Almanya’nın seçimi Avrupa’da merkez sola ilham verebilir

celikci

Active member
Almanya’nın seçimi Avrupa’da merkez sola ilham verebilir
Martin Kettle

Almanya’daki genel seçimler, Angela Merkel periyodunun bitişinden epey daha fazla şeye işaret ediyor. En nihayetinde bir başka merkezci koalisyon hükümeti ortaya çıkaracak olsa da, bu sonuç sıradançe ‘aynı tas birebir hamam’ diyerek reddedilmemeli. Çünkü yeni hükümet, bilinmeyene hakikat atılacak birkaç adımı temsil edecek. Her şeydilk evvel, sadece Almanya için değil, hem de İngiltere’nin de her şeye rağmen modülü olmayı sürdürdüğü kıta açısından önemli dersler ve kalıcı siyasal sonuçları olacak.

Merkel artık idarede olmasa bile, Almanya Avrupa’nın ekonomik dinamosu ve en önde gelen bölgesel oyuncusu olmayı sürdürüyor. Bu değişmeyecek. tıpkı vakitte, geçtiğimiz pazar günü gerçekleşen seçimin akabinde hiç bir parti oyların yüzde 26’sını geçemezken, Alman seçmenler yeni ve daha da bölünmüş biçimdeki bir siyasi tertibe geçiş yaptı. Daha alışkın oldukları iki partili bir koalisyon yerine, birinci defa üç partiden oluşacak bir koalisyon hükümetiyle karşı karşıyalar.

BERLİN’DE HAFTALAR BOYUNCA FELÇ HALİ YAŞANABİLİR

Yeni hükümetin en nihayetinde Toplumsal Demokrat Olaf Scholz tarafınca yönetilmesi olası görünüyor. Lakin Scholz’un sırtını dayayacağı partiler -Yeşiller ve ekonomik açıdan liberal olan Hür Demokratlar- kuvvetli pazarlıklar yürütecek. Kısa vadede bu durum, tam da Almanya’nın G7’nin başkanlığını devraldığı bir periyotta, Berlin’de haftalar sürecek bir felç haline yol açabilir. Bu durum daha geniş manada, Almanya’nın Merkel periyodunda Avrupa Birliği’nin sonuncu çıpası ve hakemi olarak oynadığı alışıldık rolü konusunda kuşkular uyandırıyor. Fransa, kendisini Avrupa’nın başkanı olarak öne çıkarmak için bunu bir fırsat anı üzere bakılırsabilir.

Bazıları seçimin en dikkat cazip tarafı olarak Toplumsal Demokratların (SPD) bir daha dirilişini öne çıkaracaktır. Ne de olsa Scholz, Almanya’daki -ve Avrupa’daki- en kuvvetli merkez sol partinin görünüşte önlenemeyen oy kaybını bilakis çevirdi. SPD, 1998’de sahip olduğu yüzde 41’lik oy oranından 2017’de yüzde 21’e gerilemişti. Bu hafta ulaştıkları yüzde 26’lık oy oranı, eski Doğu Almanya’nın her bölgesinde kayda kıymet bir yükseliş gösterdi.

Bu durum, toplumsal demokrat siyasetin vefatıyla ilgili raporların bulandığı manasına mı gelir? Bir yere kadar evet. Şayet Scholz şansölye olursa İsveç, Danimarka, Finlandiya, İspanya, Portekiz, büyük ihtimalle Fransa ve potansiyel olarak yakın gelecekte Norveç’teki merkez sol, idareye katılacak. Hem SPD başkanı, tıpkı vakitte daha öncesinde genel olarak başarılı bir Hamburg Belediye Lideri olarak kendi ferdî mesleği, Scholz’un üstünkörü biçimde ‘Merkel’in devamı’ olarak hafifçee alınmaması gerektiğini gösteriyor.

SONUÇSAL SANAYİ daha sonraSI DEMOKRASİLER İÇİN OLAĞAN

Öte yandan, oyların dörtte birinden biraz fazlasını kazanmak da kimsenin aklındaki zafer fikri olmamalı. Bu, seçmen tabanında devam eden dağılmanın ve siyasal kimliğin, bilhassa de izafî seçim sistemleriyle yönetilen bir fazlaca sanayi daha sonrası demokrasiyi karakterize edecek biçimde, daha az yerleşik olan tabiatının direkt bir sonucu. tıpkı vakitte, İngiltere’deki çoğunluk oyu sistemi, burada da emsal bir siyasal kimlik belirsizliğinin oluştuğu gerçeğini gizlemiyor. Bu, Emekçi Partisi’nden Keir Starmer’ın da bu hafta uğraştığı bir sorun.

bir fazlaca açıdan, Alman seçim sonuçlarının en olağanüstü istikameti, Hristiyan Demokratların (CDU-CSU) yaşadığı tutulmaydı. Merkel’in partisi, yüzde 24’lük oranla tüm vakit içinderın en düşük oy oranını gördü. Almanya’nın her bölgesinde dayanağını yitirdi. CDU ve Bavyeralı müttefiki CSU açık halde şaşkına döndü.

Merkel’in Baltık’taki koltuğunu SPD kazandı. Saarland bölgesinde, Merkel’in birinci halef seçtiği isim olan Annegret Kramp-Karrenbauer de tıpkı akıbeti yaşadı. İktisat Bakanı Peter Altmaier seçilemedi. Merkel’in genelkurmay lideri Helge Braun da o denli. Merkel’in yerine geçecek CDU adayı Armin Laschet’e Kuzey Ren Vestfalya liderliğinden istifa etmesi istikametinde davetler yapılıyor.

CDU-CSU’nun savaş daha sonrası Alman siyasetindeki hakimiyeti -ki bu hakimiyet Almanya’nın 1990 yılında Helmut Kohl idaresinde bir daha birleşmesinin akabinde pekişmişti- düşünüldüğünde, bu reddediş nitekim de dikkat cazibeli. Buna karşın, Fransız De Gaul’cüler ve İtalyan Hıristiyan Demokratlar üzere Avrupa’nın öbür bölgelerinde görünüşte engellenemez olan merkez sağ partilerin bir yansıması niteliğinde.

ALMAN SEÇMENLER DAHA İLERİCİ VE MERKEZCİ TAHLİLLER ARIYOR

Başka yandan, CDU-CSU ittifakında yaşanan çöküşün dinamikleri yanlış anlaşılmamalı. Soldaki ve sağdaki merkez partilerde görülen gerilemenin, mahallî çok sağdaki yükselişi harekete geçiren ortak siyaset başarısızlıklarının bir sonucu olduğunu tez edenler çoğaldı. Ne var ki Almanya’da katiyen bu olmadı.

Sağcı AfD’nin oy oranı, CDU-CSU gerilerken artmaktan çok uzak biçimde, yüzde 2,3 oranında düştü. Sol parti Die Linke daha da makus bir sonuç aldı, oylarının ve parlamentodaki sandalyelerinin yaklaşık yarısını yitirerek daha da marjinal bir hale geldi. Buna karşılık, hayal kırıklığı yaşayan merkez sağ seçmenler uç noktalardan fazlaca merkeze, SPD’ye, Yeşillere ve FDP’ye göç ettiler.

Sonuçta, Alman seçmenler Merkel’in haleflerinin kendilerine sunduğundan daha âlâ ve daha ilerici, merkezci tahliller arıyor üzere görünüyor. Bu ne mantıksızlık ne de yolundan sapmak ve Almanya bu bahiste katiyen yalnız değil.

Avrupa, endüstriyel geçmişin kitlesel partilerinin sürdürmeye çalıştığından daha az baskıcı bir ilericilik isteğine sahip, örtük ya da açık bir çoğunluğa sahip ülkelerle dolu. İngiltere de bu ay Gordon Brown’ın makul bir biçimde savunduğu üzere, bu ülkelerden biri. Scholz, şayet ülkesindeki yekpare seçim bloğunun ortasından çıkan çoğunluğa hayat ve hal verebilecek yetenekli bir siyasi heykeltıraş olduğunu ispatlarsa, akabinde bir epeyce istekli taklitçisinin geldiğini nazarancek.

Makalenin yepyenisi The Guardian gazetesinde yayımlanmıştı. (Çeviren: Tarkan Tufan)

ALINTIDIR
 
Üst