ahmetbeyler
Active member
Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), 14 Ekim’de Türkiye Taş Kömürü’ne (TTK) ilişkin Amasra Müessesinde meydana gelen ve 41 personelin hayatını yitirdiği patlamayla ilgili rapor yayınladı.
Raporda, ÇHD’li avukatların 20 Ekim Çarşamba günü maden alanında keşif sürecine dahil oldukları yer aldı.
“Delillerin karartılma riski”nin bulunduğuna dikkat çekilen rapordan öne çıkanlar şöyleki:
Keşif başlangıcında keşfin baştan sona kayıt altına alınmasına dair talebimizi lisana getirdik. Ardından uzmanlarla birlikte maden alanının girişinde bulunan bir odada maden içerisindeki etkin çalışma alanlarına, eski imalat alanlarına ve çalışma usulüne dair kuruluşta çalışan çalışandan bir kısım bilgiler alındı.
Söz konusu ayrıntıların kuruluş tarafınca olaydan daha sonra hazırlanan ve üzerinde madende ömrünü kaybeden madencilerin bulundukları yerlerin işaretlendiği bir harita üzerinden aktarıldığını gördük.
‘Gerçekle bağdaşması mümkün olmayan bilgiler’
İlk kademede madene dair bilgi transferlerinin kurumda farklı bir vardiyada nazaranvli olduğunu söyleyen iki mühendis tarafınca yapıldığını, bir kısım bilginin ise kuruluş müdürü tarafınca verildiği gözlemledik.
‘Havalandırmanın simülasyonu yoktu’
Haritalar üzerinde yapılan incelemenin akabinde madenin dijital ortamdaki 3d modelini incelemek için harita odasının olduğu idari binaya geçildi. Dijital ortamdaki 3d haritaların incelenmesi sırasında yönetmeliğe nazaran zarurî olması gereken maden havalandırma planının 3d simülasyonunun kurumda olmadığını, bu hususta VENTSİM isimli bilgisayar programının kurum tarafınca satın alındığını ancak programa dair bir eğitim verilmediği için kullanılamadığı bilgisini edindik.
Harita odasındaki incelemelerin akabinde uzman tarafınca hazırlanan 3d havalandırma modelini projeksiyon yardımı ile incelemek için dershane odasına geçildi. Bu esnada havalandırma modeli oluşturulurken maden içerisindeki hava bedellerine, hava kapılarına ve tali havalandırma için kullanılan vantüplere dair ayrıntıların keşfin başından bu yana bilgisine başvurulan kuruluşta misyonlu mühendisten alındığını gözlemledik.
‘Barajların gerisinde çalışan sensör eksik’
detayların alındığı sırada hava kıymetlerine dair bilgi paylaşan mühendisin tartışma konusu bölgedeki hava akış suratının daha yüksek çıkmasını sağlamak maksadıyla birinci verdiği ayrıntıları daima olarak değiştirme eforu içerisinde olduğunu gözlemledik.
Bilirkişi tarafınca o anda oluşturulan 3d havalandırma modeline dair yapılan incelemenin akabinde gaz izleme odasına geçildi. Gaz izleme odasında yapılan incelemelerde, işletmede çalışan mühendisler ve gaz izlemede misyonlu işçi tarafınca eksperlere birinci başta madene giriş-çıkışı kapatmak için yapılan mevcut barajların ardında çalışan bir sensörün olmadığı bilgisi verildi.
Kayıtlarda tutarsızlık
Gaz izleme sistemindeki sensör bilgileri ile harita üzerine işaretlenen sensörler karşılaştırıldığında birebir sınır üstündeki CH4 (metan) ve CO (karbonmonoksit) sensörlerine ilişkin kayıtların birbirleri ile tutarsız bedeller gösterdiği görüldü.
O sırada gaz izleme ünitesinde çalışan bir çalışana sistemde kayıtlı sensör isimlerinin yanlış eşleştirilme ihtimali soruldu ve kimi sensörlerin eşleşmediği ve farklı sensörlere ilişkin bilgileri döndürdüğü bakılırsavli işçi tarafınca kabul edildi. Soruşturma savcısından bu konunun tutanak altına alınması talep edildi ve bu durum sersör kayıt çıktıları üzerinde tutanak altında alındı. Keşif tutanağında bu konu yer almamaktadır.
Metan gazı değeri
Gaz izleme odasından çıkıldığı esnada gaz izleme ünitesindeki bilgisayar sisteminde inceleme yapan bir uzman tarafınca o esnada kırmızı ile alarm veren bir CH4 (metan) sensörünün olduğu ve anlık olarak 3.75 bedelini gösterdiği fark edildi. – daha sonrasında bu bölgeninin harita üzerinde işaretlenmediği de tespit edilmiştir- Kırmızı ile alarm veren sensörün çabucak altında bulunan öbür bir sensörün de anlık olarak çok yüksek bedel gösterdiği tespit edildi. Bu sırada gaz izleme sorumlusu işletme işçisi kötülük geçirdi ve sıhhat gruplarının müdahalesi için gaz izleme odasından çıkmak zorunda kalındı
Rahatsızlanan çalışanın odadan çıkarılmasının akabinde uzman tarafınca fark edilen anlık metan kıymetinin tutanak altına alınması tarafımızca talep edildi. Bu doğrultuda yeniden gaz izleme odasına geçildi ve metan sensörünün şimdiki pahasının bu sefer yüzde 3.29 civarında olduğu, alarm veren öteki metan sensörünün ise yüzde 5 paha gösterdiği tutanak altına alındı.
‘Sensörde kalibrasyon sorunu’
Bu sırada keşif boyunca bilgisine başvurulan ve tıpkı işletmede çalışan bir mühendis tarafınca sensörde kalibrasyon sorunu olabileceği, o bölgeden iki gün evvel yapılan ölçümlerde sensörün yüzde 4 bedelinde metan gösterirken seyyar ölçüm aygıtı ile yapılan ölçümün yüzde 3 olduğu lisana getirilmiştir.
Kendisine bu karşılaştırma verisini nasıl elde ettiği sorulduğunda; bilginin kaynağının telefonuna Whatsapp uygulaması aracılığı ile gönderilen bir kroki olduğunu söylendi.
Baraj artlarından ölçüm alınamadığı tezi karşısında kroki ve üstündeki numune ölçüm bedellerinin kanıt niteliğinde olduğu ve el konulması gerektiği Soruşturma savcısı ile paylaşıldıysa da telefon hakkında bir el koyma süreci yapılmadı.
Delil karartma
Gaz izleme kısmındaki incelemelerin tamamlanmasının akabinde şilt tahkimatlarının yer aldığı açık alana gidildi. Şilt tahkimatlarının yer aldığı açık kısımda yapılan kısa incelemeden daha sonra maden içerisinin yüksek gaz bedelleri ve yangının devam etmesi niçiniyle inançlı olmadığı bilgisi verildi ve keşif bu basamakta sonlandırıldı.
Keşif sırasında bilgisine başvurulan mühendislerin tutarsız bilgiler vermeleri ve alınan birtakım ayrıntıların gerçek dışı olduğunun anlaşılması, kuruluş çalışanının kanıtları karartma ihtimalinin yüksek olduğunu göstermektedir.
Soma’dan örnek
Soma’da bir daha havalandırma haritası üzerinde yapılan tahrifat ile gerçekte olmayan bir acil çıkış yolu çizilmiş, kovuşturma sırasında havalandırma defterindeki hava suratı kayıtlarının da gerçeği yansıtmadığı anlaşılmıştır.
14 Ekim 2022 tarihinde gerçekleşen ve 41 çalışanın vefatı, biroldukca çalışanın de faydalanmasına niye olan bu katliamın sorumluları çabucak hemen tespit edilmemiş, şüpheliler hakkında rastgele bir isimli süreç yapılmamıştır.
‘Son derece tehlikeli’
Madende bulunan bilgisayarlar, sensör kayıtları vb. dijital gereçlere el konulması için 16 Ekim 2022 tarihinde, yani katliamdan yaklaşık iki gün daha sonra, Sulh Ceza Hakimliği’nden karar talep edilmiş olması, kanıtların karartılması istikametindeki telaşlarımızı daha da güçlendirmektedir.
Katliamın üzerinden 7 gün geçmiş bulunmasına karşın şüphelilerin hala maden alanındaki tüm kanıtlara erişebilmesi soruşturmanın salahiyeti ve hakikatin açığa çıkarılması açısından son derece tehlikelidir.
Geçmiş periyotlarda takip ettiğimiz soruşturma süreçlerinde karşılaştığımız kanıtların karartılması ve tahrif edilmesi sıkıntılarının yaşanmaması ismine; şüphelilerin bir an evvel tespit edilerek gözaltına alınmaları, haklarında gerekli önlemlerin uygulanması, kuruluşta bakılırsavli tüm işçinin nazaranvden el çektirilerek ocağın öteki bir gruba teslim edilmesi ve keşif sırasında alınan ayrıntıların denetlenerek denetiminin yapılması gerekmektedir.”
Raporda, ÇHD’li avukatların 20 Ekim Çarşamba günü maden alanında keşif sürecine dahil oldukları yer aldı.
“Delillerin karartılma riski”nin bulunduğuna dikkat çekilen rapordan öne çıkanlar şöyleki:
Keşif başlangıcında keşfin baştan sona kayıt altına alınmasına dair talebimizi lisana getirdik. Ardından uzmanlarla birlikte maden alanının girişinde bulunan bir odada maden içerisindeki etkin çalışma alanlarına, eski imalat alanlarına ve çalışma usulüne dair kuruluşta çalışan çalışandan bir kısım bilgiler alındı.
Söz konusu ayrıntıların kuruluş tarafınca olaydan daha sonra hazırlanan ve üzerinde madende ömrünü kaybeden madencilerin bulundukları yerlerin işaretlendiği bir harita üzerinden aktarıldığını gördük.
‘Gerçekle bağdaşması mümkün olmayan bilgiler’
İlk kademede madene dair bilgi transferlerinin kurumda farklı bir vardiyada nazaranvli olduğunu söyleyen iki mühendis tarafınca yapıldığını, bir kısım bilginin ise kuruluş müdürü tarafınca verildiği gözlemledik.
‘Havalandırmanın simülasyonu yoktu’
Haritalar üzerinde yapılan incelemenin akabinde madenin dijital ortamdaki 3d modelini incelemek için harita odasının olduğu idari binaya geçildi. Dijital ortamdaki 3d haritaların incelenmesi sırasında yönetmeliğe nazaran zarurî olması gereken maden havalandırma planının 3d simülasyonunun kurumda olmadığını, bu hususta VENTSİM isimli bilgisayar programının kurum tarafınca satın alındığını ancak programa dair bir eğitim verilmediği için kullanılamadığı bilgisini edindik.
Harita odasındaki incelemelerin akabinde uzman tarafınca hazırlanan 3d havalandırma modelini projeksiyon yardımı ile incelemek için dershane odasına geçildi. Bu esnada havalandırma modeli oluşturulurken maden içerisindeki hava bedellerine, hava kapılarına ve tali havalandırma için kullanılan vantüplere dair ayrıntıların keşfin başından bu yana bilgisine başvurulan kuruluşta misyonlu mühendisten alındığını gözlemledik.
‘Barajların gerisinde çalışan sensör eksik’
detayların alındığı sırada hava kıymetlerine dair bilgi paylaşan mühendisin tartışma konusu bölgedeki hava akış suratının daha yüksek çıkmasını sağlamak maksadıyla birinci verdiği ayrıntıları daima olarak değiştirme eforu içerisinde olduğunu gözlemledik.
Bilirkişi tarafınca o anda oluşturulan 3d havalandırma modeline dair yapılan incelemenin akabinde gaz izleme odasına geçildi. Gaz izleme odasında yapılan incelemelerde, işletmede çalışan mühendisler ve gaz izlemede misyonlu işçi tarafınca eksperlere birinci başta madene giriş-çıkışı kapatmak için yapılan mevcut barajların ardında çalışan bir sensörün olmadığı bilgisi verildi.
Kayıtlarda tutarsızlık
Gaz izleme sistemindeki sensör bilgileri ile harita üzerine işaretlenen sensörler karşılaştırıldığında birebir sınır üstündeki CH4 (metan) ve CO (karbonmonoksit) sensörlerine ilişkin kayıtların birbirleri ile tutarsız bedeller gösterdiği görüldü.
O sırada gaz izleme ünitesinde çalışan bir çalışana sistemde kayıtlı sensör isimlerinin yanlış eşleştirilme ihtimali soruldu ve kimi sensörlerin eşleşmediği ve farklı sensörlere ilişkin bilgileri döndürdüğü bakılırsavli işçi tarafınca kabul edildi. Soruşturma savcısından bu konunun tutanak altına alınması talep edildi ve bu durum sersör kayıt çıktıları üzerinde tutanak altında alındı. Keşif tutanağında bu konu yer almamaktadır.
Metan gazı değeri
Gaz izleme odasından çıkıldığı esnada gaz izleme ünitesindeki bilgisayar sisteminde inceleme yapan bir uzman tarafınca o esnada kırmızı ile alarm veren bir CH4 (metan) sensörünün olduğu ve anlık olarak 3.75 bedelini gösterdiği fark edildi. – daha sonrasında bu bölgeninin harita üzerinde işaretlenmediği de tespit edilmiştir- Kırmızı ile alarm veren sensörün çabucak altında bulunan öbür bir sensörün de anlık olarak çok yüksek bedel gösterdiği tespit edildi. Bu sırada gaz izleme sorumlusu işletme işçisi kötülük geçirdi ve sıhhat gruplarının müdahalesi için gaz izleme odasından çıkmak zorunda kalındı
Rahatsızlanan çalışanın odadan çıkarılmasının akabinde uzman tarafınca fark edilen anlık metan kıymetinin tutanak altına alınması tarafımızca talep edildi. Bu doğrultuda yeniden gaz izleme odasına geçildi ve metan sensörünün şimdiki pahasının bu sefer yüzde 3.29 civarında olduğu, alarm veren öteki metan sensörünün ise yüzde 5 paha gösterdiği tutanak altına alındı.
‘Sensörde kalibrasyon sorunu’
Bu sırada keşif boyunca bilgisine başvurulan ve tıpkı işletmede çalışan bir mühendis tarafınca sensörde kalibrasyon sorunu olabileceği, o bölgeden iki gün evvel yapılan ölçümlerde sensörün yüzde 4 bedelinde metan gösterirken seyyar ölçüm aygıtı ile yapılan ölçümün yüzde 3 olduğu lisana getirilmiştir.
Kendisine bu karşılaştırma verisini nasıl elde ettiği sorulduğunda; bilginin kaynağının telefonuna Whatsapp uygulaması aracılığı ile gönderilen bir kroki olduğunu söylendi.
Baraj artlarından ölçüm alınamadığı tezi karşısında kroki ve üstündeki numune ölçüm bedellerinin kanıt niteliğinde olduğu ve el konulması gerektiği Soruşturma savcısı ile paylaşıldıysa da telefon hakkında bir el koyma süreci yapılmadı.
Delil karartma
Gaz izleme kısmındaki incelemelerin tamamlanmasının akabinde şilt tahkimatlarının yer aldığı açık alana gidildi. Şilt tahkimatlarının yer aldığı açık kısımda yapılan kısa incelemeden daha sonra maden içerisinin yüksek gaz bedelleri ve yangının devam etmesi niçiniyle inançlı olmadığı bilgisi verildi ve keşif bu basamakta sonlandırıldı.
Keşif sırasında bilgisine başvurulan mühendislerin tutarsız bilgiler vermeleri ve alınan birtakım ayrıntıların gerçek dışı olduğunun anlaşılması, kuruluş çalışanının kanıtları karartma ihtimalinin yüksek olduğunu göstermektedir.
Soma’dan örnek
Soma’da bir daha havalandırma haritası üzerinde yapılan tahrifat ile gerçekte olmayan bir acil çıkış yolu çizilmiş, kovuşturma sırasında havalandırma defterindeki hava suratı kayıtlarının da gerçeği yansıtmadığı anlaşılmıştır.
14 Ekim 2022 tarihinde gerçekleşen ve 41 çalışanın vefatı, biroldukca çalışanın de faydalanmasına niye olan bu katliamın sorumluları çabucak hemen tespit edilmemiş, şüpheliler hakkında rastgele bir isimli süreç yapılmamıştır.
‘Son derece tehlikeli’
Madende bulunan bilgisayarlar, sensör kayıtları vb. dijital gereçlere el konulması için 16 Ekim 2022 tarihinde, yani katliamdan yaklaşık iki gün daha sonra, Sulh Ceza Hakimliği’nden karar talep edilmiş olması, kanıtların karartılması istikametindeki telaşlarımızı daha da güçlendirmektedir.
Katliamın üzerinden 7 gün geçmiş bulunmasına karşın şüphelilerin hala maden alanındaki tüm kanıtlara erişebilmesi soruşturmanın salahiyeti ve hakikatin açığa çıkarılması açısından son derece tehlikelidir.
Geçmiş periyotlarda takip ettiğimiz soruşturma süreçlerinde karşılaştığımız kanıtların karartılması ve tahrif edilmesi sıkıntılarının yaşanmaması ismine; şüphelilerin bir an evvel tespit edilerek gözaltına alınmaları, haklarında gerekli önlemlerin uygulanması, kuruluşta bakılırsavli tüm işçinin nazaranvden el çektirilerek ocağın öteki bir gruba teslim edilmesi ve keşif sırasında alınan ayrıntıların denetlenerek denetiminin yapılması gerekmektedir.”