107 yıl daha sonra Çanakkale’de bulundular: Tek tek defnedildiler

DrEMEL

Global Mod
Global Mod
Çanakkale Savaşları ve Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığınca Seddülbahir Kalesi’nde yürütülen Onarım, Etraf Düzenleme ve Teşhir-Tanzim Projesi kapsamında 2015 yılından itibaren Çanakkale Arkeoloji Müzesi kontrolünde gerçekleştirilen arkeolojik alan araştırmalarında bulunan 17 Fransız askere ilişkin mezarlar taşındı.

Seddülbahir Kalesi yerleşkesinde “Galinier” ismiyle da bilinen Genel Karargah Tabyası Mezarlığı’nın ortalarında bulunduğu mütareke senelerında oluşturulan 8 Fransız mezarlığı, 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması’nın akabinde Fransız Ulusal Mezarlığı’nın bulunduğu Morto Koyu’na nakledildi.


KİMLİK BİLGİLERİ TESPİT EDİLMİŞ ’17 İSKELET’

Gelibolu Yarımadası’ndaki kalede Tarihi Alan Başkanlığınca 7 yıl evvel başlatılan proje çalışmalarında, yapının dönemsel gelişmeninin yanı sıra Çanakkale Muharebeleri’ne ışık tutabilecek bulgular tespit edildi. Arşiv fotoğraflarından da varlığı bilinen İtilaf Devletleri’ne ilişkin mezarlığın kapsadığı alanda çalışmalar hassasiyetle sürdürüldü.


Çanakkale Arkeoloji Müzesi kontrolündeki arkeolojik saha araştırmalarında, tarihi görsellerle pozisyonu örtüşen mezar alanlarında bir taşın yanında, şu ana kadar birinin kimlik ayrıntıları tespit edilmiş 17 askere ilişkin iskelet kalıntılarına rastlandı. Bu mezarlardaki haç, yüzük, mezar levhası, mezar taşı buluntuları ile tarihi dokümanlar ve fotoğraflardan, iskeletlerin 1915’te Çanakkale Muharebeleri sırasında güney cephesinde hayatlarını kaybeden Fransız askerlerine ilişkin olduğu anlaşıldı.

Kara Savaşları’nın 107’nci yılı kapsamında, askerlerin mezarlarının merasimle Fransız Ulusal Mezarlığı’na nakli gerçekleştirildi.


“BU TOPRAKLAR HUZURUN, İNANCIN VE BARIŞIN TOPRAKLARI OLMUŞTUR”

Seddülbahir Kalesi’nde düzenlenen merasimde konuşan Tarihi Alan Lideri İsmail Kaşdemir, bu yapının Çanakkale Savaşları’nın gazi kalelerinden olduğunu söylemiş oldu.

Türk milletinin bu topraklarda büyük bir vatan müdafaası yaparak “Çanakkale geçilmez” diye bütün dünyaya ilan ettiğini belirten Kaşdemir, “Bugün artık bu topraklarda savaş yok. Bu topraklar huzurun, itimadın ve barışın toprakları olmuştur. Tarihi Alan Başkanlığı olarak Gelibolu Yarımadası’nda, Çanakkale destanının yazıldığı bu topraklarda ecdadımızdan bize yadigar kalan ne var ise restore edip, ayağa kaldırıp ziyarete açmak için çalışmalarımızı sürdürüyoruz” tabirlerini kullandı.


“NAAŞLARI VE KEMİKLERİ FRANSIZ YETKİLİLERE TESLİM EDİYORUZ”

Tespit ettikleri mezarlardan dolayı çalışmayı daha da ihtimamlı hale getirdiklerini bildiren Kaşdemir, şu ayrıntıları paylaştı:

“Yaptığımız araştırma çalışmaları daha sonrasında bu mezarların ve bu kemiklerin Çanakkale Savaşları sırasında ölen Fransız askerlerine ilişkin olduğunu tespit ettik. Bu kemikleri derhal koruma altına aldık. Hem Fransız yetkililer birebir vakitte Türk Dışişleri Bakanlığı yetkilileri ile temasa geçtik. Bu kemikleri koruyarak bugüne kadar geldik. Gerek dinimizde gerek Türk örf ve adetlerinde gerek Türk kültüründe ölüye hürmet, ölülere hürmet duymak vardır. hem de Gazi Mustafa Kemal Atatürk 1934 yılında Anzak annelerine hitaben yazdığı mektupta, bu topraklarda hayatını kaybeden yabancı askerlerin artık bu toprakların evlatları olduklarını ve bu topraklarda huzur ortasında uyuyacaklarını söz etmiştir. Biz de Tarihi Alan Başkanlığı olarak bu hislerle çalışmalarımızı devam ettirdik. Bugün Fransız askerlere ilişkin olan naaşları ve kemikleri Fransız yetkililere teslim ediyoruz.”


Fransa’nın Ankara Büyükelçiliği Savunma Ataşesi Albay Philippe Boulogne ise Fransız komutasında Çanakkale’de savaşlara katılan yaklaşık 10 bin askerin Gelibolu’da hayatını kaybettiğini belirtti.

Boulogne, Fransız askerlerinin hamasetleri ve fedakarlık anlayışlarının asla unutulmayacağını lisana getirerek, “Burada birebir muharebelerde hayatlarını yitiren Türk askerlerini de hürmetle anıyoruz. Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Çanakkale Savaşları ve Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığına bu merasime katkılarından dolayı özellikle şükranlarımızı sunarız.” dedi.


FRANSIZ ULUSAL MEZARLIĞI’NDA TÖREN

Kaledeki merasimin akabinde Fransız Ulusal Mezarlığı’ndaki programa geçildi.

Fransa’nın Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Mathilde Grammont, defin merasimi öncesi yaptığı konuşmada, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün “Bu memleketin toprakları üzerinde kanlarını döken kahramanlar. Burada bir dost vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükun ortasında uyuyunuz” kelamını anımsattı.


Kimliği tespit edilen Birinci İstihkam Alayı 5/15 Bölüğüne bağlı Onbaşı Paul Roman ile öbür 16 askerin iskeletleri, buradaki mezarlara gömüldü. Törene, Savunma Ataşesi Albay Boulogne, Yarbay Philippe Riols De Foncalere ile başka ilgililer katıldı.
 
Üst