celikci
Active member
‘Afrikalı Che Guevara’ Sankara’yı öldürenler 34 yıl daha sonra yargılanıyor
Burkina Faso’da ülkenin eski Devlet Lideri Thomas Sankara’yı öldürmekle suçlanan 14 kişi yargılanıyor. ‘Afrika’nın Che Guevara’sı’ olarak anılan başkan, 1987’de yakınındaki isimler tarafınca yapılan bir darbede vurularak öldürülmüştü.
ESKİ DEVLET LİDERİ SANIKLAR ORTASINDA
Batı Afrika ülkesi Burkina Faso’da ülkeye ismini veren asker ve eski Devlet Lideri Thomas Sankara’nın öldürülmesi hakkında yargı süreci başladı. 1984’de bir daha bir askeri darbeyle iktidara gelen Sankara, sosyalist ve Pan-Afrikanist görüşleriyle tanınıyordu. Kısa müddet içerisinde giriştiği toplumcu uygulamalarla karizmatik bir figüre dönüşen Sankara, 1987 yılında kendisine karşı düzenlenen darbe kararında öldürüldü, iktidara yakın mesai arkadaşı Blaise Compaoré geldi.
Sankara’yı öldürmekle suçlanan 14 sanık içinde Compaoré de bulunuyor. Lakin darbeyle bir arada iktidara gelen Compaoré, 2014 yılında ülkede düzenlenen protesto şovlarıyla birlikte Burkina Faso’yu terk etti. Sankara’nın öldürülmesiyle bir ilgisi olmadığını sav eden Compaoré, davayı ‘boykot’ ediyor. Kendisi an itibariyle Fildişi Kıyıları’nda sürgünde.
SANKARA KİMDİR?
Afrikalı önder darbe sırasında vurularak öldürüldüğünde 37 yaşındaydı. Her ne kadar üç yıl kadar kısa bir süre iktidar koltuğunda oturmasına karşın yankısı büyük oldu. Afrika’nın en tanınan figürlerinden biri haline gelen Sankara’nın Afrika sosyalizmi ve emperyalizm hakkındaki görüşleri kıtada -başta başka Pan Afrikanist politikler olmak üzere bir epeyce insanı etkiledi.
İdareye gelir gelmez resmi hizmete mahsus değerli makam araçlarının kullanılmasını yasakladı, başta kendisi olmak üzere yüksek mevkilerdeki kamu çalışanlarının aldığı maaşlarda önemli oranda indirime gitti. Eski bir Fransa sömürgesi olan ülke daha evvel Üst Volta olarak anılıyordu. Sankara, bu ismi ülkede en çok konuşulan yerli lisanlarında (Mossi ve Bambara) ‘Başı Dik İnsanların Ülkesi’ manasına gelen iki söz ile, ‘Burkina Faso’ ile değiştirdi. Cinsiyet eşitliği için giriştiği uygulamalar kapsamında hafta bir erkekler için pazara gitme zorunluluğu’ getirdi.
Sankara, Burkina Faso’nun başında bulunduğu müddet boyunca 2 buçuk milyon çocuğa aşı yapılmasını sağladı. Ülke çapına başlatmış olduğu eğitim kampanyasıyla okuma yazma oranını yüzde 13’ten yüzde 73’e çıkardı. Afrika’da çölleşmekte olan yerlerin önüne geçmek için harekete geçen birinci önderdi. Her kasabaya bir orman kampanyasıyla milyonlarca ağaç dikti. hiç bir yabancı yardım almadan ülkeye demiryolları döşedi. Askeriyenin kullandığı marketi, devletin herkese açık marketine dönüştürdü, ki burası ülkenin birinci ‘süpermarketi’ oldu. Ulusal üretimi teşvik eden ataklar yaptı. Tüm kamu çalışanlarına yerli pamuktan üretilen klâsik kıyafeti giyme mecburiliği getirdi.
‘EMPERYALİZMİ ARAYANLAR TABAĞINA BAKSIN’
Sankara, beraberinde Afrika’nın besin sıkıntısına karşı kapsamlı tahliller üreten başkanlardan biri olarak anılıyor. Bir konuşmasındaki “Emperyalizmi arayanlar, önündeki tabaklara baksın, yemek yediğinizde ithal mısır, pirinç yiyorsunuz” sözleri ile tanınan Sankara’dan evvel Burkina Faso’da ortalama bir hektarda 1700 kilo buğday alınırken 1986 yılında birebir oranın 3800-3900 bin kilolara kadar ulaşmasını sağladı. Sankara idaresinin toprak reformuyla birlikte toprak ağalarının elindeki toprakları fakir köylülere dağıttı.
Devlet Başkanlığı boyunca uygulamalarının yanı sıra hayat biçimi ve hitabeti ile de sık sık dikkat çeken Sankara, bugün ülkede hâlâ, bilhassa de gençler içinde tanınan bir başkan. BBC’ye konuşan başşehir Ouagadougou’dan bir öğrenci, Sankara heykeli önünde poz verirken “O hâlâ benim Devlet Liderim. Toplum için yaptıkları, onun yolundan gitmek üzere biz gençleri cesaretlendiriyor” tabirleri ile Sankara’yı anıyor.
‘DAVANIN İHİTMALİNİ HAYAL EDEMEZDİK’
Sankara’nın öldürülmesine dair görülen davaya dair konuşan kardeşi Paul Sankara, ‘bu an için epey beklediklerini’ söylemiş oldu: “Çok uzun vakittir bekliyoruz, Compaoré’nin 27 yıllık rejimi boyunca bekledik. Onun idaresi boyunca davanın ihtimalini hayal bile edemezdik.”
Sankara’nın ailesi 1997 yılında cinayete dair hata duyurusunda bulundu, lakin Yüksek Mahkeme’nin soruşturmayı değerlendirmesi 15 yıl aldı. Compaoré’nin 2014 yılında devrilmesiyle bir arada süreç gorece hızlandı. Takibindeki yıl Sankara’nın cenaze kalıntılarından DNA örneği alındı. 2016 yılında ise Burkina Faso yetkilileri resmi olarak Fransız hükümetinden Sankara’nın vefatına dair ellerindeki askeri dokümanları paylaşmasını talep etti. Üç evrede aşamada ulaştırılan arşivler son olarak Nisan 2021’de Burkina Faso’ya ulaştı.
KİMLER YARGILANIYOR?
Öte yandan Fransa’nın da darbede ve suikastta hissesi olduğunu düşünenler var. İktidarında benimsediği dış siyasette bilhassa Fransa’ya meydan okuyan Sankara’nın eşi Mariam, darbenin ardında Paris idaresini olduğunu lisana getiriyor.
Yargılanan isimler içinde Compaoré’nin eski Genel Kurmay Lideri General Gilbert Diendéré ve 11 öteki kişi bulunuyor. Askeri mahkeme karşısına çıkacak bireyler ‘Devlet güvenliğine saldırı’, ‘suikasta karışma’ ve ‘bedenlerin gizlenmesi’ üzere hatalarla yargılanıyor. Diendéré, 2015 yılında giriştiği başarısız darbe teşebbüsü daha sonrasında 20 yıl mahpus cezası almıştı. (DIŞ HABERLER)
ALINTIDIR
Burkina Faso’da ülkenin eski Devlet Lideri Thomas Sankara’yı öldürmekle suçlanan 14 kişi yargılanıyor. ‘Afrika’nın Che Guevara’sı’ olarak anılan başkan, 1987’de yakınındaki isimler tarafınca yapılan bir darbede vurularak öldürülmüştü.
ESKİ DEVLET LİDERİ SANIKLAR ORTASINDA
Batı Afrika ülkesi Burkina Faso’da ülkeye ismini veren asker ve eski Devlet Lideri Thomas Sankara’nın öldürülmesi hakkında yargı süreci başladı. 1984’de bir daha bir askeri darbeyle iktidara gelen Sankara, sosyalist ve Pan-Afrikanist görüşleriyle tanınıyordu. Kısa müddet içerisinde giriştiği toplumcu uygulamalarla karizmatik bir figüre dönüşen Sankara, 1987 yılında kendisine karşı düzenlenen darbe kararında öldürüldü, iktidara yakın mesai arkadaşı Blaise Compaoré geldi.
Sankara’yı öldürmekle suçlanan 14 sanık içinde Compaoré de bulunuyor. Lakin darbeyle bir arada iktidara gelen Compaoré, 2014 yılında ülkede düzenlenen protesto şovlarıyla birlikte Burkina Faso’yu terk etti. Sankara’nın öldürülmesiyle bir ilgisi olmadığını sav eden Compaoré, davayı ‘boykot’ ediyor. Kendisi an itibariyle Fildişi Kıyıları’nda sürgünde.
SANKARA KİMDİR?
Afrikalı önder darbe sırasında vurularak öldürüldüğünde 37 yaşındaydı. Her ne kadar üç yıl kadar kısa bir süre iktidar koltuğunda oturmasına karşın yankısı büyük oldu. Afrika’nın en tanınan figürlerinden biri haline gelen Sankara’nın Afrika sosyalizmi ve emperyalizm hakkındaki görüşleri kıtada -başta başka Pan Afrikanist politikler olmak üzere bir epeyce insanı etkiledi.
İdareye gelir gelmez resmi hizmete mahsus değerli makam araçlarının kullanılmasını yasakladı, başta kendisi olmak üzere yüksek mevkilerdeki kamu çalışanlarının aldığı maaşlarda önemli oranda indirime gitti. Eski bir Fransa sömürgesi olan ülke daha evvel Üst Volta olarak anılıyordu. Sankara, bu ismi ülkede en çok konuşulan yerli lisanlarında (Mossi ve Bambara) ‘Başı Dik İnsanların Ülkesi’ manasına gelen iki söz ile, ‘Burkina Faso’ ile değiştirdi. Cinsiyet eşitliği için giriştiği uygulamalar kapsamında hafta bir erkekler için pazara gitme zorunluluğu’ getirdi.
Sankara, Burkina Faso’nun başında bulunduğu müddet boyunca 2 buçuk milyon çocuğa aşı yapılmasını sağladı. Ülke çapına başlatmış olduğu eğitim kampanyasıyla okuma yazma oranını yüzde 13’ten yüzde 73’e çıkardı. Afrika’da çölleşmekte olan yerlerin önüne geçmek için harekete geçen birinci önderdi. Her kasabaya bir orman kampanyasıyla milyonlarca ağaç dikti. hiç bir yabancı yardım almadan ülkeye demiryolları döşedi. Askeriyenin kullandığı marketi, devletin herkese açık marketine dönüştürdü, ki burası ülkenin birinci ‘süpermarketi’ oldu. Ulusal üretimi teşvik eden ataklar yaptı. Tüm kamu çalışanlarına yerli pamuktan üretilen klâsik kıyafeti giyme mecburiliği getirdi.
‘EMPERYALİZMİ ARAYANLAR TABAĞINA BAKSIN’
Sankara, beraberinde Afrika’nın besin sıkıntısına karşı kapsamlı tahliller üreten başkanlardan biri olarak anılıyor. Bir konuşmasındaki “Emperyalizmi arayanlar, önündeki tabaklara baksın, yemek yediğinizde ithal mısır, pirinç yiyorsunuz” sözleri ile tanınan Sankara’dan evvel Burkina Faso’da ortalama bir hektarda 1700 kilo buğday alınırken 1986 yılında birebir oranın 3800-3900 bin kilolara kadar ulaşmasını sağladı. Sankara idaresinin toprak reformuyla birlikte toprak ağalarının elindeki toprakları fakir köylülere dağıttı.
Devlet Başkanlığı boyunca uygulamalarının yanı sıra hayat biçimi ve hitabeti ile de sık sık dikkat çeken Sankara, bugün ülkede hâlâ, bilhassa de gençler içinde tanınan bir başkan. BBC’ye konuşan başşehir Ouagadougou’dan bir öğrenci, Sankara heykeli önünde poz verirken “O hâlâ benim Devlet Liderim. Toplum için yaptıkları, onun yolundan gitmek üzere biz gençleri cesaretlendiriyor” tabirleri ile Sankara’yı anıyor.
‘DAVANIN İHİTMALİNİ HAYAL EDEMEZDİK’
Sankara’nın öldürülmesine dair görülen davaya dair konuşan kardeşi Paul Sankara, ‘bu an için epey beklediklerini’ söylemiş oldu: “Çok uzun vakittir bekliyoruz, Compaoré’nin 27 yıllık rejimi boyunca bekledik. Onun idaresi boyunca davanın ihtimalini hayal bile edemezdik.”
Sankara’nın ailesi 1997 yılında cinayete dair hata duyurusunda bulundu, lakin Yüksek Mahkeme’nin soruşturmayı değerlendirmesi 15 yıl aldı. Compaoré’nin 2014 yılında devrilmesiyle bir arada süreç gorece hızlandı. Takibindeki yıl Sankara’nın cenaze kalıntılarından DNA örneği alındı. 2016 yılında ise Burkina Faso yetkilileri resmi olarak Fransız hükümetinden Sankara’nın vefatına dair ellerindeki askeri dokümanları paylaşmasını talep etti. Üç evrede aşamada ulaştırılan arşivler son olarak Nisan 2021’de Burkina Faso’ya ulaştı.
KİMLER YARGILANIYOR?
Öte yandan Fransa’nın da darbede ve suikastta hissesi olduğunu düşünenler var. İktidarında benimsediği dış siyasette bilhassa Fransa’ya meydan okuyan Sankara’nın eşi Mariam, darbenin ardında Paris idaresini olduğunu lisana getiriyor.
Yargılanan isimler içinde Compaoré’nin eski Genel Kurmay Lideri General Gilbert Diendéré ve 11 öteki kişi bulunuyor. Askeri mahkeme karşısına çıkacak bireyler ‘Devlet güvenliğine saldırı’, ‘suikasta karışma’ ve ‘bedenlerin gizlenmesi’ üzere hatalarla yargılanıyor. Diendéré, 2015 yılında giriştiği başarısız darbe teşebbüsü daha sonrasında 20 yıl mahpus cezası almıştı. (DIŞ HABERLER)
ALINTIDIR