İstanbul’un ihtişamlı sembollerinden birisi olan Topkapı Sarayı, Osmanlı Sultanlarının ikametgahı olarak kullanılmasının yanısıra devletin idare ve eğitim merkezi olarakta hizmet vermiştir. Sultan II. Mehmed tarafınca 1460-1478 tarihleri içinde yaptırılmış olan ve vakit içerisinde birtakım eklerin yapıldığı sarayda, Osmanlı padişahları ve Saray halkı 19’uncu yüzyıl ortalarına kadar ikamet etmiştir. Topkapı Sarayı, Osmanlı monarşisi 1922’de kaldırıldıktan daha sonra, 3 Nisan 1924’te Mustafa Kemal Atatürk’ün buyruğuyla dünyanın en görkemli müzelerinden birine dönüştürülmüştür.
1.TOPKAPI SARAYI NEREDE?
Topkapı Sarayı, pozisyon itibariyle İstanbul’un en eski tarihi bölgelerinden birinde konumlanmaktadır. Marmara Denizi, İstanbul Boğazı ve Haliç içinde kalan tarihi yarımada üzerinde bulunan saray, İstanbul’un ikonik yapılarından biridir.
2.TOPKAPI SARAYI’NI KİM YAPTIRDI?
1453 yılında İstanbul’un fethi daha sonrasında Fatih Sultan Mehmet’in isteği üzerine 1460 senelerında Topkapı Sarayı’nın imaline başlananmıştır. Topkapı Sarayı’nın inşası 1478 yılında tamamlanmıştır. Dolmabahçe Sarayı üzere tek seferde tüm ek yapılarıyla birlikte inşa edilmeyen Topkapı Sarayı, 19. yüzyıla kadar eklenen yapılarla genişlemiştir. Sarayburnu’nda bulunan Doğu Roma akropolü üstündeki 700.000 metrekarelik bir alan üzerine kurulmuş olan Topkapı Sarayı, Fatih Sultan Mehmet’ten itibaren 31. padişah Sultan Abdülmecid’e kadar yaklaşık 400 yıl müddetle imparatorluğun yönetim, eğitim ve sanat merkezi; padişahların da konutu olmuştur. 19. yüzyılın ortalarından itibaren yavaş yavaş hanedanın Dolmabahçe Sarayı’na taşınması ile terk edilen Topkapı Sarayı, tarihi kıymetini ve pahasını korumuştur.
3.TOPKAPI SARAYI’NA NASIL GİDİLİR?
Topkapı Sarayı’na gitmek için biroldukça farklı yol bulunuyor. Taksim’den füniküler ile Kabataş’a ve oradan tramvay ile Sultanahmet’e; havalimanından gelenler metro ile Aksaray’a ve oradan tramvay ile Sultanahmet’e; Kadıköy yahut Üsküdar’dan vapur ile Eminönü’ne ve oradan yürüyerek yahut tramvay ile Sultanahmet’e gelerek ulaşılabilir. Sultanahmet Meydanı’na varınca Ayasofya’nın sol yanından üst gerçek devam eden yol Topkapı Sarayı Müzesi’nin girişi olan Bab-ı Hümayun’a ulaşır. Kent içi ulaşım araçları ile ulaşım sağlanabilmektedir.
4.TOPKAPI SARAYI’NIN MİMARİ ÖZELLİKLERİ
Yüzseneler içerisinde gelişen ve büyüyen Topkapı Sarayı’nın planını Osmanlı devlet ideolojisi ile saray-tebaa alakaları şekillendirmiştir. Topkapı’nın birinci inşa edildiği devirde, Fatih Sultan Mehmed’in babası Sultan II. Murad’ın Tunca Irmağı kenarında yaptırmış olduğu ve günümüze yalnızca kalıntıları ulaşan Edirne Sarayı’nın planından olduğu kadar ihtişamından da esinlenildiği bilinmektedir. Topkapı Sarayı, mütevazı bir saraydır; imparatorluğun büyük harcamaları daha epey süper mescitler, kışlalar, köprüler, kervansaraylar ve konaklama tesisleri için yapılmıştır. 16. yüzyılın ünlü mimarı Mimar Sinan bile bu sarayda yalnızca bir kısım inşa etmiştir. Lakin sarayın kendine has binaları, nefis çinileri ve tabiatla iç içe geçmiş yapısı kadar, Sarayburnu’ndaki pozisyonu da ona doğal bir hoşluk ve ihtişam verir.
5.TOPKAPI SARAYI KISIMLARI
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan daha sonra, 3 Nisan 1924 yılında müze haline getirilen Topkapı Sarayı, Cumhuriyet tarihinin birinci müzelerinden olma özelliğini taşır. Bugün yaklaşık 300.000 metrekarelik bir alan kaplayan Topkapı Sarayı yapıları, mimarisi, koleksiyonları ve yaklaşık 300.000 arşiv dokümanı ile dünyanın en büyük saray-müzelerinden biridir.
Saltanat kapısından girildiğinde, saray yapıları geçişli dört avlu ve etrafındaki mimari yapılardan oluşmaktadır. Etrafı bahçeler ve meydanlarla çevrili olan saray yapıları içerisinde Alay Meydanı olarak da anılan birinci avluda Aya İrini Kilisesi, Darphane, Fırın, Hastane, Odun Ambarı, Hasırcılar Ocağı yapıları bulunuyordu.
Sarayın ikinci avlusu, devlet idaresinin gerçekleştiği yerlerin yer aldığı Divan Meydanı bir öbür ismiyle Adalet Meydanı’dır. Tarih boyunca bir epey merasime sahne olan bu avluda divan toplantılarının yapıldığı Divan-ı Hümayun (Kubbealtı) ve yanında Divan-ı Hümayun Hazinesi yer alır. Bu avluda ayrıyeten Divan yapısının gerisinde Adalet Kulesi, Kubbealtı’nın yanında Harem Dairesi girişi, Zülüflü Baltacılar Koğuşu, Has Ahırlar yer alır.
Sarayın üçüncü avlusuna hem de Enderun Avlusu da denilmektedir. Bu kısımda padişaha ilişkin Arz Odası, Enderun Hazinesi, Has Oda üzere yapıların yanı sıra Sultan III. Murat periyodunda kurulan Saray Okulu’na ilişkin yapılar da bulunmaktadır.
Son avlu olan dördüncü avluda da padişaha ilişkin köşkler ve asma bahçeleri yer almaktadır. Bu kısımda Osmanlı klasik köşk mimarisinin en seçkin ve estetik açıdan en gelişkin örnekleri olan Bağdat ve Revan Köşkleri ile İftariye Kameriyesi bulunmaktadır. Dördüncü avlunun alt kısmında ise saraya ilişkin son yapılar olan Mecidiye Köşkü ve Esvab Odası görülür.
6.TOPKAPI SARAYI’NDAKİ HAZİNELER
Topkapı Sarayı’nın varlıklı koleksiyonları ve ilgi alımlı kıssalarla dolu tarihi bu sarayı dünyanın en görülmeye paha saraylarından biri kılar. Sergilenen hazinelerin en dikkat çeken ve ilgi gorenlerinin başında Kaşıkçı Elması, Sultan I. Mahmud’un Az Şah’a armağan edilmek üzere yaptırdığı Topkapı Hançeri ve Sultan II. Mahmud Tahtı gelir. İmparatorluk hazinesi, Avrupa porselenleri ve camları, bakır ve tombak mutfak eşyası, Çin ve Japon porselenleri, gümüşler, Hırka-i Saadet Dairesi ve Kutsal Emanetler, İstanbul cam ve porselenleri, padişah elbiseleri, padişah portreleri ve fotoğraf koleksiyonu, silahlar müzede sergilenen bedelli koleksiyonlar içindedır.
86 karatlık tarihi elmasların en büyük ve en meşhuru olarak gösterilen Kaşıkçı Elması, Topkapı Sarayı’nın silah koleksiyonunun sergilendiği Dış Hazine Kısmı’nda sergileniyor. Etrafı 49 adet çift sıra halinde iri pırlantayla süslenmiş, 86 karatlık Kaşıkçı Elması’nın önünde vakit zaman uzun ziyaretçi kuyruğu oluşabiliyor.
Dünyanın sayılı mücevherleri içinde gösterilen armut biçimindeki Kaşıkçı Elması’nın, elmas uzmanları tarafınca 19. yüzyıl başında kaybolan tarihi “Pigot Elması” olabileceği kanıtlanmaya çalışılsa da, bu elmasın 1680’lerin başında Saray Hazinesi’ne satın alma yoluyla girdiği biliniyor.
Sultan I. Mahmud’un Az Şah’a armağan edilmek üzere yaptırdığı lakin Şah’ın mevti üzerine Topkapı Sarayı hazinesinde koruma altına alınan zümrüt ve elmas taşlarla süslü Topkapı Hançeri, dünyanın sayılı hazineleri içinde gösteriliyor.
Dünyanın en bedelli hançeri olarak gösterilen hançerin kabzası üzerinde 3-4 milimetrelik üç zümrüt taş ve bir daha kabzanın en üst kısmındaki kapak üzerinde tek kesim bir zümrüt taş yer alıyor.
Sultan II. Mahmud Tahtı ise 2 Ekim’de Bağdat Köşkü’nde sergilenmeye başlandı. Uzun bir ortanın akabinde bir daha standa çıkan Sultan II. Mahmud’un saltanat koltuğu, 19. yüzyıl etiketli, Avrupai biçimde tasarlanmış, Osmanlı devlet armalı ve II. Mahmud tuğralı.
1.TOPKAPI SARAYI NEREDE?
Topkapı Sarayı, pozisyon itibariyle İstanbul’un en eski tarihi bölgelerinden birinde konumlanmaktadır. Marmara Denizi, İstanbul Boğazı ve Haliç içinde kalan tarihi yarımada üzerinde bulunan saray, İstanbul’un ikonik yapılarından biridir.
2.TOPKAPI SARAYI’NI KİM YAPTIRDI?
1453 yılında İstanbul’un fethi daha sonrasında Fatih Sultan Mehmet’in isteği üzerine 1460 senelerında Topkapı Sarayı’nın imaline başlananmıştır. Topkapı Sarayı’nın inşası 1478 yılında tamamlanmıştır. Dolmabahçe Sarayı üzere tek seferde tüm ek yapılarıyla birlikte inşa edilmeyen Topkapı Sarayı, 19. yüzyıla kadar eklenen yapılarla genişlemiştir. Sarayburnu’nda bulunan Doğu Roma akropolü üstündeki 700.000 metrekarelik bir alan üzerine kurulmuş olan Topkapı Sarayı, Fatih Sultan Mehmet’ten itibaren 31. padişah Sultan Abdülmecid’e kadar yaklaşık 400 yıl müddetle imparatorluğun yönetim, eğitim ve sanat merkezi; padişahların da konutu olmuştur. 19. yüzyılın ortalarından itibaren yavaş yavaş hanedanın Dolmabahçe Sarayı’na taşınması ile terk edilen Topkapı Sarayı, tarihi kıymetini ve pahasını korumuştur.
3.TOPKAPI SARAYI’NA NASIL GİDİLİR?
Topkapı Sarayı’na gitmek için biroldukça farklı yol bulunuyor. Taksim’den füniküler ile Kabataş’a ve oradan tramvay ile Sultanahmet’e; havalimanından gelenler metro ile Aksaray’a ve oradan tramvay ile Sultanahmet’e; Kadıköy yahut Üsküdar’dan vapur ile Eminönü’ne ve oradan yürüyerek yahut tramvay ile Sultanahmet’e gelerek ulaşılabilir. Sultanahmet Meydanı’na varınca Ayasofya’nın sol yanından üst gerçek devam eden yol Topkapı Sarayı Müzesi’nin girişi olan Bab-ı Hümayun’a ulaşır. Kent içi ulaşım araçları ile ulaşım sağlanabilmektedir.
4.TOPKAPI SARAYI’NIN MİMARİ ÖZELLİKLERİ
Yüzseneler içerisinde gelişen ve büyüyen Topkapı Sarayı’nın planını Osmanlı devlet ideolojisi ile saray-tebaa alakaları şekillendirmiştir. Topkapı’nın birinci inşa edildiği devirde, Fatih Sultan Mehmed’in babası Sultan II. Murad’ın Tunca Irmağı kenarında yaptırmış olduğu ve günümüze yalnızca kalıntıları ulaşan Edirne Sarayı’nın planından olduğu kadar ihtişamından da esinlenildiği bilinmektedir. Topkapı Sarayı, mütevazı bir saraydır; imparatorluğun büyük harcamaları daha epey süper mescitler, kışlalar, köprüler, kervansaraylar ve konaklama tesisleri için yapılmıştır. 16. yüzyılın ünlü mimarı Mimar Sinan bile bu sarayda yalnızca bir kısım inşa etmiştir. Lakin sarayın kendine has binaları, nefis çinileri ve tabiatla iç içe geçmiş yapısı kadar, Sarayburnu’ndaki pozisyonu da ona doğal bir hoşluk ve ihtişam verir.
5.TOPKAPI SARAYI KISIMLARI
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan daha sonra, 3 Nisan 1924 yılında müze haline getirilen Topkapı Sarayı, Cumhuriyet tarihinin birinci müzelerinden olma özelliğini taşır. Bugün yaklaşık 300.000 metrekarelik bir alan kaplayan Topkapı Sarayı yapıları, mimarisi, koleksiyonları ve yaklaşık 300.000 arşiv dokümanı ile dünyanın en büyük saray-müzelerinden biridir.
Saltanat kapısından girildiğinde, saray yapıları geçişli dört avlu ve etrafındaki mimari yapılardan oluşmaktadır. Etrafı bahçeler ve meydanlarla çevrili olan saray yapıları içerisinde Alay Meydanı olarak da anılan birinci avluda Aya İrini Kilisesi, Darphane, Fırın, Hastane, Odun Ambarı, Hasırcılar Ocağı yapıları bulunuyordu.
Sarayın ikinci avlusu, devlet idaresinin gerçekleştiği yerlerin yer aldığı Divan Meydanı bir öbür ismiyle Adalet Meydanı’dır. Tarih boyunca bir epey merasime sahne olan bu avluda divan toplantılarının yapıldığı Divan-ı Hümayun (Kubbealtı) ve yanında Divan-ı Hümayun Hazinesi yer alır. Bu avluda ayrıyeten Divan yapısının gerisinde Adalet Kulesi, Kubbealtı’nın yanında Harem Dairesi girişi, Zülüflü Baltacılar Koğuşu, Has Ahırlar yer alır.
Sarayın üçüncü avlusuna hem de Enderun Avlusu da denilmektedir. Bu kısımda padişaha ilişkin Arz Odası, Enderun Hazinesi, Has Oda üzere yapıların yanı sıra Sultan III. Murat periyodunda kurulan Saray Okulu’na ilişkin yapılar da bulunmaktadır.
Son avlu olan dördüncü avluda da padişaha ilişkin köşkler ve asma bahçeleri yer almaktadır. Bu kısımda Osmanlı klasik köşk mimarisinin en seçkin ve estetik açıdan en gelişkin örnekleri olan Bağdat ve Revan Köşkleri ile İftariye Kameriyesi bulunmaktadır. Dördüncü avlunun alt kısmında ise saraya ilişkin son yapılar olan Mecidiye Köşkü ve Esvab Odası görülür.
6.TOPKAPI SARAYI’NDAKİ HAZİNELER
Topkapı Sarayı’nın varlıklı koleksiyonları ve ilgi alımlı kıssalarla dolu tarihi bu sarayı dünyanın en görülmeye paha saraylarından biri kılar. Sergilenen hazinelerin en dikkat çeken ve ilgi gorenlerinin başında Kaşıkçı Elması, Sultan I. Mahmud’un Az Şah’a armağan edilmek üzere yaptırdığı Topkapı Hançeri ve Sultan II. Mahmud Tahtı gelir. İmparatorluk hazinesi, Avrupa porselenleri ve camları, bakır ve tombak mutfak eşyası, Çin ve Japon porselenleri, gümüşler, Hırka-i Saadet Dairesi ve Kutsal Emanetler, İstanbul cam ve porselenleri, padişah elbiseleri, padişah portreleri ve fotoğraf koleksiyonu, silahlar müzede sergilenen bedelli koleksiyonlar içindedır.
86 karatlık tarihi elmasların en büyük ve en meşhuru olarak gösterilen Kaşıkçı Elması, Topkapı Sarayı’nın silah koleksiyonunun sergilendiği Dış Hazine Kısmı’nda sergileniyor. Etrafı 49 adet çift sıra halinde iri pırlantayla süslenmiş, 86 karatlık Kaşıkçı Elması’nın önünde vakit zaman uzun ziyaretçi kuyruğu oluşabiliyor.
Dünyanın sayılı mücevherleri içinde gösterilen armut biçimindeki Kaşıkçı Elması’nın, elmas uzmanları tarafınca 19. yüzyıl başında kaybolan tarihi “Pigot Elması” olabileceği kanıtlanmaya çalışılsa da, bu elmasın 1680’lerin başında Saray Hazinesi’ne satın alma yoluyla girdiği biliniyor.
Sultan I. Mahmud’un Az Şah’a armağan edilmek üzere yaptırdığı lakin Şah’ın mevti üzerine Topkapı Sarayı hazinesinde koruma altına alınan zümrüt ve elmas taşlarla süslü Topkapı Hançeri, dünyanın sayılı hazineleri içinde gösteriliyor.
Dünyanın en bedelli hançeri olarak gösterilen hançerin kabzası üzerinde 3-4 milimetrelik üç zümrüt taş ve bir daha kabzanın en üst kısmındaki kapak üzerinde tek kesim bir zümrüt taş yer alıyor.
Sultan II. Mahmud Tahtı ise 2 Ekim’de Bağdat Köşkü’nde sergilenmeye başlandı. Uzun bir ortanın akabinde bir daha standa çıkan Sultan II. Mahmud’un saltanat koltuğu, 19. yüzyıl etiketli, Avrupai biçimde tasarlanmış, Osmanlı devlet armalı ve II. Mahmud tuğralı.