seçimler hem Almanya’da yaşayan 3,5 milyon Türkiyeli nüfus niçiniyle birebir vakitte tarihi, ekonomik ve politik münasebetlerin derinliğinden dolayı Türkiye’yi direkt ilgilendiriyor. Ülkede yaşayan en büyük göçmen kümesi olan Türkiyelilerin farklı siyasi partilerde milletvekili adaylıkları var. Bu adayları röportajlarla vakit zaman Gazete Duvar’a taşımayı hedefledik.
Bu seri röportajlara Türkiye kökenli siyasetçilere en çok yer veren Sol Parti’nin (Die Linke) adaylarından Deniz Çelik’le devam ediyoruz. Deniz Çelik 2015 yılından bu yana Hamburg eyaletinde Sol Parti’de milletvekilli olarak bakılırsav yapıyor. Partisinin sıhhat ve iç siyasetler sözcüsü de olan Çelik, bununla birlikte siyaset bilimcisi. Deniz Çelik’le adaylığını, pandemi sürecini, Sol Parti’nin maksatlarını, siyasetini ve Almanya siyasetini Gazete Duvar için konuştuk:
Federal siyaset ile eyalet siyaseti birbirlerinden farklı alanlar. Federal meclise seçildiğinizde sizin için hangi bahisler öncelikli olacak? Bilhassa Türkiye kökenli yahut göçmen kökenli seçmenlerle ilgili saptadığınız ve Berlin’de üzerinde tahlil üretmek üzere belirlediğiniz mevzular var mı?
Türkiyeli seçmenler için öncelikli gördüğüm hususların başında ikili vatandaşlık geliyor. Bu benim de desteklediğim ve olması gerektiğini düşündüğüm bir bahis. Ayrıyeten hem Türkiye’den birebir vakitte başka ülkelerden Almanya’ya gelen göçmenlerin vatandaş olmasalar da burada uzun mühlet yaşayanların seçme seçilme haklarını elde etmeleri de benim için kıymetli. Örneğin benim babam 1969 yılında Almanya’ya gelmiş. 50 yıldan fazla bir süre burada çalıştı, vergilerini ödedi. Lakin hala seçme hakkı olmadığı için demokratik seçimlere katılamıyor. Yalnızca Hamburg eyaletinde 150 bin göçmen kökenli insanın seçme hakkı yok. Bu epeyce değerli bir hak, bu hakkın elde edilmesi için gayret ediyoruz. Federal parlamento bu konularda çaba yürütmek için en gerçek yer. Bunların haricinde toplumsal meseleler her vakit için göçmenleri daha hayli etkiliyor. Eğitimde fırsat eşitliği, gelirler içindeki uçurum üzere bahisler her vatandaşı ilgilendiriyor fakat göçmenleri tahminen iki kat daha fazla ilgilendiriyor. Bu mevzular ülke genelinde siyaset yürütülebilecek mevzular.
Almanya’daki Türkiyelilerin önemli bir kısmı sağ eğilimli. Seçme hakları olsa tahminen Sol Parti’ye değil de daha epey toplumsal demokratlara yahut tahminen muhafazakârlara oy verecekler. bu biçimde bir telaş taşıyor musunuz? Verdiğiniz örnekten yola çıkarsam 150 bin seçmen oy kullanabilse Sol Parti’ye oy verenlerin oranı yüksek olur muydu?
Bu mevzuda kestirim yürütmek yahut kime oy vereceklerini öngörmek kolay değil. Bizim misyonumuz insanlara ulaşmak ve onlara Sol Parti’nin niye onların çıkarlarını savunduğunu anlatmaktır. Beşerler öbür partileri tercih ederlerse onlara partimizin hangi kıymetleri savunduğunu biz gereğince anlatamamışız demektir. Artık siz sağ eğilimliler dediniz diye söylüyorum, alışılmış buna tesir eden öbür sebepler de var. Bir taraftan yurt haricinden da propaganda yürütülüyor, insanları etkilemeye çalışıyorlar, bu da tesirli oluyor. Lakin öteki taraftan Türkiyeli insanların büyük kısmı burada personel yahut işçiler. Onlar da kesinlikle daha uygun bir gelir düzeyine ulaşmak, daha insanca çalışma şartlarına sahip olmak, çocuklarına daha uygun bir gelecek vermek, daha adil bir eğitim siteminde okumalarını sağlamak, özetlemek gerekirsesı daha güzel bir ömür standartlarının olmasını istiyorlardır. Biz insanlara tam da onların bu ömrü kurmalarını sağlamak için siyaset yapmaya çalıştığımızı anlatabilirsek, saydığım bu niçinlerden dolayı insanları Sol Partiye kazandırmak hiç de sıkıntı olmayacaktır. Biz onların çıkarlarını savunuyoruz. Çoğunluğu sermaye sahibi değil, birçoğu geçim sorunu yaşıyor. Eğitimde dışlama yahut ayrımcılıkla karşı karşıya kalıyorlar. Bizim bu meseleleri çözmek için epey yeterli bir parti programımız olduğunu onlara daha güzel anlatmamız gerektiğini düşünüyorum.
Deniz Çelik: Gelir adaletsizliğini en epeyce gündeme taşıyan ve buna karşı tahlilleri olan bir partiyiz.
Nedir Sol Parti’nin programının öteki partilerden farkı?
Gelir adaletsizliğini en epeyce gündeme taşıyan ve buna karşı tahlilleri olan partiyiz. Ayrıyeten her geçen gün yapılan ıslahatlarla düzgünce zayıflatılan toplumsal devletin bir daha güçlenmesini istiyoruz. Neoliberal siyasetler zenginle yoksul içindeki gelir uçurumunu daha da büyüttü. Bizim savımız bu siyasetlere karşı emekçilerin, işçilerin, halkın çıkarlarını savunmaktır. örneğin daha pandemi devam ettiği için artık hayli konuşulmuyor lakin en geç önümüzdeki yıl bu krizin bir faturası çıkacak. Bu fatura kime çıkacak? Bu bahiste tartışmalar yapılacak. Ayrıyeten bu krizden daha fazla zenginleşerek çıkanlar da olacak. Biz Sol Parti olarak krizden zenginleşerek çıkanların bu krizin finansmanını yapılandırmada daha epeyce sorumluluk almaları gerektiğini savunuyoruz. Bu fatura halkın, gelir düzeyi düşük kesitlerin, personellerin, işçilerin üzerine yüklenmemeli. Parti olarak da bu mevzuda epeyce somut tekliflerimiz var. Biz varlığı epeyce olanlardan, fazla serveti olanlardan ekstra vergi alınmasını talep ediyoruz. Örneğin bir milyon eurodan fazla serveti olanlar daha fazla vergi ödesinler diyoruz. Orta ve alt sınıfın ödediği vergilerin de düşürülmesini talep ediyoruz. Bunun yanı sıra sıhhat sisteminin bir daha kamusallaştırılmasını istiyoruz. Sıhhat alanında yapılan özelleştirmenin negatif tesirlerini pandemi devrinde gördük. İşçi sayısının yetersizliğinden hastane kapatılmalarına kadar biroldukca negatif durum yaşandı. Buda bizim pandemiyle çabamızı zayıflatan etkenler oldu. Gelir adaletsizliği seçim kampanyamızın da ana gündem hususu olacak. Bu da bizi öteki partilerden farklı kılan bir nokta diye düşünüyorum.
Sıhhat sistemine dair konuşmuşken, pandeminin en değerli kazananlarından biri de Alman BionTech firması oldu. ABD’li ilaç şirketi Pfizer’la ürettikleri aşı dünya genelinde en ön plana çıkan aşı oldu. ABD lideri Biden aşı patentlerinin kaldırılmasını gündeme getirdi. Lakin Merkel ve BionTech kurucuları buna karşı çıktılar. Bilhassa Hindistan başta olmak üzere, Asya ülkelerinde durum fazlaca makûs devam ediyor. Almanya’da da aşılama aşıyı üreten ülke bulunmasına karşın süratli ilerlemiyor. Patentlerin kaldırılması konusunda siz ne düşünüyorsunuz?
Patentlerin kaldırılmasına karşı çıkılıyor olmasını hakikat bulmuyorum. Pandemide milyonlarca insan hayatını kaybetti. Hala bu vakitte bile aşı üreten şirketler karlarını düşünüyorlar. olağanüstü bir durumdan geçiyoruz. Burada kârın değil insan hayatının ön planda olması gerekiyor. Bu niçinle patentlerin kaldırılması epeyce kıymetli bir talepti. Zira patentler kaldırıldığında bu kapasiteye sahip fabrikalar da devletlerin de takviyeleriyle aşı üretebilirler ve bu da daha fazla insan ömrü kurtarabilir. Pandemiye karşı daha yeterli bir çaba verilmiş olur. bu biçimdece daha süratli bir formda de bu sorunu aşarız diye düşünüyorum. Küresel çapta bakarsak Hindistan dediniz yahut Afrika ülkeleri, oralara hayli az aşı gidiyor. Birtakım Afrika ülkelerine hatta 2024’e kadar kâfi sayıda aşı gitmeyeceği kestirimleri yapılıyor. Bu da aslında herkese ziyan verecektir. Daima yeni mutasyonlar oluşuyor. Pandemiyle uğraş yavaş tempoda devam ederse daha fazla mutasyon oluşma tehlikesi var. Kimi mutasyonlara karşı aşıların da tesiri kalmayabilir. bu biçimde da yine aşı geliştirilmesi gerekir. Saydığım tehlikelerden dolayı epeyce mantıksız patentlerin kaldırılmasına karşı çıkılıyor olması. Almanya’nın da Avrupa ülkelerinin de patentlerin kaldırılması istikametinde kanaat göstermesi gerekiyor. Pandemi ne kadar uzun sürerse o kadar fazlaca hem insan hayatına mal olacak birebir vakitte ekonomilere ziyan verecek. Öne sürülen münasebetlerden biri, yeni bir salgın olduğunda özel şirketler kar yapamazlarsa aşı üretmezler. halbuki BionTech aşı üretti ancak kamunun da yardımını aldı. 375 milyon euro devlet bu şirkete yardım etti. Bu yalnızca sermayenin geliştirdiği bir aşı değil. Bunu da göz önünde bulundurmak gerekiyor.
BionTech kurucuları Uğur Şahin de Hasret Türeci de patent kaldırılsa dahi bu aşıları üretmek için biroldukca ülkede uygun donanımın var olmadığını, tek sorunun patentten ibaret olmadığını söylemiş olduler.
Natürel ki tek sorun patent değil. Memleketler arası işbirliği de gerekiyor, teknoloji transferi de yapılması lazım. Biraz evvel anlattığım üzere pandemi ne kadar uzun sürerse o kadar Avrupa ülkelerinin de geleceği mutasyonlardan dolayı tehlikeye giriyor. Uğur Şahin o denli diyor lakin memleketler arası işbirliği ile bu problemler aşılabilir. Geçmişte de bunun örnekleri var. Şayet patentler kaldırılırsa bu birinci kez olmayacak. Ayrıyeten aşı bulan şirketlere devletler de yardım etti. Biz aslına bakarsan kamunun daha hayli bu alanlara girmesini savunuyoruz. Zira yalnızca özel sermayeye bırakınca bu biçimde dertlerle karşı karşıya kalıyoruz.
Almanya bilhassa de Şansölye Merkel salgını yönetme biçimiyle tüm dünyadan övgü topladı. Sizce, Merkel hükümeti bu süreci sahiden âlâ yönetti mi?
Bence yanlış siyasetler uygulandı. AB hayli geç aşı siparişinde bulundu bu niçinle de aşılar fazlaca geç geldi. İngiltere, ABD üzere ülkeler epey daha erken ve fazlaca daha fazla sayıda aşı elinde bulunduruyordu. Bu niçinle de vatandaşlarını daha süratli aşılayabildiler. Geçtiğimiz Kasım ayından beri Almanya’da lockdown var. Özel ömrümüzde biroldukça şey kısıtlandı. Saat 21.00’den daha sonra sokağa çıkmak bile yasaklandı. Ancak öteki taraftan beşerler sabahları dolu trenlerle, otobüslerle işe gitmek zorunda bırakıldılar. Uzun bir süre işyerlerinde önemli tedbirler de alınmadı. Günlük yapılacak testler hayli geç piyasaya çıktı. Sermayenin çıkarı kelam konusu olunca kısıtlanma siyasetleri uygulanmadı. Fakat özel ömrümüzde her şey kısıtlandı. Bu çarpık bir durumdu epey kararlı siyasetler uygulanmadı. Lockdown epey uzun sürdü. Merkel hükümeti daha kararlı davransaydı ve kapanmayı her alanda yapsaydı tahminen üç yahut dört hafta ortasında kapanmayı atlatacak, daha çabuk özgürlüklerimize kavuşacaktık. Yeni Zelanda, Avustralya, Güney Kore üzere ülkeler daha başarılı pandemiyle çaba siyasetleri uyguladılar. Daha çabuk, daha sert önlemler alarak süratli atlatabildiler. Almanya’daki kapanma yarım yamalak bir müddetç oldu. Bu niçinle de epey uzun sürdü. Ayrıyeten yardımların önemli bir kısmı süratli bir biçimde bir daha büyük sermaye sahiplerine verildi. Küçük firmaların, şirketlerin yardım alması aylar sürdü. Büyük yardım alan Lufthansa üzere bir şirket buna karşın insanları işten çıkardı. Şartsız yardım yapılmaktansa orada çalışan personellerin de haklarını koruyarak yardım yapılmalıydı.
Seçimlere geri döneyim. Yapılan anketlerde ekseriyetle Yeşiller önde görünüyor. Yeşillerin başbakan adayı Annalena Baerbock medyanın da gösterdiği ağır ilgi sebebiyle epey tanınan oldu. Neredeyse basın Baerbock seçilsin diye taraf üzere duruyor. Şu anki süreci, basının bu tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Beşerler arayış ortasında, medya da olağan Yeşilleri alternatif olarak sunuyor. Son periyotlarda etraf siyasetlerinin bir daha tanınan olması o denli bir algı yaratıyor. Bilhassa gençler Yeşiller çevreci bir parti olduğu için onlara oy verelim diyorlar. Lakin Yeşiller’in gerçek bir alternatif olmadığını düşünüyorum. Yer aldıkları eyalet hükümetlerinde farklı bir siyaset uygulamıyorlar. örneğin Baden Württemberg eyaletinde başbakan Yeşiller’den bulunmasına karşın çok da çevreci siyasetler uygulamıyor. Hatta tam bilakis oto endüstrisinin çıkarlarını savunuyor. Hessen eyaletinde ormanları kesip otoban yapıyorlar. Yeşiller iklim krizini kapitalizm ve sistem ortasında çözebileceğini düşünüyor. Burada bence bir çelişki var ve bu çelişkiyi insanlara daha güzel ve daha ayrıntılı anlatmak gerekiyor. Şimdiki ekonomik sistemimizin her vakit büyümeye muhtaçlığı var. Bu büyümenin faturası da tabiata çıkıyor. Yeşil bir kapitalizmi savunuyorlar, bunun gerçekçi olduğunu düşünmüyorum. Biz Sol Parti olarak tam aykırısını savunuyoruz. Örneğin öncelikli olarak güç alanındaki büyük şirketlerin sahip oldukları gücü ellerinden almak gerektiğini, kâr gayesi gütmeyen kooperatiflerin olması gerektiğini düşünüyoruz. Petrol, gaz alanındaki büyük şirketlerle, sermayelerle uğraş etmek gerekiyor. İklim krizine karşı çaba ederken daha değişik bir iktisadın gelişmesini de savunuyoruz. Bunun için toplumsal iktisat diyoruz. Monopollerin dağılmasını onların yerine kar hedefi gütmeyen kooperatiflerin olduğu, halkın yer aldığı, daha iştirakçi bir iktisadın gelişmesini savunuyoruz. İklim ve etraf krizine karşı lakin bu biçimde ilerleme sağlayabiliriz diye düşünüyorum. Büyümeye dayalı bir iktisadın meseleleri çözeceğini düşünmek hayalcilik olur. Yeşiller seçilse dahi koalisyon ortağının kim olacağı hayli değerli. Koalisyon ortağı CDU (Hristiyan Demokrat Birliği) olursa şu anda uygulanan siyasetlerin üç aşağı beş üst tıpkı olacak. Birtakım eyaletlerde CDU ve Yeşiller koalisyonu var. Gözlemlediğimiz kadarıyla oralarda da değişik bir siyaset yapılmıyor. Ayrıyeten Yeşiller’in barışçıl siyasetleri da yok. Daha epey NATO’cu, ABD’yi müttefik görüp Rusya’ya karşı düşmanca konumlanan bir siyasetleri var. Barışı savunan eski Yeşiller yok artık. Radikal değişiklikler uygulamak istiyorlarsa bunu kesinlikle ne CDU ile ne de FDP (Hür Demokratik Parti) ile gerçekleştirebilirler. aslına bakarsanız Sol Parti’ye de epey sıcak bakmıyorlar.
Az evvel beşerler alternatifsiz oldukları için Yeşiller’e yöneliyorlar dediniz. Pekala, Sol Parti niye alternatif olduğunu gösteremiyor? Sol Parti kendisi mi kendini anlatamıyor ya da Sol Parti’nin kendini söz edebileceği alanları mı kısıtlıyorlar?
Basından büyük dayanak alacağımızı düşünmek gerçek dışı olur. Biz kendimizi sosyalist parti olarak tanımlıyoruz. Evvelce Almanya antikomünizmin en kuvvetli olduğu ülkelerden bir tanesiydi, bu hala da devam ediyor. Piyasacı siyasetleri eleştirince, kapitalizme tenkitler getirince basın anında bizi eleştiriyor. Çabucak bunlar DDR (Alman Demokratik Cumhuriyeti) sistemini savunuyorlar deniliyor. DDR üzerinden bize karşı propaganda üretiyorlar. Fakat tabi bizde kendimizi niçin daha uygun tabir edemiyoruz diye sorgulamamız da gerekiyor. Yahut bunu önümüzdeki seçim kampanyasında daha uygun nasıl yapabiliriz diye baş yormamız gerekiyor. Aslında biz biroldukca hususta Almanya halkının çoğunluğunun desteklediği taleplerle öne çıkıyoruz. örneğin silah ihracatının durdurulmasını istiyoruz. Kamuoyu yoklamalarında halkın yüzde altmışı-yetmişi bunu destekliyor. Hele hele kriz bölgelerine silah ihracatının durdurulmasını halk istiyor. Bunu savunan tek parti de biziz. Ya da varlık vergisi konusunda da anketler yapıldığında halkın büyük bir kısmı bunu destekliyor. Varlık vergisini talep eden tek parti bir daha biziz. Çok mevzuda çoğunluğun desteklediği siyasetleri savunduğumuzu düşünüyorum.
Politik açıdan acil çözülmesi gereken Almanya’nın en değerli sorunu nedir?
Tabi en acil sorun pandemiyi aşmak. Aşarsak şayet önümüzdeki aylarda en değerli husus gelir adaletsizliği olacak. En başta bahsetmiş olduğum pandeminin ağır faturasının halkın sırtına yüklenip yüklenmeyeceği konusu olacak. Krizle birlikte halkın daha da yoksullaştığı ancak küçük bir seçkin kısmın daha da zenginleştiğini görüyoruz. Pandemi devrinde devletin yaptığı borçlanmayı bu süreçte en epeyce kar edenlere ödetilip ödetilmeyeceğini takip etmek gerekiyor. Onların bu mevzuda sorumluluk almaları için çaba etmemiz gerekiyor. Ayrıyeten pandemi bize zayıf bir toplumsal devletin, zayıf, özleştirilmiş bir sıhhat siteminin çabayı daha da zorlaştırdığını da gösterdi. Sıhhat, eğitim alanlarında kamuya daha fazla yatırım yapmak gerekiyor. Yeni iş alanlarının teşvik edilmesi de lazım. İklimle gayrette rüzgâr gücüne, toplu taşımaya daha epeyce yatırım yapmak gerekiyor. Sanırım önümüzdeki süetçe bu üzere mevzularla çaba etmek ön plana çıkacak.
Yeşiller ve CDU’nun birlikte kurduğu bir hükümet tablosunun ortaya çıktığını var sayarsak Almanya’nın Türkiye siyasetinde bir değişiklik olur mu?
Yeşiller Türkiye hükümetini daha eleştirel bir tavır içerisindeler ancak sonuçta her vakit çıkarlar ön planda tutulduğu için burada hayli büyük bir değişiklik olacağını sanmıyorum. Ancak değişime gereksinimimiz var orası kesin. Biz Türkiye ile yapılan Mülteci Mutabakatını daima eleştirdik. Burada Avrupa’nın ne derece ikiyüzlü olduğunu da herkes gördü. Erdoğan hükümeti Avrupa’nın el üstünde tuttuğu pahalara karşı siyaset izlese de göçmenlerin Avrupa’ya gelmemesi uğruna buna göz yumuluyor. Demokrasinin ortadan kaldırıldığı, insan haklarının çiğnendiği, gelir adaletsizliğinin büyüdüğü, muhaliflerin üzerinde dayanılmaz bir baskının olduğu bir periyotta Erdoğan’la bir işbirliğine girmek olağan olarak yanlıştı. Buna asla dayanak vermedik. Ayrıyeten Türkiye’ye yapılan silah ihracatı da derhal durdurulmalı. Mülteci Muahedesi çabucak iptal edilmeli. Lakin Yeşiller-CDU koalisyonu olursa fazlaca fazla bir şeyin değişeceğini sanmıyorum.
ALINTIDIR
KÖLN – Almanya 26 Eylül’de genel seçimlere gidecek. Partiler seçim çalışmalarını pandemi kısıtlamalarına karşın yürütüyor. 16 yıllık Angela Merkel başbakanlığı bitecek ve yeni bir periyot başlayacak. Yeşiller Partisi anketlerde önde çıksa da vakit zaman Merkel’in partisi CDU da (Hristiyan Demokratlar Birliği) birkaç puan farkla Yeşiller’in önüne geçebiliyor. Almanya’nın en esaslı partisi Toplumsal Demokrat Parti (SPD) anketlerde yüzde 14 üzere bir orana sabitlendi.
Her ne kadar anketlerde şimdilik Hıristiyan Birlik Partisi (CDU) ve Yeşiller koalisyonu olacak üzere görünse de seçimlere daha 125 gün var. Seçimler hem Almanya’da yaşayan 3,5 milyon Türkiyeli nüfus niçiniyle birebir vakitte tarihi, ekonomik ve politik münasebetlerin derinliğinden dolayı Türkiye’yi direkt ilgilendiriyor. Ülkede yaşayan en büyük göçmen kümesi olan Türkiyelilerin farklı siyasi partilerde milletvekili adaylıkları var. Bu adayları röportajlarla vakit zaman Gazete Duvar’a taşımayı hedefledik.
Bu seri röportajlara Türkiye kökenli siyasetçilere en çok yer veren Sol Parti’nin (Die Linke) adaylarından Deniz Çelik’le devam ediyoruz. Deniz Çelik 2015 yılından bu yana Hamburg eyaletinde Sol Parti’de milletvekilli olarak bakılırsav yapıyor. Partisinin sıhhat ve iç siyasetler sözcüsü de olan Çelik, bununla birlikte siyaset bilimcisi. Deniz Çelik’le adaylığını, pandemi sürecini, Sol Parti’nin maksatlarını, siyasetini ve Almanya siyasetini Gazete Duvar için konuştuk:
Federal siyaset ile eyalet siyaseti birbirlerinden farklı alanlar. Federal meclise seçildiğinizde sizin için hangi bahisler öncelikli olacak? Bilhassa Türkiye kökenli yahut göçmen kökenli seçmenlerle ilgili saptadığınız ve Berlin’de üzerinde tahlil üretmek üzere belirlediğiniz mevzular var mı?
Türkiyeli seçmenler için öncelikli gördüğüm hususların başında ikili vatandaşlık geliyor. Bu benim de desteklediğim ve olması gerektiğini düşündüğüm bir bahis. Ayrıyeten hem Türkiye’den birebir vakitte başka ülkelerden Almanya’ya gelen göçmenlerin vatandaş olmasalar da burada uzun mühlet yaşayanların seçme seçilme haklarını elde etmeleri de benim için kıymetli. Örneğin benim babam 1969 yılında Almanya’ya gelmiş. 50 yıldan fazla bir süre burada çalıştı, vergilerini ödedi. Lakin hala seçme hakkı olmadığı için demokratik seçimlere katılamıyor. Yalnızca Hamburg eyaletinde 150 bin göçmen kökenli insanın seçme hakkı yok. Bu epeyce değerli bir hak, bu hakkın elde edilmesi için gayret ediyoruz. Federal parlamento bu konularda çaba yürütmek için en gerçek yer. Bunların haricinde toplumsal meseleler her vakit için göçmenleri daha hayli etkiliyor. Eğitimde fırsat eşitliği, gelirler içindeki uçurum üzere bahisler her vatandaşı ilgilendiriyor fakat göçmenleri tahminen iki kat daha fazla ilgilendiriyor. Bu mevzular ülke genelinde siyaset yürütülebilecek mevzular.
Almanya’daki Türkiyelilerin önemli bir kısmı sağ eğilimli. Seçme hakları olsa tahminen Sol Parti’ye değil de daha epey toplumsal demokratlara yahut tahminen muhafazakârlara oy verecekler. bu biçimde bir telaş taşıyor musunuz? Verdiğiniz örnekten yola çıkarsam 150 bin seçmen oy kullanabilse Sol Parti’ye oy verenlerin oranı yüksek olur muydu?
Bu mevzuda kestirim yürütmek yahut kime oy vereceklerini öngörmek kolay değil. Bizim misyonumuz insanlara ulaşmak ve onlara Sol Parti’nin niye onların çıkarlarını savunduğunu anlatmaktır. Beşerler öbür partileri tercih ederlerse onlara partimizin hangi kıymetleri savunduğunu biz gereğince anlatamamışız demektir. Artık siz sağ eğilimliler dediniz diye söylüyorum, alışılmış buna tesir eden öbür sebepler de var. Bir taraftan yurt haricinden da propaganda yürütülüyor, insanları etkilemeye çalışıyorlar, bu da tesirli oluyor. Lakin öteki taraftan Türkiyeli insanların büyük kısmı burada personel yahut işçiler. Onlar da kesinlikle daha uygun bir gelir düzeyine ulaşmak, daha insanca çalışma şartlarına sahip olmak, çocuklarına daha uygun bir gelecek vermek, daha adil bir eğitim siteminde okumalarını sağlamak, özetlemek gerekirsesı daha güzel bir ömür standartlarının olmasını istiyorlardır. Biz insanlara tam da onların bu ömrü kurmalarını sağlamak için siyaset yapmaya çalıştığımızı anlatabilirsek, saydığım bu niçinlerden dolayı insanları Sol Partiye kazandırmak hiç de sıkıntı olmayacaktır. Biz onların çıkarlarını savunuyoruz. Çoğunluğu sermaye sahibi değil, birçoğu geçim sorunu yaşıyor. Eğitimde dışlama yahut ayrımcılıkla karşı karşıya kalıyorlar. Bizim bu meseleleri çözmek için epey yeterli bir parti programımız olduğunu onlara daha güzel anlatmamız gerektiğini düşünüyorum.
Deniz Çelik: Gelir adaletsizliğini en epeyce gündeme taşıyan ve buna karşı tahlilleri olan bir partiyiz.
Nedir Sol Parti’nin programının öteki partilerden farkı?
Gelir adaletsizliğini en epeyce gündeme taşıyan ve buna karşı tahlilleri olan partiyiz. Ayrıyeten her geçen gün yapılan ıslahatlarla düzgünce zayıflatılan toplumsal devletin bir daha güçlenmesini istiyoruz. Neoliberal siyasetler zenginle yoksul içindeki gelir uçurumunu daha da büyüttü. Bizim savımız bu siyasetlere karşı emekçilerin, işçilerin, halkın çıkarlarını savunmaktır. örneğin daha pandemi devam ettiği için artık hayli konuşulmuyor lakin en geç önümüzdeki yıl bu krizin bir faturası çıkacak. Bu fatura kime çıkacak? Bu bahiste tartışmalar yapılacak. Ayrıyeten bu krizden daha fazla zenginleşerek çıkanlar da olacak. Biz Sol Parti olarak krizden zenginleşerek çıkanların bu krizin finansmanını yapılandırmada daha epeyce sorumluluk almaları gerektiğini savunuyoruz. Bu fatura halkın, gelir düzeyi düşük kesitlerin, personellerin, işçilerin üzerine yüklenmemeli. Parti olarak da bu mevzuda epeyce somut tekliflerimiz var. Biz varlığı epeyce olanlardan, fazla serveti olanlardan ekstra vergi alınmasını talep ediyoruz. Örneğin bir milyon eurodan fazla serveti olanlar daha fazla vergi ödesinler diyoruz. Orta ve alt sınıfın ödediği vergilerin de düşürülmesini talep ediyoruz. Bunun yanı sıra sıhhat sisteminin bir daha kamusallaştırılmasını istiyoruz. Sıhhat alanında yapılan özelleştirmenin negatif tesirlerini pandemi devrinde gördük. İşçi sayısının yetersizliğinden hastane kapatılmalarına kadar biroldukca negatif durum yaşandı. Buda bizim pandemiyle çabamızı zayıflatan etkenler oldu. Gelir adaletsizliği seçim kampanyamızın da ana gündem hususu olacak. Bu da bizi öteki partilerden farklı kılan bir nokta diye düşünüyorum.
Sıhhat sistemine dair konuşmuşken, pandeminin en değerli kazananlarından biri de Alman BionTech firması oldu. ABD’li ilaç şirketi Pfizer’la ürettikleri aşı dünya genelinde en ön plana çıkan aşı oldu. ABD lideri Biden aşı patentlerinin kaldırılmasını gündeme getirdi. Lakin Merkel ve BionTech kurucuları buna karşı çıktılar. Bilhassa Hindistan başta olmak üzere, Asya ülkelerinde durum fazlaca makûs devam ediyor. Almanya’da da aşılama aşıyı üreten ülke bulunmasına karşın süratli ilerlemiyor. Patentlerin kaldırılması konusunda siz ne düşünüyorsunuz?
Patentlerin kaldırılmasına karşı çıkılıyor olmasını hakikat bulmuyorum. Pandemide milyonlarca insan hayatını kaybetti. Hala bu vakitte bile aşı üreten şirketler karlarını düşünüyorlar. olağanüstü bir durumdan geçiyoruz. Burada kârın değil insan hayatının ön planda olması gerekiyor. Bu niçinle patentlerin kaldırılması epeyce kıymetli bir talepti. Zira patentler kaldırıldığında bu kapasiteye sahip fabrikalar da devletlerin de takviyeleriyle aşı üretebilirler ve bu da daha fazla insan ömrü kurtarabilir. Pandemiye karşı daha yeterli bir çaba verilmiş olur. bu biçimdece daha süratli bir formda de bu sorunu aşarız diye düşünüyorum. Küresel çapta bakarsak Hindistan dediniz yahut Afrika ülkeleri, oralara hayli az aşı gidiyor. Birtakım Afrika ülkelerine hatta 2024’e kadar kâfi sayıda aşı gitmeyeceği kestirimleri yapılıyor. Bu da aslında herkese ziyan verecektir. Daima yeni mutasyonlar oluşuyor. Pandemiyle uğraş yavaş tempoda devam ederse daha fazla mutasyon oluşma tehlikesi var. Kimi mutasyonlara karşı aşıların da tesiri kalmayabilir. bu biçimde da yine aşı geliştirilmesi gerekir. Saydığım tehlikelerden dolayı epeyce mantıksız patentlerin kaldırılmasına karşı çıkılıyor olması. Almanya’nın da Avrupa ülkelerinin de patentlerin kaldırılması istikametinde kanaat göstermesi gerekiyor. Pandemi ne kadar uzun sürerse o kadar fazlaca hem insan hayatına mal olacak birebir vakitte ekonomilere ziyan verecek. Öne sürülen münasebetlerden biri, yeni bir salgın olduğunda özel şirketler kar yapamazlarsa aşı üretmezler. halbuki BionTech aşı üretti ancak kamunun da yardımını aldı. 375 milyon euro devlet bu şirkete yardım etti. Bu yalnızca sermayenin geliştirdiği bir aşı değil. Bunu da göz önünde bulundurmak gerekiyor.
BionTech kurucuları Uğur Şahin de Hasret Türeci de patent kaldırılsa dahi bu aşıları üretmek için biroldukca ülkede uygun donanımın var olmadığını, tek sorunun patentten ibaret olmadığını söylemiş olduler.
Natürel ki tek sorun patent değil. Memleketler arası işbirliği de gerekiyor, teknoloji transferi de yapılması lazım. Biraz evvel anlattığım üzere pandemi ne kadar uzun sürerse o kadar Avrupa ülkelerinin de geleceği mutasyonlardan dolayı tehlikeye giriyor. Uğur Şahin o denli diyor lakin memleketler arası işbirliği ile bu problemler aşılabilir. Geçmişte de bunun örnekleri var. Şayet patentler kaldırılırsa bu birinci kez olmayacak. Ayrıyeten aşı bulan şirketlere devletler de yardım etti. Biz aslına bakarsan kamunun daha hayli bu alanlara girmesini savunuyoruz. Zira yalnızca özel sermayeye bırakınca bu biçimde dertlerle karşı karşıya kalıyoruz.
Almanya bilhassa de Şansölye Merkel salgını yönetme biçimiyle tüm dünyadan övgü topladı. Sizce, Merkel hükümeti bu süreci sahiden âlâ yönetti mi?
Bence yanlış siyasetler uygulandı. AB hayli geç aşı siparişinde bulundu bu niçinle de aşılar fazlaca geç geldi. İngiltere, ABD üzere ülkeler epey daha erken ve fazlaca daha fazla sayıda aşı elinde bulunduruyordu. Bu niçinle de vatandaşlarını daha süratli aşılayabildiler. Geçtiğimiz Kasım ayından beri Almanya’da lockdown var. Özel ömrümüzde biroldukça şey kısıtlandı. Saat 21.00’den daha sonra sokağa çıkmak bile yasaklandı. Ancak öteki taraftan beşerler sabahları dolu trenlerle, otobüslerle işe gitmek zorunda bırakıldılar. Uzun bir süre işyerlerinde önemli tedbirler de alınmadı. Günlük yapılacak testler hayli geç piyasaya çıktı. Sermayenin çıkarı kelam konusu olunca kısıtlanma siyasetleri uygulanmadı. Fakat özel ömrümüzde her şey kısıtlandı. Bu çarpık bir durumdu epey kararlı siyasetler uygulanmadı. Lockdown epey uzun sürdü. Merkel hükümeti daha kararlı davransaydı ve kapanmayı her alanda yapsaydı tahminen üç yahut dört hafta ortasında kapanmayı atlatacak, daha çabuk özgürlüklerimize kavuşacaktık. Yeni Zelanda, Avustralya, Güney Kore üzere ülkeler daha başarılı pandemiyle çaba siyasetleri uyguladılar. Daha çabuk, daha sert önlemler alarak süratli atlatabildiler. Almanya’daki kapanma yarım yamalak bir müddetç oldu. Bu niçinle de epey uzun sürdü. Ayrıyeten yardımların önemli bir kısmı süratli bir biçimde bir daha büyük sermaye sahiplerine verildi. Küçük firmaların, şirketlerin yardım alması aylar sürdü. Büyük yardım alan Lufthansa üzere bir şirket buna karşın insanları işten çıkardı. Şartsız yardım yapılmaktansa orada çalışan personellerin de haklarını koruyarak yardım yapılmalıydı.
Seçimlere geri döneyim. Yapılan anketlerde ekseriyetle Yeşiller önde görünüyor. Yeşillerin başbakan adayı Annalena Baerbock medyanın da gösterdiği ağır ilgi sebebiyle epey tanınan oldu. Neredeyse basın Baerbock seçilsin diye taraf üzere duruyor. Şu anki süreci, basının bu tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Beşerler arayış ortasında, medya da olağan Yeşilleri alternatif olarak sunuyor. Son periyotlarda etraf siyasetlerinin bir daha tanınan olması o denli bir algı yaratıyor. Bilhassa gençler Yeşiller çevreci bir parti olduğu için onlara oy verelim diyorlar. Lakin Yeşiller’in gerçek bir alternatif olmadığını düşünüyorum. Yer aldıkları eyalet hükümetlerinde farklı bir siyaset uygulamıyorlar. örneğin Baden Württemberg eyaletinde başbakan Yeşiller’den bulunmasına karşın çok da çevreci siyasetler uygulamıyor. Hatta tam bilakis oto endüstrisinin çıkarlarını savunuyor. Hessen eyaletinde ormanları kesip otoban yapıyorlar. Yeşiller iklim krizini kapitalizm ve sistem ortasında çözebileceğini düşünüyor. Burada bence bir çelişki var ve bu çelişkiyi insanlara daha güzel ve daha ayrıntılı anlatmak gerekiyor. Şimdiki ekonomik sistemimizin her vakit büyümeye muhtaçlığı var. Bu büyümenin faturası da tabiata çıkıyor. Yeşil bir kapitalizmi savunuyorlar, bunun gerçekçi olduğunu düşünmüyorum. Biz Sol Parti olarak tam aykırısını savunuyoruz. Örneğin öncelikli olarak güç alanındaki büyük şirketlerin sahip oldukları gücü ellerinden almak gerektiğini, kâr gayesi gütmeyen kooperatiflerin olması gerektiğini düşünüyoruz. Petrol, gaz alanındaki büyük şirketlerle, sermayelerle uğraş etmek gerekiyor. İklim krizine karşı çaba ederken daha değişik bir iktisadın gelişmesini de savunuyoruz. Bunun için toplumsal iktisat diyoruz. Monopollerin dağılmasını onların yerine kar hedefi gütmeyen kooperatiflerin olduğu, halkın yer aldığı, daha iştirakçi bir iktisadın gelişmesini savunuyoruz. İklim ve etraf krizine karşı lakin bu biçimde ilerleme sağlayabiliriz diye düşünüyorum. Büyümeye dayalı bir iktisadın meseleleri çözeceğini düşünmek hayalcilik olur. Yeşiller seçilse dahi koalisyon ortağının kim olacağı hayli değerli. Koalisyon ortağı CDU (Hristiyan Demokrat Birliği) olursa şu anda uygulanan siyasetlerin üç aşağı beş üst tıpkı olacak. Birtakım eyaletlerde CDU ve Yeşiller koalisyonu var. Gözlemlediğimiz kadarıyla oralarda da değişik bir siyaset yapılmıyor. Ayrıyeten Yeşiller’in barışçıl siyasetleri da yok. Daha epey NATO’cu, ABD’yi müttefik görüp Rusya’ya karşı düşmanca konumlanan bir siyasetleri var. Barışı savunan eski Yeşiller yok artık. Radikal değişiklikler uygulamak istiyorlarsa bunu kesinlikle ne CDU ile ne de FDP (Hür Demokratik Parti) ile gerçekleştirebilirler. aslına bakarsanız Sol Parti’ye de epey sıcak bakmıyorlar.
Az evvel beşerler alternatifsiz oldukları için Yeşiller’e yöneliyorlar dediniz. Pekala, Sol Parti niye alternatif olduğunu gösteremiyor? Sol Parti kendisi mi kendini anlatamıyor ya da Sol Parti’nin kendini söz edebileceği alanları mı kısıtlıyorlar?
Basından büyük dayanak alacağımızı düşünmek gerçek dışı olur. Biz kendimizi sosyalist parti olarak tanımlıyoruz. Evvelce Almanya antikomünizmin en kuvvetli olduğu ülkelerden bir tanesiydi, bu hala da devam ediyor. Piyasacı siyasetleri eleştirince, kapitalizme tenkitler getirince basın anında bizi eleştiriyor. Çabucak bunlar DDR (Alman Demokratik Cumhuriyeti) sistemini savunuyorlar deniliyor. DDR üzerinden bize karşı propaganda üretiyorlar. Fakat tabi bizde kendimizi niçin daha uygun tabir edemiyoruz diye sorgulamamız da gerekiyor. Yahut bunu önümüzdeki seçim kampanyasında daha uygun nasıl yapabiliriz diye baş yormamız gerekiyor. Aslında biz biroldukca hususta Almanya halkının çoğunluğunun desteklediği taleplerle öne çıkıyoruz. örneğin silah ihracatının durdurulmasını istiyoruz. Kamuoyu yoklamalarında halkın yüzde altmışı-yetmişi bunu destekliyor. Hele hele kriz bölgelerine silah ihracatının durdurulmasını halk istiyor. Bunu savunan tek parti de biziz. Ya da varlık vergisi konusunda da anketler yapıldığında halkın büyük bir kısmı bunu destekliyor. Varlık vergisini talep eden tek parti bir daha biziz. Çok mevzuda çoğunluğun desteklediği siyasetleri savunduğumuzu düşünüyorum.
Politik açıdan acil çözülmesi gereken Almanya’nın en değerli sorunu nedir?
Tabi en acil sorun pandemiyi aşmak. Aşarsak şayet önümüzdeki aylarda en değerli husus gelir adaletsizliği olacak. En başta bahsetmiş olduğum pandeminin ağır faturasının halkın sırtına yüklenip yüklenmeyeceği konusu olacak. Krizle birlikte halkın daha da yoksullaştığı ancak küçük bir seçkin kısmın daha da zenginleştiğini görüyoruz. Pandemi devrinde devletin yaptığı borçlanmayı bu süreçte en epeyce kar edenlere ödetilip ödetilmeyeceğini takip etmek gerekiyor. Onların bu mevzuda sorumluluk almaları için çaba etmemiz gerekiyor. Ayrıyeten pandemi bize zayıf bir toplumsal devletin, zayıf, özleştirilmiş bir sıhhat siteminin çabayı daha da zorlaştırdığını da gösterdi. Sıhhat, eğitim alanlarında kamuya daha fazla yatırım yapmak gerekiyor. Yeni iş alanlarının teşvik edilmesi de lazım. İklimle gayrette rüzgâr gücüne, toplu taşımaya daha epeyce yatırım yapmak gerekiyor. Sanırım önümüzdeki süetçe bu üzere mevzularla çaba etmek ön plana çıkacak.
Yeşiller ve CDU’nun birlikte kurduğu bir hükümet tablosunun ortaya çıktığını var sayarsak Almanya’nın Türkiye siyasetinde bir değişiklik olur mu?
Yeşiller Türkiye hükümetini daha eleştirel bir tavır içerisindeler ancak sonuçta her vakit çıkarlar ön planda tutulduğu için burada hayli büyük bir değişiklik olacağını sanmıyorum. Ancak değişime gereksinimimiz var orası kesin. Biz Türkiye ile yapılan Mülteci Mutabakatını daima eleştirdik. Burada Avrupa’nın ne derece ikiyüzlü olduğunu da herkes gördü. Erdoğan hükümeti Avrupa’nın el üstünde tuttuğu pahalara karşı siyaset izlese de göçmenlerin Avrupa’ya gelmemesi uğruna buna göz yumuluyor. Demokrasinin ortadan kaldırıldığı, insan haklarının çiğnendiği, gelir adaletsizliğinin büyüdüğü, muhaliflerin üzerinde dayanılmaz bir baskının olduğu bir periyotta Erdoğan’la bir işbirliğine girmek olağan olarak yanlıştı. Buna asla dayanak vermedik. Ayrıyeten Türkiye’ye yapılan silah ihracatı da derhal durdurulmalı. Mülteci Muahedesi çabucak iptal edilmeli. Lakin Yeşiller-CDU koalisyonu olursa fazlaca fazla bir şeyin değişeceğini sanmıyorum.
ALINTIDIR