Türkiye Barolar Birliği Lideri Erinç Sağkan, 5 Nisan Avukatlar Günü niçiniyle Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı.
Avukatlar, gerek sistem gerek algıdan ve yaklaşımlardan kaynaklı epey farklı problemlerle boğuşuyor. Avukatların mevcut durumuna ait beklentileriniz neler?
– Avukatlık mesleği uzun müddettir “S.O.S” veriyor. Öncelikle, bugün avukatların problemlerinin kıymetli bir kısmının yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile hukukun üstünlüğü konusunda yaşanan külfetlerden kaynaklı olduğunu söz etmemiz gerekiyor. Avukatlar, müvekkillerinin hak ve menfaatlarını bu hukuk sisteminin içerisindeki kurallara uygun olarak korumakla mükellef. Fakat hukuk sisteminin kendisi hukuk güvenliğini sağlayacak derece öngörülebilir olmayınca müvekkilin de karşı tarafın da genel kamuoyunun da reaksiyonu avukata yönelebiliyor. Yargıya itimat, hukuka inanç azaldıkça avukatlık mesleğinin prestiji da zayıflıyor. Değerli bir problem de hukuk fakültesi kontenjanlarının barolara danışılmadan artırılması. Hukuk fakültelerindeki bu artış, avukatların ekonomik bir kaosa sürüklenmesinin esas etkenlerinden birisi olurken, beraberinde eğitimin niteliğini, ötürüsıyla da mesleğimizi temelden etkiliyor. Avukata yönelik şiddet olaylarındaki gözle görülür artış bizim için kıymetli bir başlık. Avukatların müvekkilleri ile özdeşleştirilmsi, kamuda çalışan avukatların özlük hakları problemleri, mesleksel bağımsızlıkları konusu, bağlı çalışan avukatların ve stajyer avukatların fiyat ve özlük hakları konusu, avukatlık minimum fiyat tarifesindeki artışın çabucak hemen birkaç ay geçmeden erimiş olması, adliyelerin parçalanması, meslektaşlarımızın adliyelerde, kollukta karşı karşıya kaldıkları muameleler, CMK müdafiliği ve isimli yardım işlerinin angarya boyutuna gelmesi, sigorta ve Bağ-Kur primlerinin ödenemeyecek boyutta olması, emeklilik sıkıntıları… Avukatlık mesleğindeki meselelerin kapsamlı ele alınması gerektiğini düşünüyorum.
Hâkim ve savcıların niteliği ve kıdem sorunu gündemde. Bu duruma ve hukuka tesirine ait yorumunuz nedir?
– Türel öngörülebilirlik sıkıntısını yaratan, yargının dış bağımsızlık olarak formüle edildiği biçimiyle harici tesirlere kapalı olamamasıdır. Yargıtay Lideri Mehmet Akarca, “En büyük meselelerimizden biri, 22 bin 800 hâkim ve cumhuriyet savcısının bulunduğu yerde yüzde 60’a yakın meslektaşımızın beş yıl ve altında kıdeme sahip olmasıdır” dedi. Bir hukuk sistemindeki yargıçların üçte ikisinin son beş yıl içerisinde atanmış olmasını düşünebiliyor musunuz? Bu 22 bin hâkim ve savcının bir kısmı bölge mahkemelerinde bir kısmı da yüksek yargıda bakılırsav yapan ve esasen kıdemli olması gereken yargı mensupları… Ağır iş yükü, dış etkenlere açıklık konusunda kâfi teminatların bulunmadığı bir hâkim kümesi ve her etapta politikleşme potansiyelini bir biçimde ortasında barındıran türel uyuşmazlıklar… Bu şartlar altında yargı bağımsızlığının ve tarafsızlığının, hukukun üstünlüğünün tesis edilebilmesi mümkün görünmüyor.
Yargının siyasallaştığı tenkitleri her periyot tartışılıyor. Siz durumu nasıl değerlendirirsiniz?
– Hukuk ile siyaset münasebeti, kuşkusuz teorik manada epeyce derin tartışmaların yapılabileceği bir alan. Çağdaş devlet teriminin bir tarafı siyasete bir istikameti hukuka bakıyor. ötürüsıyla, siyaset ve hukuk ideolojisi ve sosyolojisi manasında, bu ikisi içindeki münasebete dair epey sayıda tartışma var. Türkiye’de sırf hukuk siyasileşmiyor, ülke gündeminde yer alan çabucak her sorun siyasallaşma potansiyeline sahip. Hukuk ve yargı da hissesine düşeni alıyor. Bu ülkede, trafikte yaşayacağınız bayağı bir sürtüşme yahut uyuşmazlık, rahatlıkla siyasi bir sorun haline gelebilir. Bu şartlarda hukukun ve yargının bundan sıyrılmış olmasını bekleyebilir misiniz? Yargı alanına dair atılması gereken adımlar belirli. Yürütmenin yargı üstündeki tesiri kaldırılmalı, ulusal ve milletlerarası yargı organlarının kararlarına uyulmalı. Aslında anayasanın 138. unsuru gerçek manasıyla hayata geçirilmeli.
“TARİHTE ÖRNEĞİ GÖRÜLMEDİ”
İktidarın oldukcalu baro sisteminin tutmadığı anlaşılıyor. Bundan daha sonra süreç nereye gidecek?
– Çoklu baro maalesef bir dayatmanın kararı olarak ortaya çıktı. Bu düzenleme konuşulmaya başlandığında periyodun baro yöneticileri olarak buna karşı çıktık. Baro liderlerimiz durumu, yasama meclisimiz olan TBMM’ye anlatmak üzere kendi vilayetlerinden Ankara’ya yürüdü. Tarihte örneği görülmemiş bir olay. Artık bu somut, açık, net irade ortadayken, meslek örgütlerinin karşı çıkmasına karşın Avukatlık Kanunu değişti ve oldukçalu baro uygulaması maddeleşti. Meslektaşlarımız bu yasaya direniş gösterdi. İstanbul’da çok uğraşarak ikinci bir baro kurulabildi. Ankara’da ise kamuda çalışan avukatlara mobbing seviyesinde baskı yapmak, kamu ile dışarıdan çalışan avukatlara ise kontratlarının feshi baskısı suretiyle epeyce uzun müddet daha sonra ikinci bir baro kuruldu. Ankara’daki bu sürecin hukuka uygun olup olmadığı, sayının gerçeği yansıtmadığı hususu ise hâlâ yargıda.
“ÖNEMLİ BİR MESAJ”
daha sonrasında daha değerli bir gelişme yaşandı; fazlacalu baro uygulamasına karşı çıkışta meslektaşlarımızın sesi olan bizler, TBB idaresine seçildik. Bunun da kıymetli bir bildiri olduğunu düşünüyorum. Bu sene Avukatlar Günü’nü kutla(ya)mıyoruz. Lakin hiç bir vakit karamsarlığa ya da ümitsizliğe kapılmıyoruz. Bu makama seçildiğimiz birinci gün söylemiş olduğimiz yerdeyiz. hiç bir avukatı yalnız, hiç bir vatandaşı savunmasız bırakmayacağız. Hukukun üstünlüğünün sağlandığı meslek onuruna yaraşır bir hayat nizamında Avukatlar Günü’nü kesinlikle tüm meslektaşlarımızla ve yurttaşlarımızla bir arada kutlayacağız.
Avukatlar, gerek sistem gerek algıdan ve yaklaşımlardan kaynaklı epey farklı problemlerle boğuşuyor. Avukatların mevcut durumuna ait beklentileriniz neler?
– Avukatlık mesleği uzun müddettir “S.O.S” veriyor. Öncelikle, bugün avukatların problemlerinin kıymetli bir kısmının yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile hukukun üstünlüğü konusunda yaşanan külfetlerden kaynaklı olduğunu söz etmemiz gerekiyor. Avukatlar, müvekkillerinin hak ve menfaatlarını bu hukuk sisteminin içerisindeki kurallara uygun olarak korumakla mükellef. Fakat hukuk sisteminin kendisi hukuk güvenliğini sağlayacak derece öngörülebilir olmayınca müvekkilin de karşı tarafın da genel kamuoyunun da reaksiyonu avukata yönelebiliyor. Yargıya itimat, hukuka inanç azaldıkça avukatlık mesleğinin prestiji da zayıflıyor. Değerli bir problem de hukuk fakültesi kontenjanlarının barolara danışılmadan artırılması. Hukuk fakültelerindeki bu artış, avukatların ekonomik bir kaosa sürüklenmesinin esas etkenlerinden birisi olurken, beraberinde eğitimin niteliğini, ötürüsıyla da mesleğimizi temelden etkiliyor. Avukata yönelik şiddet olaylarındaki gözle görülür artış bizim için kıymetli bir başlık. Avukatların müvekkilleri ile özdeşleştirilmsi, kamuda çalışan avukatların özlük hakları problemleri, mesleksel bağımsızlıkları konusu, bağlı çalışan avukatların ve stajyer avukatların fiyat ve özlük hakları konusu, avukatlık minimum fiyat tarifesindeki artışın çabucak hemen birkaç ay geçmeden erimiş olması, adliyelerin parçalanması, meslektaşlarımızın adliyelerde, kollukta karşı karşıya kaldıkları muameleler, CMK müdafiliği ve isimli yardım işlerinin angarya boyutuna gelmesi, sigorta ve Bağ-Kur primlerinin ödenemeyecek boyutta olması, emeklilik sıkıntıları… Avukatlık mesleğindeki meselelerin kapsamlı ele alınması gerektiğini düşünüyorum.
Hâkim ve savcıların niteliği ve kıdem sorunu gündemde. Bu duruma ve hukuka tesirine ait yorumunuz nedir?
– Türel öngörülebilirlik sıkıntısını yaratan, yargının dış bağımsızlık olarak formüle edildiği biçimiyle harici tesirlere kapalı olamamasıdır. Yargıtay Lideri Mehmet Akarca, “En büyük meselelerimizden biri, 22 bin 800 hâkim ve cumhuriyet savcısının bulunduğu yerde yüzde 60’a yakın meslektaşımızın beş yıl ve altında kıdeme sahip olmasıdır” dedi. Bir hukuk sistemindeki yargıçların üçte ikisinin son beş yıl içerisinde atanmış olmasını düşünebiliyor musunuz? Bu 22 bin hâkim ve savcının bir kısmı bölge mahkemelerinde bir kısmı da yüksek yargıda bakılırsav yapan ve esasen kıdemli olması gereken yargı mensupları… Ağır iş yükü, dış etkenlere açıklık konusunda kâfi teminatların bulunmadığı bir hâkim kümesi ve her etapta politikleşme potansiyelini bir biçimde ortasında barındıran türel uyuşmazlıklar… Bu şartlar altında yargı bağımsızlığının ve tarafsızlığının, hukukun üstünlüğünün tesis edilebilmesi mümkün görünmüyor.
Yargının siyasallaştığı tenkitleri her periyot tartışılıyor. Siz durumu nasıl değerlendirirsiniz?
– Hukuk ile siyaset münasebeti, kuşkusuz teorik manada epeyce derin tartışmaların yapılabileceği bir alan. Çağdaş devlet teriminin bir tarafı siyasete bir istikameti hukuka bakıyor. ötürüsıyla, siyaset ve hukuk ideolojisi ve sosyolojisi manasında, bu ikisi içindeki münasebete dair epey sayıda tartışma var. Türkiye’de sırf hukuk siyasileşmiyor, ülke gündeminde yer alan çabucak her sorun siyasallaşma potansiyeline sahip. Hukuk ve yargı da hissesine düşeni alıyor. Bu ülkede, trafikte yaşayacağınız bayağı bir sürtüşme yahut uyuşmazlık, rahatlıkla siyasi bir sorun haline gelebilir. Bu şartlarda hukukun ve yargının bundan sıyrılmış olmasını bekleyebilir misiniz? Yargı alanına dair atılması gereken adımlar belirli. Yürütmenin yargı üstündeki tesiri kaldırılmalı, ulusal ve milletlerarası yargı organlarının kararlarına uyulmalı. Aslında anayasanın 138. unsuru gerçek manasıyla hayata geçirilmeli.
“TARİHTE ÖRNEĞİ GÖRÜLMEDİ”
İktidarın oldukcalu baro sisteminin tutmadığı anlaşılıyor. Bundan daha sonra süreç nereye gidecek?
– Çoklu baro maalesef bir dayatmanın kararı olarak ortaya çıktı. Bu düzenleme konuşulmaya başlandığında periyodun baro yöneticileri olarak buna karşı çıktık. Baro liderlerimiz durumu, yasama meclisimiz olan TBMM’ye anlatmak üzere kendi vilayetlerinden Ankara’ya yürüdü. Tarihte örneği görülmemiş bir olay. Artık bu somut, açık, net irade ortadayken, meslek örgütlerinin karşı çıkmasına karşın Avukatlık Kanunu değişti ve oldukçalu baro uygulaması maddeleşti. Meslektaşlarımız bu yasaya direniş gösterdi. İstanbul’da çok uğraşarak ikinci bir baro kurulabildi. Ankara’da ise kamuda çalışan avukatlara mobbing seviyesinde baskı yapmak, kamu ile dışarıdan çalışan avukatlara ise kontratlarının feshi baskısı suretiyle epeyce uzun müddet daha sonra ikinci bir baro kuruldu. Ankara’daki bu sürecin hukuka uygun olup olmadığı, sayının gerçeği yansıtmadığı hususu ise hâlâ yargıda.
“ÖNEMLİ BİR MESAJ”
daha sonrasında daha değerli bir gelişme yaşandı; fazlacalu baro uygulamasına karşı çıkışta meslektaşlarımızın sesi olan bizler, TBB idaresine seçildik. Bunun da kıymetli bir bildiri olduğunu düşünüyorum. Bu sene Avukatlar Günü’nü kutla(ya)mıyoruz. Lakin hiç bir vakit karamsarlığa ya da ümitsizliğe kapılmıyoruz. Bu makama seçildiğimiz birinci gün söylemiş olduğimiz yerdeyiz. hiç bir avukatı yalnız, hiç bir vatandaşı savunmasız bırakmayacağız. Hukukun üstünlüğünün sağlandığı meslek onuruna yaraşır bir hayat nizamında Avukatlar Günü’nü kesinlikle tüm meslektaşlarımızla ve yurttaşlarımızla bir arada kutlayacağız.